Europese regeringsleiders keuren brexitakkoord goed, stemming in Brits parlement wordt dubbeltje op zijn kant

Ging Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker vanmiddag te ver met zijn uitspraken dat er geen uitstel van de brexit meer komt, als het Britse parlement het akkoord zaterdag verwerpt? 

Junckers uitspraken - een dreigement volgens sommigen - worden gezien als een poging premier Johnson te helpen zijn akkoord te verkopen in Londen. Maar sowieso is het niet de Commissie die daar over beslist, maar de 27 Europese staatshoofden en regeringsleiders. Onder andere de Deense premier Mette Frederiksen zei dat uitstel wel nog altijd mogelijk is.

De werkgeversorganisaties VBO en Voka reageren tevreden op het brexit-akkoord dat de Europese en Britse onderhandelaars bereikt hebben. Maar de werkgevers zijn er zich ook bewust van dat het Britse parlement dit weekend het licht nog op groen moeten zetten. "Het is nu aan de Britten", dixit het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO). 

"Nu goedkeuren en uitvoeren", heet dat bij Voka. "We pleiten al jaren voor een onderhandeld akkoord en zijn blij dat dit er op de valreep gekomen is. Dit is goed voor onze Vlaamse bedrijven", zegt gedelegeerd bestuurder Hans Maertens.

Zet het Britse parlement het licht op groen, dan moet ook voor Voka nadien snel gepraat worden over de toekomstige handelsrelaties tussen Europa en de overzijde van het Kanaal. In het andere geval, moet de weg van onderhandelingen bewandeld blijven worden: "Indien het voorstel zaterdag opnieuw sneuvelt, moet men blijven onderhandelen om een no deal-brexit alsnog te vermijden, zelfs al betekent dat opnieuw uitstel", dixit Maertens. Voka wil een harde brexit te allen tijde vermijden.

De twee werkgeversorganisaties tonen zich onder meer tevreden dat in het net afgesloten akkoord er garanties staan voor een goede werking van de Europese interne markt. 

Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker kreeg vanmiddag een reeks vragen voorgeschoteld of de EU nu wel of niet uitstel zou verlenen als het Britse parlement het akkoord zaterdag verwerpt. Toen een ongeduldige journalist een vraag probeerde te stellen terwijl Juncker nog op de vorige aan het antwoorden was, verloor ook die laatste zijn geduld:

De Ierse premier Leo Varadkar, een hoofdrolspeler in de brexit-onderhandelingen, reageert opgelucht op het nieuwe brexit-akkoord. "Voor Noord-Ierland werd een unieke oplossing gevonden, die rekening houdt met zijn unieke geschiedenis en geografie", zei Varadkar. 

De Ierse premier toonde zich voor de start van de Europese top tevreden met het nieuwe ontwerpakkoord. "Er komt geen harde grens, de handelsstromen op het Ierse eiland blijven onaangeroerd, het Goedevrijdagakkoord wordt gerespecteerd en de Europese interne markt wordt gevrijwaard." Varadkar gaat de andere Europese leiders dan ook aanbevelen het akkoord goed te keuren.

Anders dan in het brexit-akkoord van Theresa May is in de nieuwe tekst geen sprake meer van een backstop, die grenscontroles tussen Noord-Ierland en de Ierse republiek moest vermijden. Er werd een ander systeem uitgedokterd, dat geen noodoplossing is maar meteen in werking treedt, en dat een grote mate van inspraak biedt aan het Noord-Ierse parlement. Geconfronteerd met die ogenschijnlijke toegeving, zei Varadkar: "Ik wilde per se een akkoord. Een akkoord dat een ordelijke brexit toelaat." 

Concreet staat in het akkoord dat het Noord-Ierse parlement ermee moet instemmen of hun autoriteiten de Europese regels rond onder meer de interne markt en btw blijven toepassen, zoals voorzien in het nieuwe akkoord. Wijst 'Stormont' de regeling op een bepaald moment af, dan start een afkoelingsperiode van twee jaar waarin maatregelen kunnen worden genomen "om onze eenheidsmarkt te beschermen". Op de vraag wat er op het einde van de afkoelingsperiode moet gebeuren, antwoordde Varadkar dat dat een hypothetisch scenario is. "Daar zitten we sowieso nog ver vandaan."

De belangrijkste partij van de pro-Britse Noord-Ieren, de DUP, stemt zaterdag in het Lagerhuis niet voor de deal die premier Johnson met de EU heeft gesloten. De DUP blijft erbij dat de nieuwe deal, net als eerdere, "de eenheid van het Verenigd Koninkrijk ondermijnt" en niet gunstig is voor de economie in het Britse deel van Ierland. 

Maar waarom is hun stem zo doorslaggevend? Lees hier meer over.

"Ik ben blij en optimistisch. Maar we moeten ook voorzichtig zijn, want het Britse parlement moet dit nog goedkeuren", zei premier Charles Michel bij aanvang van de Europese top in Brussel. "Dit is een belangrijke stap en een positief moment. Ik hoop dat dit sereniteit en stabiliteit zal brengen."

De regering heeft zopas een achtste stemming verloren in het Britse Lagerhuis. Een oppositievoorstel dat amendementen mogelijk maakt bij het debat over het brexit-akkoord zaterdag raakte tegen de zin van de regering in goedgekeurd.

Volgens de Twitter-account van het Lagerhuis werd de motie over de zitting zelf met 287 stemmen tegen 275 goedgekeurd, wat betekent dat het House of Commons voor het eerst sinds de Falklandoorlog van 1982 op een zaterdag zal zetelen.

Het enthousiasme op de beurzen over de brexit-deal was van korte duur. De koerswinst van het Britse pond is al weggeveegd en ook de Europese beurzen nemen wat gas terug.

Net na de bekendmaking van het akkoord ging het pond naar zijn hoogste peil in vijf maanden, maar daarna ging de koers tegenover de dollar en de euro in het rood.

Op de Brusselse beurs was er een opstootje tot 1 procent winst meteen na de aankondiging, maar dat werd gevolgd door een terugval. Om 14.45 uur stond de Bel20 wel nog 0,60 procent in het groen. De beurs van Londen staat op 0,8 procent winst.

Zodadelijk geven Brits premier Boris Johnson en Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker een persconferentie.

Brexit Party-leider Nigel Farage is niet onder de indruk van het nieuwe brexitakkoord van de Britse premier Boris Johnson. "Geen brexit," zegt hij, "ondanks enkele verbeteringen op vlak van douane-unie."

"Wij zullen nergens anders voor gaan dan voor een duidelijke brexit, Boris", zegt de partij in een aparte tweet .

Volgens Farage zal het akkoord leiden tot "jarenlange onderhandelingen over een vrijhandelsakkoord waarvan we al weten dat we het niet zullen krijgen. Ik vind eerlijk gezegd dat het verworpen moet worden."

In Brussel maken de Europese regeringsleiders zich ondertussen op voor de start van de top.