Huiszoeking bij farmareus Roche: sector wordt voor het eerst hard aangepakt

De Belgische Mededingingsautoriteit (BMA) pakte gisteren voor het eerst in jaren uit met nieuws over een onderzoek naar de farmaceutische industrie. Ze kondigde aan dat er op verscheidene hoofdzetels van farmabedrijven in ons land huiszoekingen werden uitgevoerd. Eén van de betrokken firma’s is de Zwitserse farmareus Roche. 

In het onderzoek spitst de BMA zich toe op de markt van de zogenaamde ‘biosimilaire geneesmiddelen’. Dat zijn geneesmiddelen die een duur, biologisch geneesmiddel kunnen vervangen voor een fractie van de prijs zodra het patent van het originele medicijn is vervallen. Eenvoudig gezegd: het zijn de ‘witte producten’ van de farmaceutische industrie. En die witte producten proberen bepaalde farmabedrijven te allen prijze uit de markt te duwen. Legaal als het kan, illegaal als het moet.

Reuma

In de markt van biologische geneesmiddelen zitten een aantal insulines en kankertherapieën, maar vooral ook reumageneesmiddelen. Die laatste zijn relatief duur en hebben door hun steeds groter wordende afzetmarkt (vanwege de vergrijzing) een enorme impact op de sociale zekerheid. Om u een idee te geven: in de top 3 van de geneesmiddelen waar onze sociale zekerheid het meeste geld aan uitgeeft, staan twee geneesmiddelen tegen reuma. Zij waren in 2018 samen goed voor een omzet van meer dan 200 miljoen euro.

Maar ook andere biologische geneesmiddelen die de voorbije maanden en jaren onder druk gekomen zijn door ‘witte producten’ omdat hun patent vervallen is, zijn voor veel fabrikanten van levensbelang voor de jaarlijkse winst. Zo had Roche - één van de geviseerde firma’s - in 2017 vier van ’s werelds best verkochte biologische geneesmiddelen in z’n portefeuille. Bij andere bedrijven komt meer dan de helft van de omzet uit één of twee biologische topmedicijnen. En net daarom durven ze héél ver te gaan om hun dominante positie in de markt te vrijwaren.

Overstag

In Nederland werd twee weken geleden nog een onderzoek van hun mededingingsautoriteit gepubliceerd waarin een aantal praktijken werden opgesomd. Zo worden ziekenhuizen er door farmabedrijven onder druk gezet om met de dure geneesmiddelen te blijven werken en vooral niét over te schakelen op de veel goedkopere, biosimilaire geneesmiddelen. Die firma’s doen dat bijvoorbeeld door de ziekenhuizen te chanteren. Dat gaat als volgt. In het geval van biologische geneesmiddelen is er altijd een deel van de patiënten dat de overstap naar biosimilaire geneesmiddelen (de witte producten) niet kan maken omdat ze allergisch zijn of omdat er een placebo-effect kan ontstaan. Dat kan soms om 20% van de patiënten gaan. Er zijn praktijken bekend waarbij een farmabedrijf het ziekenhuis afdreigt: als ze een deal sluiten met de producent van de ‘witte producten’, dan krijgen ze geen korting op het dure geneesmiddel dat ze nog steeds nodig zullen hebben. Voor ziekenhuizen kan dat het verschil betekenen tussen rode of zwarte cijfers dat jaar. Sommige gaan dan maar overstag.

Andere bedrijven liquideren de concurrentie door voortdurend een patent te verlengen, al dan niet met valse onderzoeksresultaten of via bedrog. Op die manier vermoorden farmabedrijven de tegenstander. En dat is in strijd met de Europese concurrentiewetten. In België is het voorlopig onduidelijk welke firma’s naast Roche nog geviseerd worden. Wij contacteerden gisteren vijf grote spelers in de markt van biologische geneesmiddelen, maar zij ontkenden allen dat ze de BMA over de vloer gekregen hebben.

Bij Medaxes, de belangengroep van de producenten van biosimilaire geneesmiddelen, is men tevreden dat de BMA actie onderneemt om oneerlijke concurrentie te onderzoeken. “We stellen al jaren dat de markt hier veel kleiner is dan in andere landen. Dat is opmerkelijk en roept vragen op.” Aan de BMA om uit te zoeken of de oorzaak bij sjoemelende farmabedrijven ligt.