‘Netflix voor fietsen’: met dit abonnement ruil je je fiets gewoon in als er iets mis mee is

“Mijn eerste plan was om te sparen voor een Veloretti (een hippe stadsfiets, FE), maar daar had ik het geduld niet voor. Mijn tweede plan was een tweedehandsfiets. Maar aangezien ik vrij groot ben, was het moeilijk om een exemplaar op de kop te tikken. En dit was de perfecte oplossing: een mooie fiets, de juiste maat én eentje die altijd werkt.” Sara Vertongen (32) is een van de 2.750 Antwerpse abonnees van Swapfiets.

Wie de laatste maanden al eens in Leuven, Antwerpen, Brussel of Gent wandelt, heeft ze vast gespot: de tweewielers waarvan één wiel voorzien is van een blauwe band. Een slimme marketingtruc van het Nederlandse Swapfiets, dat tegenwoordig actief is in meer dan 40 steden in Nederland, Duitsland, Denemarken en België, waar het bedrijf in februari 2018 voet aan wal zette. In een jaar tijd groeide het abonnementenbestand in ons land van 3.000 naar 8.000. Wat maakt die fietsen met blauwe banden nu zo aantrekkelijk? 

Het idee voor de Swapfiets ontstond vijf jaar geleden in de schoot van de Nederlandse universiteit TU Delft, waar Richard Burger, Dirk de Bruijn en Martijn Obers, drie studenten maritieme techniek, zich afvroegen: “Waarom rijden studenten toch rond op barrels (fietsen in slechte staat, FE)?” Als we allemaal een abonnement nemen om altijd en overal toegang te hebben tot films en muziek via Netflix en Spotify, is het dan zo gek een dienst uit te bouwen waarbij studenten altijd toegang hebben tot een comfortabele fiets met een gesmeerde ketting?

Swappers

En natuurlijk zouden studenten hun tweedehandsvehikel zelf kunnen onderhouden, of één huren bij een stads- of universiteitsdienst. Maar blijkbaar is dat niet hetzelfde. En vergis u niet. Een Swapfiets is ook niet te vergelijken met de Villo- of Vélo-fietsen in Brussel en Antwerpen of de Blue Bikes aan onze treinstations. Wie 17,50 euro per maand betaalt (studenten betalen 15 euro per maand), krijgt een fiets ter beschikking, uitgerust met twee sloten. “Het voordeel van zo’n abonnement is de service”, zegt Deborah Dekrem (30) uit Gent, die haar Swapfiets onder andere gebruikt voor woon-werkverkeer. “Vorige winter brak mijn rem door. Twee uur later was die rem vervangen. Ik betaal daar graag 17,5 euro per maand voor, in plaats van een extra abonnement bij Telenet.” 

Die kosten kunnen op twee manieren oplopen. Wanneer Swapfiets wangebruik van de fiets vaststelt kan het een extra toeslag aanrekenen. Die hangt af van het onderdeel en de omvang van de schade. Dit valt naar eigen zeggen zelden voor. Wordt je fiets gestolen, dan betaalt een abonnee sowieso 60 euro vooraleer hij een nieuwe in de plaats krijgt.

Swapfiets gaat er prat op om zijn abonnees tussen 8 uur ’s ochtends en 20.30 u ’s avonds van pechverhelping te verzekeren. Daarvoor zijn constant zogenaamde ‘swappers’ onderweg, hetzij in een wagen, hetzij met een bakfiets. Swappers zijn studenten die basisherstellingen kunnen uitvoeren. Een band vervangen, de remmen bijstellen of lichten herstellen. Zodra een herstelling ter plaatse meer dan een 10 minuten in beslag neemt, wordt de fiets, jawel, ‘geswapt’. De abonnee krijgt een nieuwe fiets, de kapotte fiets gaat terug naar de loods. Daar gaan ervaren mecaniciens aan de slag om de fiets opnieuw in roulatie te brengen.

Duurzaamheid

Swapfiets opent in elke stad een of meerdere winkels en een loods vol fietsen om gemakkelijk op de vraag in te spelen. Terwijl het Nederlandse bedrijf zich in de begindagen vooral focuste op studenten, merkt het dat er ook een interessante markt is voor jonge professionals. Mensen zoals Sara Vertongen en Deborah Dekrem, die vooral voor de service kozen. Maar verschillende twintigers en dertigers die De Morgen sprak, zien de Swapfiets als ideale opstap voor naar een eigen fiets. “Ik wilde testen of ik zo’n dagelijkse fietstocht wel zou zien zitten”, is een regelmatig terugkerend antwoord.

Soms is een Swapfiets ook een ideale tijdelijke oplossing. Zoals bij Laura De Keyzer, die voor haar job ’s ochtends tegen 8 uur van Sint-Jans-Molenbeek in Drogenbos moest geraken. “Met de metro nam die verplaatsing veel te veel tijd in beslag, de elektrische fiets (die voorlopig enkel in Brussel beschikbaar is en 75 euro per maand kost FE) zorgde voor een halfuur tijdwinst. Dat was heel leuk in de zomer, maar ik was niet meteen van plan om zelf een dure elektrische fiets aan te schaffen.” 

Bij Swapfiets benadrukken ze dat we hun bedrijf niet mogen categoriseren onder deeleconomie, het bedrijf surft naar eigen zeggen op de beweging van bezit naar gebruik. Of een fiets huren even duurzaam is als een fiets bezitten is dan weer een andere vraag. De wagens die constant rondrijden om fietsen te herstellen en de kwaliteit van de fietsen spelen een belangrijke rol in het antwoord op die vraag. “We zijn er nog lang niet”, zei directeur Steven Uitentuis daarover in NRC. “We doen ons best om een zo duurzaam mogelijke fiets te bouwen, waarvan elk onderdeel vervangbaar is, zodat ze een optimale levensduur hebben.”