Concreet betekent dit dat de Europese Unie 281,2 miljard euro in de begroting van 2018 had voorzien voor projecten allerhande, maar dat dat geld uiteindelijk niet werd uitgegeven.

De Europese begroting bestaat uit vastleggingen en betalingen. Door een combinatie van hoge vastleggingen en lage betalingen zit daar echter telkens een verschil op. Dat verschil, de zogenaamde betalingsachterstand, gaat al enkele jaren in stijgende lijn. In 2018 bereikte het een nieuw record na een stijging met een kleine 14 miljard euro tegenover 2017, ook al een recordjaar. Sinds 2011 gaat het zelfs om een stijging van 36 procent, ofwel 73,7 miljard euro. De Europese Commissie verwacht bovendien dat de betalingsachterstand nog verder zal stijgen tot 313,8 miljard euro in 2023.

“Te veel beloftes”

De betalingsachterstand houdt een risico in, zeker omdat er vanaf 2021 een nieuwe meerjarenbegroting van start gaat. Als betalingen die in het huidige budget zijn vastgelegd, verschuiven naar de nieuwe begroting, bestaat de kans dat er in de eerste jaren van het nieuwe budget niet genoeg betalingskredieten beschikbaar zullen zijn om alle verschuldigde bedragen te dekken, waarschuwt de Rekenkamer.

Voorzitter Klaus-Heiner Lehne zei vorig jaar al dat de Europese Unie maar beter niet meer belooft dan ze effectief kan waarmaken. Vooral de Centraal- en Oost-Europese lidstaten krijgen het voor hen gereserveerde geld maar moeilijk volledig besteed. Maar eigenlijk slagen alle lidstaten daar sinds 2011 almaar minder in. Ook voor België is dat het geval. Dat komt vooral omdat de minder complexe aanvraagdossiers in het begin van een meerjarenbegroting worden ingediend, terwijl de ingewikkeldere aanvragen veelal op het einde komen.

De Europese uitgaven waren in 2018 goed voor 156,7 miljard euro, wat overeenkomt met 2,2 procent van de totale overheidsuitgaven van alle lidstaten en 1 procent van het bruto nationaal inkomen van de EU.

De Europese Rekenkamer vlooit elk jaar het budget van de Europese Unie uit. Het Belgische lid van die Rekenkamer Annemie Turtelboom lichtte het jaarverslag voor 2018 maandagmiddag verder toe. De onafhankelijke controleur gaat op zoek naar fouten in betalingen, maar kijkt ook naar het bredere plaatje.