Jambon zet het mes vooral in de overheid: ‘Dit wordt een bloedbad’

Uit de begrotingstabellen van Jambon I is maandag duidelijk geworden waar de nieuwe regering haar geld vandaan haalt. In totaal wil ze voor 1,65 miljard euro investeren, maar hier staan ook een reeks besparingen tegenover. “Je moet geen rekenwonder zijn om dat te beseffen”, reageert minister-president Jan Jambon (N-VA). Hij heeft het over een noodzakelijke oefening om Vlaanderen vooruit te helpen.

Jambon I bespaart met name op het Vlaamse overheidsapparaat en de Vlaamse subsidies. In totaal gaat het om 665 miljoen euro tegen 2024. Zo zal er 75 miljoen euro bekort worden op het personeel, wat overeenkomt met de afvloeiing van 1.440 personeelsleden. Volgens minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open Vld) kan die inspanning grotendeels gerealiseerd worden door een op de drie ambtenaren die met pensioen vertrekken niet te vervangen. “Het is een unieke kans om efficiënter te werken”, vindt hij. Somers zegt dat er geen naakte ontslagen zullen vallen.

De bonden schatten de situatie anders in. “Het wordt een bloedbad”, oordeelt Chris Moortgat van de socialistische vakbond ACOD. “Dit komt boven op de eerdere afslanking en andere maatregelen, zoals het schrappen van de statutaire ambtenaren of de aanpassing van onze ziekteregeling.” De eerste stakingen tegen Jambon I hangen al in de lucht. “We zitten later deze week samen, dan zullen we zien. Dat we gaan reageren staat vast. En het zal fors zijn”, zegt Moortgat. De christelijke collega’s van het ACV willen onderhandelen met de regering.

Middenveld

Ook in de werkingsmiddelen van de overheid wordt stevig bespaard. Net zoals in de Vlaamse subsidies. Jambon I snijdt daar vanaf 2020 179 miljoen euro weg. 65 miljoen euro hiervan komt uit bedrijfssubsidies en ondersteuning van wetenschap en innovatie. De socioculturele sector en een deel van de welzijnssector worden getroffen met telkens een besparing van 30 miljoen euro. Voorlopig is het onduidelijk welke organisaties het besparingsmes zullen voelen. Hier zijn al gesprekken over opgestart. De regering heeft een korf van 3 miljard euro subsidies samengesteld waaruit gekozen wordt. Onderwijs en de VRT vallen hier buiten, net als de gehandicaptenzorg.

Het maatschappelijk middenveld vreest een kaalslag. “Dit bewijst dat onze vrees terecht was”, zegt Sarah Scheepers van vrouwenorganisatie Ella. Ze was deze zomer een van de initiatiefnemers van een open brief aan de toekomstige regering met daarin de vraag om het middenveld te ontzien. “De regering probeert ons uit elkaar te spelen”, zegt Scheepers. “Elke organisatie zal nu moeten vechten voor haar centen. Maar wij gaan in blok onderhandelen.” Natuurorganisatie Bond Beter Leefmilieu heeft het over een besparing die wijst op een “afrekening zonder meer”.

Jambon I zal in 2020 een begrotingstekort van 436 miljoen euro laten optekenen. De bedoeling is om daarna opnieuw in evenwicht te komen. Om de rekening te doen kloppen, wordt er naast de inspanning in het eigen overheidsapparaat ook bespaard op de groeipaden van Onderwijs en Welzijn (in totaal voor 378 miljoen euro). “Een beetje minder meer”, volgens minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA). Een reeks eenmalige maatregelen, zoals het laten uitdoven van de doelgroepenkorting voor werknemers tussen 55 en 58 jaar, moet nog eens 601 miljoen euro opleveren.