"Vlaamse regering krijgt het niet gezegd dat er bespaard moet worden, middenklasse wordt het hardst getroffen"

Vandaag heeft de regering-Jambon de langverwachte Vlaamse begrotingscijfers bekend gemaakt. De Vlaamse regering neemt 2,2 miljard aan besparingsmaatregelen tegen 2024. Journaliste Barbara Moens en professor fiscaal recht Michel Maus vinden het opmerkelijk dat maatregelen die niet in de verkiezingsprogramma's stonden, toch doorgedrukt worden.

Volgens Barbara Moens bevat de voorgestelde begroting weinig verrassingen. "Er zijn veel verschillende kleine maatregelen genomen. Het meest verrassende was dat er iets meer dan gedacht verder bespaard wordt op de subsidies voor het middenveld. Vorige week wou de Vlaamse regering nog geen cijfers geven, waardoor de perceptie ontstond dat er van alles te verbergen was. Maar als je de tabellen vandaag ziet, zijn het allemaal zaken die geen grote verrassingen zijn."

Volgens Moens is het wel opmerkelijk dat er aan de kinderbijslag gemorreld wordt. "De maatregelen over kinderbijslag circuleerden al. Toen de vorige regering de kinderbijslag heeft hervormd, werd gezegd dat er niet aan het oude systeem zou geraakt worden. Nu doet men dat wel door de uitkering niet te indexeren. Het is een constante, het is niet iets dat direct van de mensen wordt afgepakt, maar de mensen zullen het wel voelen."

Professor fiscaal recht heeft moeite met verschillende keuzes die de regering-Jambon gemaakt heeft in het regeerakkoord. "Die worden vertaald in de begroting. Het verhaal van de afschaffing van de woonbonus was in geen enkel verkiezingsprogramma te bespeuren. Ook de besparing op de kinderbijslag. Men heeft in de vorige legislatuur veel aan de kinderbijslag veranderd. Toen was dat een "fait accompli". Nu duiken er opnieuw besparingen op de kinderbijslag op. Dat zijn zaken die verrassend zijn en die uiteraard gevoeld zullen worden bij de mensen in de toekomst. Dat zijn zaken waar men ook wel had mogen over communiceren en beter over had kunnen communiceren dan nu het geval was."

Maus verbaast er zich over dat de regering-Jambon het niet gezegd krijgt dat er bespaard moet worden. "Ik zie geen enkele politicus de afgelopen dagen zeggen dat er bespaard moet worden. Men durft er niet voor uit komen. We krijgen bij de afschaffing van de woonbonus altijd maar het verhaal dat die gecompenseerd wordt met een belastingverlaging bij de aankoop van een woning. Dat is maar een fractie van het financieel en fiscaal voordeel die je op langere termijn hebt met de woonbonus. Men krijgt het niet gezegd."

Michel Maus verwijst ook naar de uitspraken van minister Zuhal Demir in “De ochtend” over de energiefactuur. "Daar is hetzelfde verhaal. Voor de verkiezingen zei men dat de elektriciteitsfactuur met dertig procent verlaagd zou worden. We zijn nu na de verkiezingen en nu is de rode lijn in de communicatie: We gaan ervoor zorgen dat de kosten niet zullen stijgen. Dat ziet men als een besparing. Ik zie dat bij de energiefactuur, maar ik zie dat ook bij de woonbonus."

"De afschaffing van de woonbonus wordt verantwoord met het feit dat dat een impact zal hebben op de prijs van de woning. Die prijzen zouden dalen. Ik hoor dat de economen en de politici graag zeggen, maar Guy Van Hengel, die minister van Financiën was in Brussel, heeft net het tegenovergestelde gezegd. De afschaffing van de woonbonus in Brussel heeft geen impact gehad op de prijzen van de woningen in Brussel. Het is eigenlijk een drogreden die men zoekt om niet te moeten communiceren dat men een besparingsoperatie uitvoert."

Volgens Maus is de woonbonus in het huidige systeem onbetaalbaar geworden. "Met de zesde staatshervorming hebben de gewesten de woonbonus overgenomen van het federale niveau. Ze hebben daar ook een dotatie voor gekregen, maar die is niet groot genoeg om de kostprijs daarvan te compenseren. Men is toen begonnen met de afbouw van het woonbonusverhaal. Dat is puur een budgettaire reden die er achter zit die men gaat verkopen met andere argumenten."

Barbara Moens hekelt de manier waarop de afschaffing van de woonbonus in Vlaanderen geduid wordt. "In Brussel was minister van Financiën duidelijk, Guy Van Hengel gaf gewoon toe dat de woonbonus niet betaalbaar meer is. Dat was eerlijk en duidelijk. In Vlaanderen durft men dat niet zo duidelijk te zeggen."

Het is volgens Michel Maus de middenklasse die de besparingsmaatregelen van de Vlaamse regering zullen moeten ophoesten. "Ik heb de maatregelen bekeken. Er wordt op de woonbonus bespaard voor 327 miljoen euro, op de kinderbijslag voor 108 miljoen euro en op de dienstencheques 70 miljoen euro. Dat zijn drie fiscaal gerelateerde maatregelen die in het voordeel spelen van de middenklasse."

"De brede categorie van de middenklasse moet het gelag betalen. Er zijn andere keuzes mogelijk. Het is makkelijk om van aan de zijlijn kritiek te geven, maar men had andere keuzes moeten maken. Vorige week werd nog bediscussieerd dat de federale woonbonus ervoor kan zorgen dat de aankoop van tweede verblijven of opbrengsteigendommen fiscaal voordeliger worden dan het kopen van een eigen woning. Men had dat kunnen compenseren met hogere registratierechten op Vlaams niveau."

"Dat had een duidelijk signaal kunnen zijn dat men de woningfiscaliteit in het algemeen zou aanpakken. Men had ook kunnen kiezen om de topwoningen, die voor miljoenen euro’s worden verkocht, aan te pakken. Die mensen hebben een groter financieel voordeel met de tariefverlaging bij de registratierechten dan met de woonbonus. Dat zijn perverse effecten die komen opduiken."

De regering zou dan een budget kunnen vrijmaken om de middelen evenwichtiger te verdelen volgens Maus. "Dan kan je een budget opbouwen voor mensen om een eerste woning te verwerven of om te investeren in sociale woningbouw. De kritiek op de afschaffing van de woonbonus valt al bij al mee. De verontwaardiging is niet zo groot als verwacht."

"In Brussel heeft men de afschaffing van de woonbonus gecompenseerd met de voetvrijstelling. Je betaalt er geen registratierechten op de eerste 175.000 euro. Dat is voor iedereen hetzelfde fiscale voordeel. In Vlaanderen kiest men voor de tariefverlaging op de registratierechten. Het financieel voordeel stijgt naarmate uw woning duurder wordt. Ik vind dat geen fiscaal rechtvaardige maatregel. Daar kun je best wat kritiek op hebben", besluit Maus.

Bekijk het volledige gesprek met Barbara Moens en Michel Maus uit "De afspraak" hier: