Jambon op de rooster: ‘Logisch dat VRT een Vlaamse omroep is, met aandacht voor Vlaamse identiteit’

Zoals de traditie het wil, nodigt politicoloog Carl Devos elk jaar een toppoliticus uit om zijn lessenreeks te beginnen aan de Gentse Universiteit. Maar in tegenstelling tot zijn voorgangers kiest Vlaams minister-president Jambon ervoor om geen monoloog af te steken – denk aan de nog altijd memorabele uiteenzetting van De Wever over het migratiebeleid in 2015. Neen, Jambon onderwerpt zich vrijwillig aan alle vragen van de studenten. “Ik wil me gerust kwetsbaar opstellen”, zegt Jambon.

‘Gemakkelijk om hemel te beloven’

Waar het aan ligt, is niet helemaal duidelijk – zijn het de studenten zelf die beleefd blijven of spelen de richtlijnen van professor Devos een rol? – maar er komen geen vragen die oe’s en ah’s door de enorme aula doen galmen. Wel wordt heel snel duidelijk: het klimaat is een bezorgdheid op de universiteitsbanken. En dan vooral het gebrek aan ambitieuze klimaatplannen van de nieuwe regering. Jambon probeert zijn klimaatrealistische verhaal te verkopen. “Het zou voor mij heel gemakkelijk zijn om de hemel te beloven tegen 2030 en het walhalla tegen 2050. Maar ik ben vooral bezig met wat ik in de komende regeerperiode kan doen.” 

Echt overtuigd lijken de studenten niet, waarop Jambon een nieuwe poging waagt. “In Antwerpen hebben we de op één na grootste chemiecluster ter wereld. Je kan die als regering dan gaan kapotbelasten en wegjagen uit ons land of je kan ervoor proberen te zorgen dat ‘onze’ chemiebedrijven wereldwijd een echt verschil kunnen maken in de strijd voor de klimaatverandering”, zegt Jambon. “Ik kies het tweede. Draconische maatregelen waarvan ik weet dat ze onhaalbaar zijn, daar pas ik voor.”

‘De afspraak’

Ook de Vlaamse canon (het ‘kanon’ volgens een student) blijkt een dingetje. Jambon herhaalt dat het niet zijn bedoeling is om aan zelfverheerlijking te doen. Jambon: “We gaan van de Guldensporenslag geen mythisch evenement maken. Wel gaan we de witte en de donkere bladzijden van onze Vlaamse geschiedenis bij elkaar laten brengen door onafhankelijke academici. Deze canon kan dienen als leidraad in bijvoorbeeld het onderwijs. ‘Waar staan we als Vlamingen voor en waar gaan we naartoe?’ De Nederlandse premier Mark Rutte, zelf een historicus, is vandaag heel erg gewonnen voor de Nederlandse canon. Aanvankelijk was hij tegen.”

Dat zijn regering de speelruimte van de VRT wil verkleinen, wuift Jambon weg. “Ik ga me niet bezighouden met de samenstelling van de panels van De zevende dag of De afspraak. Maar in het algemeen moet er wel een evenwicht zitten in de meningen die aan bod komen op de openbare omroep. Ik vind dat de logica zelve. Net zoals het logisch is dat de VRT een Vlaamse omroep is, die veel aandacht moet hebben voor de Vlaamse identiteit. Maar opnieuw: dat betekent niet dat de Vlaamse Leeuw om de zoveel uur op de televisie moet worden gespeeld. Dat zijn karikaturen.”

Over de Vlaamse formatie herhaalt Jambon wat hij eerder heeft gezegd. Het Vlaams Belang heeft een eerlijke kans gekregen om mee te besturen, maar geen enkele andere partij wou zijn toekomst verbinden aan de partij van Tom Van Grieken. “Ikzelf vind dat we het Vlaams Belang het op deze manier gemakkelijk maken om bij de volgende verkiezingen opnieuw onrealistische voorstellen te lanceren. Voorstellen die de simpelste toets niet doorstaan, maar wel aantrekkelijk zijn voor de kiezer.” De Vlaamse onafhankelijkheid uitroepen, daar is Jambon naar eigen zeggen niet mee bezig. Ook niet op de middellange termijn. “Ik weet heel goed dat amper 20 procent van de Vlamingen dat momenteel wil. In België ligt dat percentage nog veel lager.” 

Twee uur later heeft Jambon het vragenvuur probleemloos doorstaan. Het beeld dat na afloop blijft hangen is dat van een pragmatische bestuurder. Iemand die vooral  realistische maatregelen wil nemen en die daarna ook durft te verdedigen tegenover een lastig publiek – zoals hij het wil. “Vandaag ben ik niet Sterke Jan (de koosnaam die het N-VA-communicatieteam in de markt zet, JVH) maar Gewone Jan”, lacht hij. En nog: “Het schone aan mijn job is dat ik niemand tevreden maak.”