Start in mineur voor regering-Jambon: eerste barst in aura als staatsman

“Niet elegant”, “niet slim” en “geen reclame voor de politiek”. De coalitiepartners van Jan Jambon zijn duidelijk niet gediend met zijn doortocht op een sponsordiner van de Vlaamsgezinde website Doorbraak. Aan de vooravond van het parlementaire debat over het regeerakkoord gaf Jambon daar een speech waarin hij terugkwam op de vraag van de oppositie om de begrotingstabellen in te kijken.

“We hebben die tabellen. Ze liggen in een map op mijn bureau. Maar als de oppositie ze vraagt, neig ik ze niet te geven”, zei Jambon voor de eigen achterban, zich schijnbaar niet bewust van de journalisten in de zaal. Even later begonnen zijn uitspraken te circuleren op sociale media, waar ze kwaad bloed zetten bij de oppositie. Zij beloofde plechtig ’s anderendaags haar huid duur te verkopen. 

“Gisteravond kon u wel de grote Jan gaan uithangen bij uw elitaire, rechtse vrienden, maar u hebt het lef niet om hier in het parlement uw cijfers te geven”, zei sp.a-fractieleider Conner Rousseau. PVDA-fractieleider Jos D’Haese had het over een “onwaarschijnlijke minachting”, terwijl Chris Janssens van Vlaams Belang een oude slogan van Bart De Wever (N-VA) tegen de regering-Di Rupo oprakelde: “Show us the money.”

Spelletje op smartphone

Het resultaat is een start in mineur, waarbij de oppositie woedend het halfrond verliet nog voor het parlement zijn vertrouwen aan de regering kon geven. De meerderheidspartijen deden dat dan maar alleen, zonder tegenstemmen of begroting. Met een minister-president die intussen een spelletje speelde op zijn smartphone –waarmee hij de woede van de oppositie nog wat aanwakkerde.

In de regering valt te horen dat Jambon zich niet als een staatsman heeft getoond. Normaal gezien blijft een regeringsleider boven de mêlee en probeert hij de partijen te verzoenen. “Dit was niet slim, zeker als je weet dat het parlement zo hard achter die begrotingscijfers zat”, klinkt het bij de liberalen. Een christendemocraat: “Dit was beter niet gebeurd. Dan was er vandaag minder heisa geweest.”

Beide partijen behouden wel het vertrouwen in Jambon. De regering-Jambon is nog maar net begonnen, benadrukt een minister. “We hebben goede afspraken gemaakt. Laat ons nu maar het echte werk aanvatten. We gaan niet op elke slak zout leggen.”

De heisa legt meteen de achilleshiel van Jambon bloot. Het is niet de eerste keer dat hij het zichzelf moeilijk maakt met een onhandige uitspraak. Denk maar aan de verklaringen over het “opkuisen van Molenbeek” en de “dansende moslims” na de terreur in Brussel. Zijn slip of the tongue over de atomaschriftjes van de regering-Michel met geheime communautaire afspraken. Of de uitspraak dat mensen eerst hun huis moeten verkopen voordat ze een leefloon zouden mogen krijgen, waarvoor hij zich later excuseerde.

Ook gisteren was Jambon weer op dreef. Toen PVDA’er Jos D’Haese zei dat de begrotingscijfers te laat kwamen, verloor de ‘MP’ even zijn cool. “Te laat? Dat gade gij niet bepalen he.” Op de kritiek dat hij de democratie met de voeten trad omdat hij het parlement liet wachten op cijfers, klonk het dan weer sarcastisch: “Dus ik treed de democratie met de de voeten, erger dan de nazi’s ooit gedaan hebben? Sorry, ik zal het nooit meer doen.”

Het verschil in stijl met zijn voorganger Geert Bourgeois (N-VA) is groot. N-VA-fractieleider Wilfried Vandaele: “Zo’n sneer en een snauw, wij zijn dat echt niet gewoon in het Vlaams Parlement. Hij was een beetje kribbig.” Volgens Vandaele heeft Jambon de gemoederen “nodeloos opgejut”, al geldt dat in zijn ogen ook voor de oppositie. Dat was ook niet nodig, klinkt het. “Jambon had gezegd dat de cijfers maandag worden vrijgegeven.”

Herkansing

Bij de N-VA zijn ze het erover eens: de start van Jambon valt niet echt gelukkig te noemen. Zo vindt oud-parlementsvoorzitter Jan Peumans dat het halfrond “te kakken” werd gezet. Tegelijk blijft de meerderheid vol achter de minister-president staan. “De facto heeft hij op het Doorbraak-diner niets verbazends gezegd”, reageert een partijlid. “Hij heeft zich misschien niet zo diplomatisch uitgedrukt, maar eigenlijk is dit een niemendalletje.”

Los van het gehakketak is er ook gewoon een goede politieke reden om die begrotingscijfers nog niet vrij te geven, klinkt het bij de N-VA. Jambon wil zelf als eerste de geplande investeringen en besparingen kunnen duiden, zodat hij zelf controle behoudt over de narratief. “Als je nu cijfers geeft, dan gaat de oppositie daarmee aan de haal, creëren ze veel wind en moet jij straks alles rechtzetten in een commissie. Dat gaan we dus niet doen”, luidt het in zijn omgeving.

Volgende dinsdag krijgt Jambon een herkansing. Dan komt het parlement opnieuw samen om te debatteren over de begrotingsplannen van de regering. Ten laatste maandag wordt het zogenaamde ‘centenboek’, met de belangrijkste begrotingscijfers, uitgedeeld aan de parlementsleden. Vandaele: “Het is jammer dat we zo bits zijn gestart. Maar het komt wel goed, dat geloof ik wel. Jambon is verstandig genoeg.”