Zet de paus in het regenwoud de deur open voor getrouwde priesters?

Paus Franciscus riep de bisschoppenconferentie bijeen uit bezorgdheid over de verwoesting van het regenwoud en het lot van de inheemse bevolking. Hij opende de synode met een aanklacht tegen oud en nieuw kolonialisme en de destructieve belangengroepen achter de recente bosbranden in de Amazone. Inheemse volkeren zien de katholieke kerk als bondgenoot tegen veeboeren, dammenbouwers en goudzoekers op hun land.

Kerknet.be, de website van de katholieke kerk in ons land, stelt dat de synode ook de Belgische gelovigen aanbelangt. Dit omwille van de strijd tegen de klimaatverandering die erin wordt aangekaart, de wijsheid van de Amazonevolkeren die de paus ertoe aanzet zorg voor de natuur te koppelen aan sociale rechtvaardigheid en het zogeheten ‘incultureren’ van het evangelie: het besef dat het evangelie in het Amazonegebied te westers werd aangeboden en de Kerk het evangelie moet presenteren zonder lokale wijsheid en tradities te schaden.

“Op tafel liggen onder meer de rol van de vrouw in de Kerk en de noodzaak om de toegang tot de eucharistie te verbeteren. Dit laatste punt kan de aanleiding zijn voor de priesterwijding van gehuwde mannen en een wijziging van de eisen die gesteld worden aan de viering van de eucharistie”, klinkt het op kerknet.be.

Over het meest besproken voorstel in het werkdocument van de synode - om in afgelegen gebieden van de Amazone oudere, gerespecteerde én getrouwde mannen uit inheemse gemeenschappen uitzonderlijk tot priester te wijden - zei paus Franciscus in zijn openingspreek niets. Met deze zogeheten viri probati willen lokale bisschoppen het nijpende tekort aan priesters in de Amazone lenigen.

Door dat tekort heeft de veelal katholieke inheemse bevolking steeds minder contact met de Kerk. In 85% van de parochies kan de mis niet wekelijks worden opgedragen, in sommige parochies komt slechts één keer per jaar een priester. Bovendien voelen die in hun nek de adem van zendelingen van de evangelische kerk.

Het voorstel om getrouwde priesters toe te staan is danig omstreden omdat ze het celibaat op de helling zou zetten. Dat celibaat zorgt al decennialang voor verdeeldheid tussen progressieve en conservatieve krachten binnen de Kerk. Volgens die laatsten zou het toelaten van gehuwde priesters in de Amazone de deur kunnen openzetten naar het afschaffen van het celibaat over de hele wereld.

Ander punt van kritiek op het werkdocument van de synode luidt dat het een erkenning zou inhouden van wat critici ‘heidense natuurverering’ noemen. In het Vaticaan woonde paus Franciscus vorige week een boomplantceremonie bij met stamoudsten die de aarde zegenden met inheemse gebaren en symboliek.

Het voorstel getrouwde priesters toe te laten zou volgens de organisatoren van de synode vanuit de lokale kerken komen en niet noodzakelijk stroken met de overtuiging van de paus. Het staat ook niet vast of het voorstel wordt opgenomen in het slotdocument, waarover wordt gestemd. De synode is louter adviserend en paus Franciscus heeft in deze materie het laatste woord. Paus Franciscus stelde de voorbije jaren al herhaaldelijk dat hij de mogelijkheid wil bekijken om gehuwde mannen in afgelegen gebieden het priesterschap te laten uitoefenen. Maar net zo goed benadrukt hij het belang van het celibaat.