Stephan Balliet (27) livestreamt aanslag op synagoge in Duitse Halle: “Gelukkig ging hij amateuristisch te werk”

De politie van Halle deelde mee dat de dreiging niet meer als actueel wordt beschouwd en dat de inwoners van Halle weer de straat op mogen. Ook het spoorverkeer is weer hervat. Aanvankelijk werd er nog een klopjacht gehouden, maar er blijken geen andere daders meer voortvluchtig. De opgepakte schutter zou alleen gehandeld hebben waardoor er geen dreiging meer is. Volgens Der Spiegel gaat het om de 27-jarige Stephan Balliet uit deelstaat Sachsen-Anhalt. Hij was niet bekend bij de politie of de binnenlandse veiligheidsdienst. 

Der Tagesspiegel weet verder nog dat de schutter springstof in zijn auto had achtergelaten. Die auto staat nog in Halle. In zijn vlucht kaapte de man een taxi, en daarmee kreeg hij een ongeluk. De man raakte gewond tijdens een vuurgevecht. Momenteel wordt hij nog geopereerd.

De bronnen van de Duitse krant wijzen er wel op dat wel onderzocht wordt of de man medeplichtigen of andere helpers had.

“Hij moet zijn daad uitgebreid gepland hebben, maar gelukkig ging hij amateuristisch te werk”, aldus de bronnen bij de veiligheidsdiensten. Als de man toch in de synagoge was binnengeraakt, “dan was er een bloedbad gebeurd zoals in Christchurch”. In de synagoge waren op het moment van de feiten een zeventigtal mensen aanwezig, maar de dader slaagde er niet in de synagoge binnen te geraken. 

“De veiligheidsvoorzorgen aan de ingang hebben stand gehouden tijdens de aanval”, verklaarde Max Privorotzki, voorzitter van de Joodse gemeenschap in Halle.

De aanvaller legde explosieven aan de toegangsdeur. Hij opende het vuur op deuren en vensters. Toen dat niets opleverde, opende hij volgens Die Welt het vuur op passanten. Hij bracht een man en een vrouw om. De man had zich verscholen in een pitabar, de vrouw werd doodgeschoten op straat, in de buurt van een begraafplaats.

“Een man viel de kebabzaak binnen, hij gooide iets dat op een granaat leek, maar het projectiel ontplofte niet”, zei een ooggetuige tegen het Duitse televisiestation N-tv New. “Daarna opende hij het vuur met een machinegeweer. De man die vlak naast me in de zaak stond, heeft het volgens mij niet overleefd. Ik kon me gelukkig verstoppen in het toilet.”

Volgens de perswoordvoerder van het Universitair Ziekenhuis Halle raakten twee mensen zwaargewond. Ze werden met schotwonden het ziekenhuis binnengebracht. Een van de gewonden is een man die Balliet wilde beletten om een taxi te stelen, meldt Bild. Het gaat om een elektricien die toevallig in de buurt was. Hij werd neergeschoten door de schutter en is inmiddels geopereerd. De man verkeert niet in levensgevaar. Ook een vrouw die zwaargewond raakte, werd succesvol geopereerd en verkeert niet in levensgevaar.

Balliet kon worden gearresteerd nadat hij een ongeval kreeg met de gestolen taxi.

“De dader droeg een gevechtsuniform in militaire stijl en had meerdere wapens”, vertelden ooggetuigen aan de lokale publieke omroep MDR. “Hij was in het zwart gekleed en droeg een helm”, meldde een ooggetuige tegenover de Duitse zender ARD. Dat blijkt ook uit onderstaande beelden. In zijn auto lagen volgens de ooggetuige meerdere vuurwapens.

De schutter streamde zijn aanslag op een videogame-website, in de stijl van de aanslag op de moskee in Nieuw-Zeeland. Vooraleer hij het vuur opende, zei de dader in het Engels: “De Joden zijn de basis van alle problemen.” Dat meldt Rita Katz, directeur van de SITE Intel Group, die de online activiteit van extremisten opvolgt. 

Op de beelden is te zien hoe de schutter met de wagen door Halle rijdt, probeert een synagoge binnen te dringen en vervolgens het vuur opent op mensen op straat. Nadien begeeft hij zich naar een dönerrestaurant waar hij opnieuw om zich heen schiet. De 35 minuten durende video werd live gestreamd op het platform Twitch. De video geeft duidelijke aanwijzingen voor antisemitische en rechts-extremistische motieven.

Katz wijst er op Twitter verder ook nog op dat nog niemand de aanslag heeft opgeëist. Maar volgens haar informatie juichen extreemrechtse online groepen de aanslag al toe. Ze noemen de dader een “heilige”.

Het Duitse anti-terreurparket heeft het onderzoek naar de schietpartij overgenomen. Dat meldt een woordvoerder van het antiterreurparket in Karlsruhe aan het magazine Der Spiegel. Die beslissing werd ingegeven door het “bijzondere belang van de zaak”, aldus het parket in Karlsruhe. Er zijn voldoende aanknopingspunten voor een mogelijke extreemrechtse achtergrond voor de feiten, aldus een woordvoerster van het federale parket aan de Evangelischer Pressedienst. De woordvoerster verwijst daarvoor naar alle omstandigheden van de feiten.

Der Tagesspiegel weet op basis van bronnen bij de veiligheidsdiensten dat de opgepakte persoon een Duitser is die niet bekend stond bij de politie. Hij zou ook geen moslim zijn. De Leipziger Volkszeitung voegt daar op zijn site aan toe dat de opgepakte man zwaargewond is en een heelkundige ingreep ondergaat.

“Er worden niet alleen mensen uit ons midden gescheurd, dit is ook een laffe aanslag op het vredig samenleven in ons land”, zei Reiner Haseloff, minister-president van Saksen-Anhalt, in een reactie.

Max Privorozki, voorzitter van de Joodse Gemeenschap in Halle, gaat uit van een gerichte aanslag. Hij wijst erop dat de dader heeft geprobeerd zich met de hulp van granaten, wapens en brandbommen toegang te verschaffen tot het gebouw.  En ook Horst Seehofer, de minister van Binnenlandse Zaken liet zich in die zin uit: “Volgens de huidige stand van het onderzoek moeten we ervan uitgaan dat het een antisemitische aanval is”.

Vandaag wordt alleszins Jom Kippoer, of Grote Verzoendag, gevierd, de belangrijkste dag voor het jodendom.

“Door de huidige gebeurtenissen in Halle verhogen we de beschermende maatregelen voor de synagoge van Dresden en de joodse begraafplaats”, zei politiewoordvoerder Thomas Geithner (45). Politieagenten zullen waarschijnlijk de wacht houden met machinepistolen. Ook de synagoge van Leipzig krijgt extra politiebescherming.

Nora Goldenbogen, voorzitster van de Joodse gemeenschap in Dresden: “Deze vreselijke daad treft ons diep. Tot nu toe hebben we ons altijd veilig gevoeld. Er waren geen aanwijzingen dat we gevaar liepen. Jom Kipoer is natuurlijk vaak een dag van aanvallen geweest in de geschiedenis.”

De federale regering is geschokt door “het verschrikkelijke nieuws uit Halle”. Dat zegt regeringswoordvoerder Steffen Seibert. “Onze gedachten gaan naar de familie en vrienden van de slachtoffers.”

Het dreigingsniveau voor de Joodse gemeenschap in Antwerpen gaat voorlopig niet omhoog. “De gemeenschap staat al onder een verhoogd dreigingsniveau”, zegt woordvoerder van de Antwerpse politie Willem Migom. “Wél vraagt het crisiscentrum extra waakzaamheid.”

Het dreigingsniveau daalde in ons land in januari 2018 opnieuw naar 2, wat betekent dat een aanslag ‘weinig waarschijnlijk’ is. Voor de joodse gemeenschap geldt nog altijd niveau 3. Het dreigingsniveau wordt in België bepaald door het Crisiscentrum en OCAD, voluit het ‘Orgaan voor de Coördinatie en de Analyse van de Dreiging’.