Trump wekt woede met plan Noord-Syrië, ook Republikeinen tegen terugtrekken van troepen

Het Witte Huis stuurde zondagavond een bericht de wereld in, waarin stond dat Turkije binnenkort een ‘al lang geplande operatie in Noord-Syrië gaat beginnen’ en dat ‘Amerikaanse troepen, nu het kalifaat van Islamitische Staat verslagen is, niet langer in de onmiddellijke omgeving zullen zijn’.

Met de aankondiging, gedaan na een telefoontje van de Turkse president Recep Erdogan, leek Trump Turkije de vrije hand te bieden bij een inval in Noord-Syrië.

Voor de rest van de wereld kwam het besluit als een complete verrassing. Trump heeft indachtig zijn ‘America First’-doctrine eerder gedreigd met volledige terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Syrië, maar kon daar tot dusver van worden weerhouden.

De vrees is dat na het vertrek van de Amerikanen de Turken het door Koerden gecontroleerde noorden van Syrië zullen binnenvallen. De Koerden waren een belangrijke bondgenoot voor de Amerikanen in de strijd tegen IS. De Verenigde Staten hadden de Koerden juist beloofd hun veiligheid te garanderen, als zij hun stellingen zouden ontmantelen.

‘Verklaring verschuldigd’

“De mensen hier is een verklaring verschuldigd over de veiligheidsdeal die was gemaakt, over de vernietiging van fortificaties en het niet nakomen van de afspraken door de Amerikanen”, zei woordvoerder Mustafa Bali van de Syrian Democratic Forces (SDF), de coalitie van strijders die het tegen IS heeft opgenomen.

De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok zei de ontwikkelingen “met zorg” te volgen. “We hebben om verduidelijking gevraagd”, zei Blok maandag tegen ANP. Hij zei bevreesd te zijn voor escalatie. “Instabiliteit in de regio is verschrikkelijk en zou kunnen leiden tot stromen vluchtelingen en terroristen naar het westen.”

Een van de zorgen van Blok is dat de Koerden de kampen bewaken waarin gevangengenomen IS-strijders opgesloten zitten. Het bestrijden van een eventuele Turkse invasie zou waarschijnlijk voor de Koerden een grotere prioriteit zijn dan het bewaken van de kampen, waardoor de IS-strijders en -terroristen makkelijk zouden kunnen ontsnappen.

Verzet bij trouwe medestanders

Met zijn besluit joeg Trump ook veel normaal trouwe medestanders tegen zich in het harnas. Senator Lindsey Graham, een belangrijke steunpilaar van Trump, noemde het plan “kortzichtig”, “onverantwoord” en “een ramp in wording”. Hij noemde Trumps bewering dat IS is verslagen, “een leugen”. Ook Marco Rubio noemde Trumps besluit “een ernstige vergissing, die implicaties zal hebben ver voorbij Syrië”.

Zelfs Mitch McConnell, de Republikeinse Senaatsleider die meestal blijft zwijgen als Trump iets doet wat Amerikaanse presidenten normaal gesproken niet doen, riep Trump op om zijn besluit te heroverwegen. “Een overhaaste terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Syrië komt alleen Rusland, Iran en het regime van Assad ten goede. En het zou het risico verhogen dat Islamitische Staat en andere terreurgroepen kunnen hergroeperen.”

Het is opmerkelijk dat Trump, juist nu hij de senatoren van zijn partij nodig heeft om zich te verweren tegen een mogelijke impeachment, een van de schaarse kwesties aanroert waarmee hij hen tegen zich in het harnas kan jagen. Republikeinen en Democraten waren maandag voor het eerst in lange tijd eensgezind.

Trump nam maandag wel gas terug. “Als Turkije iets doet wat ik, in mijn grote en ongeëvenaarde wijsheid, te ver vind gaan, dan zal ik de Economie van Turkije totaal verwoesten en vernietigen (heb ik eerder gedaan!)”, twitterde hij.