1 op de 5 Vlamingen slikt slaappillen

Een derde van ons leven brengen we slapend door. Maar de helft van de Vlamingen slaapt acuut slecht (minder dan 3 maanden en minder dan 3 nachten per week), 1 op de 10 lijdt aan chronische slaapproblemen. En dan grijpt de Vlaming naar een pilletje: 1 op de 5 neemt of nam slaappillen op voorschrift, nog eens 16 % neemt of nam al natuurlijke slaappillen zonder doktersvoorschrift. Uit eerdere studies bleek dat men in Wallonië 36 procent meer slaapmiddelen neemt dan in Vlaanderen en dat laaggeschoolden bijna vijf keer meer pillen slikken dan hooggeschoolden.

“Op het vlak van volksgezondheid leven we in een soort sinterklaascultuur: ‘neem een pilletje, ze worden toch terugbetaald’”, stelt neurologe en slaapexperte Inge Declercq (UZA). “Mensen kiezen voor een ‘quick fix’, die cultuur van voor alles een snelle oplossing vinden zit er bij ons ingebakken en daar ligt een verantwoordelijkheid voor artsen, die in hun opleiding vaak weinig over slaapproblemen hebben geleerd, maar ook voor de minister van Volksgezondheid.”

Want ze deugen niet, die slaappillen. De meeste kalmerings- en slaapmiddelen zijn benzodiazepinen. Die werken op het niveau van de hersenen en zijn efficiënt tegen angst- en slaapstoornissen. Maar ze veranderen niets aan de oorzaken van slapeloosheid, en ze hebben ongewenste effecten: vermoeidheid en slaperigheid, verminderde waakzaamheid, geheugen- en concentratiestoornissen, coördinatieproblemen, hoofdpijn, duizeligheid, depressie, verwarring.

“Een slaappil zorgt er enkel voor dat je hersenen meer knock-out zijn ’s nachts, maar lost het te veel wakker zijn ’s nachts niet op en zorgt enkel voor nog meer problemen”, stelt Declercq. “Met een slaappil heb je de indruk dat je beter slaapt, maar je krijgt er niet meer herstellende slaap door.” Slaapmedicatie berokkent naast individuele ook maatschappelijke schade. “We zien door slaapmedicatie een stijging in het aantal verkeers- en arbeidsongevallen. Ouderen lopen dan weer het risico op valkwetsuren, en er zijn ook aanwijzingen dat slaapmedicatie op latere leeftijd een invloed heeft op de cognitieve functies”, stelt professor farmacologie Thierry Christiaens (UGent). 

Wie met slaapproblemen kampt, doet er beter aan eerst iets aan zijn slaaphygiëne te doen (zie hieronder). Geeft dat niet het gewenste resultaat, dan bent u misschien klaar voor een slaaptherapie. 

“Zo’n cognitieve gedragstherapie voor insomnia is een gestructureerde aanpak die gedragingen en negatieve gedachten over je slaap in kaart brengt en verschillende technieken samen aanreikt. Slaaphygiëne is daarvan een onderdeel, andere technieken die integraal deel uitmaken van slaaptherapie zijn bijvoorbeeld stimuluscontrole waarbij je van je bed weer een positieve in plaats van een negatieve slaapprikkel kan maken. Daarnaast kan je ook baat hebben bij slaaprestrictie, onder het motto ‘less is more’. Dan hou je een slaaplogboek bij waaruit bijvoorbeeld blijkt dat je best slaapt tussen 1 en 6 uur. Je krijgt dan van van de therapeut de richtlijn om enkel in die tijdsspanne in bed te gaan slapen. Slaaprestrictie alleen toepassen is zeker geen aanrader. Maar slaaptherapie is nog te weinig bekend, terwijl dit voor 80% van de mensen met slapeloosheid doeltreffend kan zijn. De kostprijs van zo’n therapie ligt sowieso lager dan jarenlang pillen slikken.”

Diepgewortelde slapeloosheid zal je er niet mee oplossen, maar wat meer aandacht voor je slaaphygiëne kan heel wat slaapprobleem verhelpen. Hieronder enkele tips.

1. Zorg voor je eigen slaapritme: ga zo veel mogelijk op hetzelfde uur slapen en sta ook rond dezelfde tijd weer op.

2. Mijd alcohol en sigaretten ’s avonds voor het slapengaan, en nuttig vanaf 15 uur geen thee of koffie meer. Mijd zware maaltijden minstens 2 uur voor het slapengaan

3. Geen overmatige sport tot 2 uur voor het slapengaan, maar zorgt voor voldoende lichaamsactiviteit overdag.

4. Het blauwe licht van smartphones en tv- en computerschermen onderdrukt de productie van het slaaphormoon melatonine en activeert je geest. Leg je digitale toestellen twee uur voordat je wilt indommelen aan de kant. Dokter Declercq voegt toe: “Het bed dient enkel om te slapen of te vrijen.”

5. Doe geen dutjes overdag

6. Zorg voor een goed verluchte kamer en een aangename temperatuur tussen 15 en 19 graden.

7. Word je ’s nachts wakker, blijf dan niet liggen woelen. Ga elders iets rustigs en slaapverwekkends doen bij gedempt licht en keer na twintig minuutjes terug om weer te gaan slapen.

Meer info vind je hier.