Direct naar artikelinhoud
Kunst

Copyright is dan toch niet voor ‘losers’: Banksy opent webshop om zijn auteursrecht te beschermen

Kogelvrij vest dat op de webshop van Banksy te koop staat.Beeld Banksy

Jarenlang had Banksy lak aan auteursrecht. ‘Copyright is for losers’, was een van motto’s die de anonieme straatkunstenaar op muren had gezet. Maar vanaf donderdag is daar verandering in gekomen: Banksy heeft een webshop geopend om zijn auteursrecht te beschermen.

en

Op shop.grossdomesticproduct.com zijn donderdagochtend 17 kunstwerken te koop, sommigen in ongelimiteerde oplage. Het goedkoopste is een Banksy-spuitbus van 10 pond (11,60 euro), waarbij wordt gewaarschuwd dat ‘iets van de inhoud kan missen’. Het duurst is een uniek kogelvrij vest met de Britse vlag erop dat onlangs door rapper Stormzy is gedragen tijdens een optreden op het bekende Glastonbury Festival. Het staat te koop voor 850 pond (een kleine 1.000 euro).

Wie een artikel bestelt, moet eerst zijn adresgegevens invullen en een kort antwoord geven op de vraag waarom kunst essentieel is. Daarna volgt de mededeling: ‘Als is vastgesteld dat u een echte kunstverzamelaar bent, en we dit artikel in voorraad hebben, dan nemen we contact met u op.’ Volgens de algemene voorwaarden op de website gaat een ‘rechter’, een ‘professionele stand-upcomedian’, bepalen wie het beste de vraag heeft beantwoord. Dit duurt mogelijk enkele dagen. Om bank- of creditkaartgegevens wordt nog niet gevraagd.

Op de site worden ook andere artikelen in het vooruitzicht gesteld, zoals een Banksy Grafsteen en een gesigneerde Banksy Ultra HD TV. Daarnaast wordt op Gross Domestic Product een tweede webshop aangekondigd, Bbay, voor de in- en verkoop van Banksy’s. “Uw bestemming van eerste keuze om tweedehands werk van een derderangs kunstenaar in te ruilen.”

Banksy had de komst van de webshop met nieuwe artikelen al aangekondigd door een ludieke actie, iets waarop de idealistische straatkunstenaar het patent lijkt te bezitten. In Zuid-Londen had hij begin oktober in een hoekpand met veel ramen een winkel ingericht, die zoveel bekijks trok dat er geregeld rijen mensen stonden te wachten om een kijkje te nemen.

De winkel was niet toegankelijk, maar er was veel Banksy-waar te zien die nu in de webshop te koop is. Op een stencil was te lezen dat de winkel er gekomen is dankzij ‘juridische actie’; volgens de straatkunstenaar probeert een wenskaartenbedrijf beslag te leggen op de naam Banksy. Dat kan hij voorkomen, zo was hem geadviseerd, door zelf artikelen te gaan verkopen. Een juridisch expert bevestigde kort daarna dat hij Banksy de verkoopactie had aangeraden.

Banksy’s spuitbus van 10 pond. Waarschuwing: ‘Iets van de inhoud kan missen.’Beeld Banksy

Het wenskaartenbedrijf bleek het bedrijf Full Colour Black te zijn, dat in een verklaring tekeerging tegen Banksy’s beschuldigingen. De onderneming, die tal van Banksy’s muurschilderingen heeft gefotografeerd en als wenskaart verkoopt, stelt dat het sinds 2010 ‘vele keren’ aan de vertegenwoordigers van Banksy heeft aangeboden om een vergoeding voor het auteursrecht te betalen. “Hij wil het niet.”

Eerder al heeft Banksy juridische actie ondernomen om zijn naam te beschermen. Hij spande in Italië een proces aan naar aanleiding van een expositie in Milaan met werken van hem, waarbij ook veel Banksy-souvenirs worden verkocht. Rond de straatkunstenaar is een industrie ontstaan van artikelen met logo’s van hem erop, zoals wenskaarten, mokken en T-shirts. Daarnaast wordt in tal van ongeautoriseerde tentoonstellingen zijn werk getoond.

Een Italiaanse rechter oordeelde op 14 januari van dit jaar dat de verkoop van souvenirs bij de tentoonstelling in Milaan een schending van zijn merkrecht is en dat die dus moet worden stopgezet. Maar op andere punten kreeg de straatkunstenaar ongelijk. Probleem is ook dat hij anoniem opereert en wil voorkomen dat zijn naam in een rechtszaak uitlekt. Dat bemoeilijkt de pogingen om zijn juridisch gelijk te halen.

De kunst van Banksy, die al meer dan twintig jaar actief is als straatkunstenaar, is inmiddels veel waard geworden. Begin oktober werd een satirisch schilderij van hem geveild voor ruim 11 miljoen euro. Het stelt het Britse parlement voor, gevuld met apen, een verwijzing naar de brexitdiscussie.

T-shirt van de Banksy webshop.Beeld Banksy
Copyright is dan toch niet voor ‘losers’: Banksy opent webshop om zijn auteursrecht te beschermen
Beeld Banksy