‘Joker’-acteur Joaquin Phoenix kan alle controverse relativeren dankzij de liefde: “Mijn verloofde Rooney maakt mijn leven betekenisvol”

In de VS waren ze er niet gerust op. Bij de release van Joker, een film gebaseerd op de superschurk uit de Batman-strips en -films, werd de waakzaamheid rond bioscopen verhoogd en de politie-aanwezigheid opgeschroefd. Er werd gevreesd voor copycats, labiele mensen die zich zouden laten inspireren door het geweld in de film. De angst was niet ongegrond. In 2012 richtte een 24-jarige man in de staat Colorado verkleed als The Joker een bloedbad aan tijdens de vertoning van de Batman-film The Dark Knight Rises. Twaalf mensen vonden toen de dood, zeventig anderen raakten gewond. Nabestaanden hebben nu opgeroepen om Joker uit de zalen te weren en de afgelopen dagen raakten bovendien verhalen bekend van bioscoopgangers die gedegouteerd zijn weggelopen van het vele geweld in de film. De Nederlandse presentator Gordon was een van hen. ‘Voor het eerst in jaren weggelopen tijdens een film’, schrijft hij op Instagram. ‘Wat een zware, donkere film. Het staat buiten het magnifieke acteerwerk van Joaquin Phoenix, maar ik werd zo ongemakkelijk van zo veel geweld.’

Regisseur Todd Phillips noemt zijn film echter ‘een oproep aan de maatschappij tot zelfreflectie’. En ook hoofdrolspeler Joaquin Phoenix verdedigt Joker: ‘Als mensen op dat niveau psychisch niet in orde zijn, denk ik dat ze overal inspiratie vandaan kunnen halen.’ In de film kruipt de acteur in de huid van een standup-comedian en clown die zich miskend voelt, kampt met zware psychische problemen en zich pas voelt openbloeien wanneer hij geweld pleegt. Ondanks de negatieve pers wordt Joker wereldwijd wel enthousiast onthaald door critici en het brede publiek. Op het prestigieuze filmfestival van Venetië kaapte de film zelfs de Gouden Leeuw weg, de hoofdprijs. De laaiend enthousiaste kritieken hebben het vrijwel altijd over de glansprestatie van Joaquin en veel Hollywoodwatchers geloven dat de acteur na twee eerdere nominaties straks echt een Oscar mee naar huis zal mogen nemen. Het zou niet eens zijn vanwege de 23 kilo die hij voor de film afviel. ‘Ik heb graag een fysieke verandering om me aan een personage te herinneren’, vertelde hij daar eerder over. ‘Het kan niet allemaal puur op mentale kracht gebeuren...’

Joaquin Phoenix wordt gezien als een van de meest getalenteerde acteurs van zijn generatie, maar het scheelde niet veel of hij was al lang gestopt met acteren. Joaquin had zijn eerste acteerervaringen als kind, maar die vroege ervaringen hadden hem ontgoocheld. Dat hij desondanks doorzette, dankt hij aan zijn broer River,

vertelde hij eerder dit jaar in een emotionele speech tijdens het Toronto International Filmfestival. River Phoenix was zelf ook een getalenteerd acteur. Hij brak als tiener door in de film Stand By Me en had op zijn zeventiende al een Oscarnominatie op zak. Het grote publiek kent River vooral als de jonge Indiana Jones in The Last Crusade. Aan zijn beloftevolle carrière kwam een plots einde toen hij op 23-jarige leeftijd overleed op de stoep voor de Viper Room, de nachtclub van Johnny Depp. River had een hartaanval gekregen als gevolg van een overdosis heroïne en cocaïne. Het was Joaquin zelf die het hartverscheurende, maar vergeefse telefoontje naar de hulpdiensten deed: ‘Kom alsjeblief snel. Alsjeblief! Alsjeblief!’ In Vanity Fair vertelt hij dat River, toen die al een populair acteur was, hem thuis in de keuken vertelde: ‘Jij gaat acteur worden en je zult bekender worden dan ik.’ ‘Mijn moeder en ik keken elkaar aan en dachten: waar heeft hij het over? Ik was al een tijdje niet meer aan het acteren, maar hij zei het met een zeker gewicht, op een manier die me toen heel absurd leek. Maar met wat ik nu weet denk je natuurlijk: hoe kon hij dat in godsnaam weten?’

Joaquin, de middelste in een gezin van vijf kinderen, beleefde allesbehalve een doorsnee jeugd. Toen hij, zijn broer en zussen nog klein waren, waren hun ouders lid van de sekte Children of God en woonde het gezin in Venezuela. Toen de sekteleider duidelijk maakte dat hij seks wilde gebruiken om nieuwe leden te werven, besloten zijn ouders Children of God te verlaten. Ze veranderden de familienaam Bottom in Phoenix – naar de legendarische vogel die uit zijn as herrijst – en verkasten naar de States. In diezelfde periode veranderde Joaquin zijn voornaam tijdelijk naar Leaf (blad), in navolging van zus Rain (regen), en broer River (rivier). Het was onder die naam dat Joaquin zijn acteerdebuut maakte. De kinderen in het gezin waren altijd gestimuleerd geweest om creatief te zijn en hun moeder had hen via haar connecties aan werk geholpen. Toen Joaquin eenmaal naam had gemaakt als kindacteur, verhuisde hij in 1990 met zijn vader naar Mexico. Pas een jaar na de dood van River maakte hij zijn comeback, sterker dan ooit. Zijn bijrol in Gladiator leverde hem een Oscarnominatie voor Beste Bijrol op, zijn vertolking van countrylegende Johnny Cash in Walk the Line een voor Beste Hoofdrol.

In 2012 leerde Joaquin op de set van de film Her de tien jaar jongere Rooney Mara kennen. Omdat ze amper met hem sprak dacht hij dat ze hem niet kon uitstaan, tot hij ontdekte dat ze gewoon erg verlegen was. Maar de zwijgzame actrice intrigeerde hem. ‘Ze is het enige meisje dat ik ooit op het internet heb opgezocht’, ver-

klapte hij in Vanity Fair. ‘Dat had ik nooit eerder gedaan.’ Joaquin leerde Rooney pas beter kennen toen hij met haar een e-mailcorrespondentie begon. Zo kon hij haar vertrouwen winnen. In 2016 stonden ze weer samen op de set in de film Mary Magdalene, waarin zij de titelrol vertolkte en hij Jezus Christus. Het was daar dat hun relatie openbloeide. Joaquin verklapte later dat hij enkel had toegezegd voor de film omwille van Rooney. In mei 2017 kwamen de twee op het Filmfestival van Cannes voor het eerst als koppel naar buiten, eerder dit jaar raakte bekend dat ze verloofd zijn. Een trouwdatum is nog niet bekend, maar de liefde voor Rooney zorgt hoe dan ook voor rust in zijn hoofd. Ze helpt hem de slechte ervaringen in zijn leven te relativeren, zegt hij, zoals de huidige controverse rond Joker. ‘Omdat ik weet dat andere delen van mijn leven betekenisvol zijn’, zegt Joaquin. ‘En dat helpt me echt vooruit. Daar geniet ik van. Ik hou van mijn leven. Ik hou verdorie echt van mijn leven.’