Uitzonderlijk: twee Nobelprijzen Literatuur, Peter Handke en Olga Tokarczuk laureaat

Peter Handke (76) is de winnaar van dit jaar. Hij is een toneelschrijver, dichter en essayist. Zijn debuutroman is "De wespen" uit 1966. Hij is een groot vernieuwer van het theater vanaf de jaren 60.  In zijn toneelstuk "Publikumsbeschimpfung" keert hij de rollen van het theater om: de acteurs beschimpen het publiek. Hij schreef in een vernieuwende oneerbiedige taal ook boeken die verfilmd zijn, zoals "De linkshandige vrouw" en "De angst van de doelman voor de strafschop". Hij is een controversiële auteur. In de jaren 90 haalde hij het nieuws met zijn begrip voor de Serviërs tijdens de Joegoslavische oorlogen. 

De prijs voor Handke wordt door de Academie als volgt gemotiveerd: "Handke krijgt de prijs voor zijn invloedrijke werk dat met taalkundige spitsvondigheid de periferie van de menselijke ervaring heeft verkend". 

Bekijk hier Peter Handke die voorleest uit eigen werk (lees voort onder de video):

Olga Tokarczuk (57) heeft de prijs voor 2018 gekregen. Zij won vorig jaar ook al de Man Booker International Prize voor "De rustelozen". Zij is therapeute en heeft vaak met probleemjongeren gewerkt. Ze brak in 1996 door met "Oer- en andere tijden". Ze heeft een eigenzinnige stijl en schrijft vooral over de geschiedenis van de joden van de 17e tot de 21e eeuw, onder meer in "De rustelozen". Haar meest recente werk en ook haar meesterwerk tot nu toe is de historische roman "De Jacobsboeken" uit 2014. Ze is activistisch en sterk gekant tegen de huidige overheid in Polen. 

Tocarczuk krijgt de Nobelprijs 2018 "voor haar verbeeldende vertelkunst en haar encyclopedische passie die het overschrijden van grenzen als een manier van leven beschrijft". 

(lees verder onder de tweet) 

Sinds deze zomer bestond er voor deze Nobelprijzen al een shortlist van acht schrijvers. Het Nobelprijscomité had aangekondigd daarin meer te focussen op diversiteit: de selectieblik werd verruimd naar de hele wereld en er is ook expliciet naar de “vele grote vrouwelijke schrijvers” gekeken. Toch komen de laureaten van 2018 en 2019 allebei opnieuw uit Europa, hoewel er voor het eerst twee niet-Europese juryleden waren.  Er werd wel gekozen voor een man en een vrouw. De prijzen zijn goed voor telkens 9 miljoen Zweedse kronen, omgerekend ongeveer 830.000 euro. 

Begin mei vorig jaar viel de beslissing om in het najaar van 2018 geen Nobelprijs Literatuur uit te reiken omdat de "Zweedse Academie in een diepe crisis zat" en "tijd nodig had om het vertrouwen te herstellen" na het schandaal rond seksueel misbruik door Jean-Claude Arnault, de echtgenoot van academielid Katarina Frostenson. Omdat de situatie voor verschillende leden onhoudbaar geworden was, waren 7 van de 18 leden wel opgestapt. Ontslag nemen uit de jury kon eigenlijk niet omdat leden voor het leven benoemd zijn, maar die regels zijn intussen veranderd.

Er werd toen beslist om dit jaar twee prijzen toe te kennen. Een alternatieve Nobelprijs ging vorig jaar wel naar Maryse Condé uit Guadeloupe. De Japanner Haruki Murakami trok zich terug uit de selectie voor de alternatieve prijs, volgens critici om zijn kansen op de echte Nobelprijs gaaf te houden, al heeft hij die ook dit jaar alweer niet gewonnen. 

Bekijk hieronder het verslag van "Het Journaal":