De nieuwe Vlaamse regering verkondigde afgelopen week hoe ze Vlaanderen de komende vijf jaar wil besturen. Tijdens zijn septemberverklaring (in oktober) zei minister-president Jan Jambon (N-VA) bijvoorbeeld zwaar te willen investeren in pakweg Welzijn en Onderwijs.

LEES OOK. Zo wil Jambon I meer dan 2 miljard besparen: van kinderbijslag tot kilometerheffing (+)

Maar over de besparingen die ze wilde doorvoeren, was de nieuwe regeringscoalitie veel zwijgzamer. De parlementsleden kregen zelfs geen cijfers te zien. Tot groot ongenoegen van de oppositie, die vrijdag weigerde om het “nutteloze” debat over de regeerverklaring van Jambon I in het Vlaams Parlement bij te wonen.

2,2 miljard euro besparen voor een overschot van 75 miljoen (tegen 2024)

Pas maandagmiddag kregen alle leden van het Vlaams Parlement de begrotingstabellen van de nieuwe minister van Financiën en Begroting, Matthias Diependaele (N-VA), in hun mailbox. Net op tijd voor het debat dat de regering-Jambon er dinsdag over wil voeren in commissie.

Uit die cijfers blijkt dat de Vlaamse regering in 2020 nog voor 436 miljoen euro in het rood gaat. Vanaf 2021 is er een begrotingsevenwicht, tegen 2024 tonen de cijfers een licht overschot van bijna 75 miljoen euro door besparingen van ruim 2,2 miljard euro.

De Vlaamse regering gaat voor 1,65 miljard extra investeren. Zo gaat er tegen 2024 350 miljoen euro naar de jobbonus voor de laagste inkomens uit arbeid, gaat er 270 miljoen euro extra naar de wachtlijsten voor personen met een handicap, 250 miljoen euro extra naar onderwijs en 250 miljoen euro naar Onderzoek en Ontwikkeling (O&O).

Maar tegenover die investeringen staan voor meer dan 2,2 miljard euro aan besparingen. De grootste hap, meer dan 660 miljoen euro in 2024, moet uit de eigen werking komen. Vooral de niet-indexering van de werkingsmiddelen weegt daarbij door. In 2020 gaat dat ‘nog maar’ om 44 miljoen euro, maar in 2024 loopt dat op tot ruim 256 miljoen euro. Een generieke knip in de subsidies moet 179 miljoen euro opleveren. En de besparing op het eigen overheidspersoneel moet in 2024 bijna 75 miljoen euro opleveren.

Registratierechten

Naast de besparingen op de eigen werking, moet er voor 625 miljoen euro uit fiscale hervormingen komen. Dat gaat dan vooral om de uitdovende woonbonus. In 2020 levert die veelbesproken ingreep nog niks op voor de begroting, maar in 2024 gaat het om een bedrag van bijna 328 miljoen euro. De compenserende verlaging van de registratierechten van 7 naar 6 procent kost dan weer 140 miljoen euro.

Daarnaast moeten “milderende groeipaden” bijna 380 miljoen euro opleveren. Dat gaat dan onder meer om 100 miljoen euro besparingen in het secundair onderwijs en de niet-indexering in de kinderbijslag. Die laatste ingreep moet in 2024 107 miljoen euro opleveren. De winst wordt daarbij vooral geboekt door de leeftijdstoeslagen en het bedrag vanaf het derde kind vijf jaar lang niet te indexeren.

Vrijstelling werkgeversbijdragen

Tot slot is een reeks zogenaamde “punctuele maatregelen” goed voor 600 miljoen euro besparingen. Dat gaat dan bijvoorbeeld om de hervorming van het doelgroepenbeleid en meer bepaald het optrekken van de van de vrijstelling van de werkgeversbijdragen van 55 naar 58 jaar. Die hervorming moet (samen met de verstrenging van de toegang tot loopbaancheques) 226 miljoen euro opleveren in 2024.

Andere punctuele ingrepen zijn de verhoging van de kilomterheffing voor zware vrachtwagens (63 miljoen euro) besparingen bij het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (41,6 miljoen euro), een knip in de subsidies bij Economie (73 miljoen euro) en besparingen bij de pedagogische begeleidingsdiensten en CLB’s (11 miljoen euro).

Oppositie schiet met scherp

SP.A-fractieleider Conner Rousseau is in een eerste reactie kritisch op de cijfers. “Ze bevestigen wat we vreesden: er wordt bespaard op kinderen, de wachtlijsten in de zorg zullen alleen maar langer worden en een huis kopen wordt duurder”, zegt Rousseau. “Het staat er nu zwart op wit. Nu weten we waarom de regering de cijfers de voorbije dagen heeft achtergehouden.”

Vlaams Belang toont zich ook niet tevreden. De cijfers bevestigen voor de oppositiepartij dat er van een echte ommezwaai in het Vlaamse beleid geen sprake is. “De facto hanteert de regering-Jambon I dezelfde strategie als haar voorganger om de cijfers op orde te krijgen: besparingen doorvoeren vooral op de eigen organisatie, onderwijs en wat andere gesubsidieerde diensten enerzijds, en het doorvoeren van een reeks verkapte belastingverhogingen anderzijds.” Volgens Vlaams Belang wordt de “hardwerkende Vlaming koud gepakt”.

“We hadden gelijk om de cijfers achter het akkoord op te vragen”, zegt Groen-fractieleider Björn Rzoska in een eerste reactie. “Het is immers duidelijk dat de cijfers de goed nieuwsshow van de afgelopen week hard onderuit haalt.”

LEES OOK. Oppositie schiet met scherp op cijfers van Vlaamse regering: “Nu weten we waarom we ze nog niet mochten zien”

Ook vanuit niet-politieke hoek kwam al forse kritiek. Zo belooft de socialistische vakbond een “forse reactie” op de besparingen van de regering. Ook de Gezinsbond toont zich niet tevreden. Volgens die organisatie gaan de cijfers in tegen de gemaakte afspraken.

LEES OOK. Socialistische vakbond belooft al “forse reactie” op besparingen regering-Jambon, ook Gezinsbond niet tevreden

Bekijk hier alle cijfers: