Joker- en Chernobyl- componiste Hildur Guðnadóttir: ‘Ik beschouw mezelf niet als filmcomponist’

Noem haar niet zomaar de rechterhand van de IJslandse Jóhann Jóhannsson, die begin vorig jaar onverwacht overleed. Maar toch is landgenote Hildur Guðnadóttir onlosmakelijk met de betreurde filmcomponist verbonden. “Jóhann en ik hebben wel twintig jaar samengewerkt”, vertelt ze. “We hielpen elkaar bij nagenoeg elk project dat we individueel hebben gedaan. We zijn samen gegroeid in muziek, maar zijn focus lag altijd meer op de filmindustrie.” 

Vorig jaar werd Jóhannsson tijdens de World Soundtrack Awards postuum gelauwerd als Best Film Composer of the Year voor zijn muziek bij Mandy, The Mercy en Mary Magdalene, die hij samen schreef met Guðnadóttir. Als protegee en co-componiste kwam zij de prijs in ontvangst nemen. Een bijzonder emotioneel eerbetoon, dat niemand in de Gentse Capitole onberoerd liet. “Ook mij niet, net om het feit dat Jóhann zijn prijs niet gewoon zelf kon ophalen. Ik was er omdat hij er niet is. Dat blijft moeilijk.” Sindsdien nam ze diens opdracht over voor de bejubelde HBO-reeks Chernobyl. Een project dat ze zelf omschrijft als “gedreven door nieuwsgierigheid”.

“Voor Chernobyl heb ik een nucleaire fabriek bezocht die erg lijkt op die uit Tsjernobyl. Ik vond het belangrijk om te ervaren hoe die ruimte aanvoelt, hoe die klinkt. Want precies die omgeving is een voornaam onderdeel van het verhaal. Net als de stralingen. Die kan je niet vatten in beeld, maar wel in klank. Volgens mij moest de straling een personage van de film worden, via de muziek. De hele score moest klinken alsof het gespeeld werd op één enkel instrument: de kerncentrale.” 

En dat experiment werkt wonderwel. In september kreeg Guðnadóttir alvast erkenning voor haar score met een Emmy Award voor haar Outstanding Music Composition for a Limited Series. En ook voor de World Soundtrack Awards is ze voor deze score genomineerd in de categorie Best Television Composer of the Year. Tijdens haar Composer Talk, donderdag op Film Fest Gent, zal ze vooral inzoomen op het opnameproces van Chernobyl.

Oneerlijk

Daarnaast schreef ze recent ook de muziek bij Venetië-winnaar Joker, een donkere blockbuster die het achtergrondverhaal van de Batman-schurk vertelt. “Joker is fictie, daar voelde ik meer ruimte om thematisch en fantasierijk te werken”, zegt ze. “Het was meer een emotionele en vooral verrassende zoektocht naar het personage, iemand waar iedereen van mijn generatie mee is opgegroeid, maar waarvan niemand zijn beweegredenen kent. En deze versie was voor iedereen verrassend.”

“Wat dat betreft heb ik Chernobyl bewust feitelijk benaderd. Het vertelt het verhaal van een ramp die duizenden mensen heeft getroffen, van wie nog velen in leven zijn. Weet je, ik wil met mijn muziek geen emoties oproepen die niet aansluiten bij wat er echt gebeurd is, dat zou ik oneerlijk vinden. Beide projecten liepen trouwens door elkaar, waardoor ik ze mentaal wel moest scheiden. En voor mij werkte dat het best als fictie en non-fictie. Bij fictie moet je meegesleept worden en muziek kan daarbij helpen, terwijl het bij non-fictie net de realiteit moet ondersteunen.” En precies dat maakt haar aanpak erg uniek.

Of het moet zijn omdat ze haar filmprojecten benadert zoals ze dat doet bij het componeren van eigen werk. En eigenlijk was ze daar best tevreden mee, tot ze als bij toeval in de wereld van de filmmuziek rolde. Ze speelde wel vaker mee op de scores van Jóhannsson, zo is veel van wat je hoort in Prisoners, Sicario of Arrival ingespeeld of geïnspireerd door Guðnadóttir. 

“Voor films schrijven was geen ambitie, als je dat bedoelt”, vertelt ze ons. “Ik heb het genre ‘soundtrack’ zelfs nooit bestudeerd. Misschien daarom dat mijn filmmuziek wat anders klinkt dan wat bioscoopgangers gewoon zijn. Ik ben ook helemaal niet bezig met de filmwereld. Eerlijk gezegd was ik deze week liever thuisgebleven, want ik hou niet van zoveel aandacht. (lacht) Gelukkig is deze sector opvallend open en vriendelijk. Ik had meer vijandigheid verwacht, net omdat iedereen toch op dezelfde projecten aast.”

Dat ze nu vaker door Hollywood wordt gevraagd, ligt misschien aan het vacuüm dat Jóhannsson heeft achtergelaten. Tegelijk heeft ze de industrie dankzij hem, van op de zijlijn, van binnen uit leren kennen. “Ik wist al dat er veel stress bij kwam kijken”, zegt ze. “Logisch, ook, omdat er vaak erg grote budgetten mee gemoeid zijn. Dat maakt het als componist ook erg moeilijk om vertrouwen te krijgen. Zeker als een vrouwelijk componist, jammer genoeg. Maar Jóhann heeft dat vertrouwen snel verdiend. Zijn projecten werden groter, en dat heeft voor mij deuren geopend.”

“Maar ik beschouw mezelf niet als filmcomponist”, besluit Guðnadóttir. “Ik ben iemand die zich in verschillende domeinen uitdrukt. En bij elk project wil ik nieuwe paden verkennen. Er is zoveel te leren, zoveel geluiden te ontdekken. Het is een bodemloos vat.”

Composer Talk, 17/10 om 14.30 uur in Kinepolis Gent. 19th World Soundtrack Awards Gala & Concert, 18/10 om 20 uur in Capitole Gent. filmfestival.be