Zorgen om geestelijke zorg: de lange lijdensweg van Cato (19)

Zes jaar geleden liet Cato haar moeder Els De Cock weten dat ze zich erg slecht in haar vel voelde. "Toen ze 13 was kreeg ik op een ochtend een briefje van haar waarin stond dat ze zich niet goed voelde", vertelt Els vanavond in "Terzake". "Ze is toen een paar keer naar de huisarts geweest en die stelde voor om een afspraak te maken bij de kinderpsychiater. Je belt dan op 1 juli en je kan er pas op 15 oktober terecht."

"Op dat moment wist ik eigenlijk niet wat er aan de hand was. Ik wist dat Cato zich niet goed voelde, maar ik wist niet dat het zo erg was. Later heb ik ontdekt dat ze zichzelf al geruime tijd verwondde. Dat vond ik verschrikkelijk. Het gebeurde in ons huis en ik had er niks van gezien."

Er werd een crisisopname in gang gezet, maar tussen het moment van die beslissing en de eigenlijke opname zaten twee maanden. Cato gaat in daghospitalisatie, maar dan nog duurt het maanden vooraleer ze een diagnose en de juiste behandeling krijgt. 

"Intussen kon Cato niet meer naar school. Ze voelde zich zo slecht. Iemand van 13 of 14 die mogelijk suïcidaal is en zichzelf verwondt, die kan ik niet van 's ochtends tot 's avonds alleen laten. Ik heb toen de hulp van mijn ouders ingeroepen en zelf ben ik vier vijfden gaan werken. Voor de overige dagen deed ik een beroep op de oppas voor zieke kinderen via de mutualiteiten. Eigenlijk is die voor lagereschoolkinderen, niet voor pubers."

Cato kreeg uiteindelijk de diagnose dat ze chronisch suïcidaal is en ook aan een autismespectrumstoornis lijdt. Een langdurige opname in een psychiatrische instelling is nodig, maar opnieuw is de wachttijd lang. Intussen vreest Els voor het leven van haar dochter. Ze schrijft alle betrokken partijen aan, dokters én de minister van Welzijn. ""Als er nu geen hulp komt en ze doet zichzelf iets aan, dan acht ik jullie verantwoordelijk", vertelde ik hen. 24 uur later was er een bed vrij voor Cato."

Intussen is Cato 19 en moet ze naar de volwassenenpsychiatrie overschakelen. "Ik denk dat ze momenteel de gepaste hulp krijgt, maar we zouden van psychiater moeten veranderen. Onze kinderpsychiater heeft haar dossier nog altijd bij hem. We zijn op zoek naar een volwassenenpsychiater, maar dan begint het van voor af aan."

"Op dit moment gaat het goed, maar ze is zeker niet genezen. Deze week zei ze het nog: "Mama, soms voel ik me opnieuw ontzettend slecht en heb ik zoveel zin om mezelf opnieuw pijn te doen"."

"Het verhaal van Cato vraagt om investeringen in preventie zodra je symptomen ziet bij mensen die met geestelijke problemen kampen", zegt gedelegeerd bestuurder Margot Cloet van Zorgnet-Icuro, een netwerkorganisatie van zorgorganisaties, op haar beurt in "Terzake".

"Vandaag zien we dat de termijn vanaf het verschijnen van de symptomen tot de behandeling 10 jaar is. Dat heeft te maken met financiering, maar misschien ook met zaken die we als sector beter kunnen capteren. Ik roep iedereen op, ook beleidsverantwoordelijken, om in te grijpen."

"De Europese Commissie onderschrijft dat als je vandaag in preventie investeert, in vroege detectie in plaats van te wachten tot iemand in een ziekenhuis wordt opgenomen, dat op de lange termijn winst in de gezondheidszorg oplevert. Misschien moeten begrotingen nu dan even in het rood gaan."

"Het is cynisch dat politici zich door budgettaire perspectieven op korte termijn laten leiden, per legislatuur. Maak een breder plan want gezondheidszorg, daarmee wordt iedereen vroeg of laat geconfronteerd. We hebben een duurzaam systeem en ik heb het gevoel dat men dat wegens budgettaire beperkingen op de schop wil."