Hoe sterk verschillen het Vlaamse, Waalse en Brusselse regeerakkoord? "Verschil in toon, parallellen in beleid"

Wie regeerakkoorden vergelijkt, moet er rekening mee houden dat politiek ook heel vaak perceptie is, stelt politicoloog Dave Sinardet (VUB) in "De ochtend" op Radio 1. "Een belangrijk verschil tussen die akkoorden is dan ook hoe erover gecommuniceerd wordt. Welke prioriteiten er worden gelegd en wat de tonaliteit is."

Zo wordt in het Vlaamse regeerakkoord veel nadruk gelegd op verstrengde inburgering. "Wat dan weer grotendeels afwezig is in het Waalse en Brusselse regeerakkoord. Zeker in de communicatie", merkt Sinardet.

In Wallonië en Brussel wordt dan weer meer de nadruk gelegd op klimaat en een aantal sociale maatregelen. "Ook niet onlogisch als je weet dat daar onder meer de groenen en de socialisten in de regering zitten."

Maar, zo zegt Sinardet, voorbij die communicatie, dat discours en de perceptie zijn die verschillen toch al wat minder groot. Wat inburgering betreft, ligt in Vlaanderen de nadruk op de verstrenging en de inperking van een aantal sociale voordelen. "Maar er zijn ook een aantal nuances. Het is zo dat Wallonië en Brussel wel het model van verplichte inburgering van Vlaanderen hebben overgenomen. Wallonië al sinds 2015, Brussel gaat dat doen vanaf 2020."

Bovendien valt af te wachten hoe ver die verstrenging aan Vlaamse kant precies zal gaan, merkt Sinardet op. "Want die beperking van sociale voordelen geeft juridisch toch nog heel wat problemen. Er zijn zelfs al voorstellen uit de startnota om die reden gesneuveld. Dus we moeten de komende jaren nog zien hoe het op dat vlak precies zit."

In de klimaatvoorstellen ziet Sinardet dan weer wel een duidelijk verschil, zowel in discours als in realiteit. "Wallonië heeft toch wel redelijk ambitieuze doelstellingen, aan Vlaamse kant zie je eigenlijk niet zo heel veel duidelijk becijferde doelstellingen."

Sinardet verwacht ook problemen in verband met de verdeling van de lasten tussen de verschillende gewesten en met de internationale positie die België zal moeten innemen omtrent het klimaat. "Want Wallonië en Brussel zeggen heel duidelijk dat zij de strengere ambities die Europa zich wil opleggen, steunen. In Vlaanderen worden daar heel veel voorwaarden aan gekoppeld. Dus ik kan me inbeelden dat er heel wat discussie zal zijn over de positie die België als land internationaal moet innemen."

Er zijn ook een aantal gelijkenissen of parallellen te bespeuren in het beleid van de drie gewesten. Vlaanderen kiest er bijvoorbeeld voor om de woonbonus af te schaffen en de registratierechten te verlagen. Brussel deed dat al in de vorige regeerperiode.

"Al is er wel een verschil in de uitwerking ervan. Je zou kunnen zeggen dat het Brusselse systeem socialer is. Als je een goedkope woning koopt, betaal je minder sociale lasten in Brussel, in Vlaanderen is dat relatief gezien vooral als je een duurdere woning koopt."

Ook in de democratische hervormingen ziet Sinardet een aantal parallellen. "Vlaanderen neemt nu eigenlijk het Waalse systeem over van semirechtstreekse verkiezing van de burgemeester. Ook de afschaffing van de lijststem is iets dat al eerder in Wallonië is doorgevoerd. De Vlaamse afschaffing van de opkomstplicht (voor gemeente- en provincieraads­verkiezingen, red.) is dan weer iets wat je niet ziet in Wallonië."

Opmerkelijk vindt Sinardet ook de gelijklopende verhouding tussen besparen en belasten. "Je ziet daar niet zo veel verschillen, anders dan je zou verwachten met een rechtse Vlaamse regering, met allemaal partijen die altijd klagen dat er te veel belastingen betaald moeten worden en een meer linkse regering in Wallonië en Brussel, waarvan je zou verwachten dat die dan belastingregeringen zijn. Wallonië en Brussel willen de komende vijf jaar geen nieuwe belastingen. Vlaanderen zegt dat ook. Vlaanderen zou eigenlijk de belastingen kunnen verlagen voor alle Vlamingen, maar doet dat opnieuw niet."

"En je zou zelfs kunnen zeggen dat er in Vlaanderen een aantal belasting­verhogingen zijn", stelt Sinardet. "De afschaffing van de woonbonus wordt niet gecompenseerd door die verlaging van de registratierechten en de dienstencheques worden ook duurder. De jobbonus is dan meer een tewerkstellingsmaatregel die vooral op de lagere lonen is gericht. Er is geen algemene belastingverlaging voor alle Vlamingen."

Tot slot zullen sommige dossiers uit de verschillende gemeenschappen elkaar overlappen. Een nieuwkomer in Brussel zal bijvoorbeeld moeten kiezen tussen het integratiemodel van de Vlaamse of de Franse Gemeenschap. Als de Vlaamse Gemeenschap meer geld vraagt, zullen nieuwkomers dan niet vooral voor het model van de Franse Gemeenschap kiezen?

"Dat zou kunnen", zegt Sinardet. "Brussel is specifiek, je zit daar met gemeenschapsbevoegdheden die anders worden ingevuld en dat leidt heel vaak tot redelijk absurde, kafkaiaanse toestanden. Dat is niet alleen met de inburgering zo, vrees ik."

"Sommigen in Franstalig België vrezen ook dat een aantal nieuwkomers naar Wallonië of Brussel zal trekken in plaats van naar Vlaanderen, omdat het daar strenger is", weet Sinardet. "We zullen moeten afwachten of dat echt het geval zal zijn."