Boris Johnson koortsachtig op zoek naar meerderheid voor brexitdeal

De Europese Raad van staatshoofden en regeringsleiders keurde gisteren het akkoord goed dat eerder op de dag gesloten werd tussen de Commissie en de Britse regering. Belgisch premier Charles Michel (MR), vanaf 1 december voorzitter van de Raad, sprak zich hoopvol uit dat het VK nu met een geordend vertrek uit de EU kan stappen. Na afloop noemde Michel het belangrijk dat de grens tussen Noord-Ierland en EU-lid Ierland open blijft, zoals het vredesakkoord uit 1998 voorschrijft, én dat de Europese interne markt gevrijwaard zal blijven van deloyale Britse concurrentie. "Ik hoop dat dit akkoord meer stabiliteit brengt", zei Michel eerder. Net zoals andere EU-leiders maande hij wel tot voorzichtigheid, omdat het Lagerhuis morgen nog moet stemmen.

Ondanks de opsteker dat de harde brexiteers uit zijn partij (de ERG-groep) hem gaan steunen, ziet premier Johnson zich nog maar verzekerd van de steun van 287 van de 639 zetelende parlementsleden. Dit betekent dat hij nog 33 parlementsleden over de streep moet trekken om een meerderheid van 320 te vinden.

Johnson moet de twijfelaars overtuigen waarom zijn onderhandelingsresultaat beter is dan dat van zijn voorgangster Theresa May. Haar Withdrawal Agreement met de EU werd tot drie keer toe door het Lagerhuis verworpen. Het grootste verschil is dat de beruchte Noord-Ierse 'backstop' uit het document verdwijnt, waardoor het VK op papier één douaneruimte kan worden. Toch blijven in Noord-Ierland na de transitieperiode eind 2020 minstens vier jaar lang in de praktijk de EU-regels van toepassing, zodat er op de grens tussen Noord-Ierland en Ierland geen fysieke controles nodig zijn. Daarna mag het deelstaatparlement stemmen over de definitieve regeling. Douanedeclaraties tussen het VK en Ierland zullen op termijn wellicht vooraf en digitaal gebeuren.

Goede Vrijdag-akkoord

Desondanks blijft de grootste Noord-Ierse protestantse partij, de Democratic Unionist Party (DUP), zich tegen het akkoord verzetten. Hun stem is belangrijk omdat ze de Conservatieve minderheidsregering van Johnson met 10 zetels steunen. "Deze voorstellen zijn, volgens ons, niet ten gunste van de Noord-Ierse economische welvaart en ze ondermijnen de integriteit van de Unie", stelden ze, en bombastisch: "Deze tekst torpedeert het Goede Vrijdag-akkoord."

Johnson moet nu proberen voor morgen de DUP te overtuigen van het tegendeel, of 'af te kopen' met subsidiebeloftes. Lukt hem dit niet, dan moet hij alle 33 zetels elders zoeken.

Johnson zal dus moeten proberen een twintigtal onafhankelijke Conservatieven te overtuigen, van wie hij sommigen na een eerder conflict dit jaar uit de Tory-fractie schopte omdat ze tegen zijn regering stemden. Daarnaast moet hij ook rekenen op de steun van negentien Labour-parlementsleden uit leave-districten die eerder bereid waren voor een akkoord te stemmen, op voorwaarde dat er goede sociale standaarden voor werknemers gegarandeerd blijven. Johnson reikte deze Labour-leden gisteren in Brussel opvallend de hand tijdens zijn persconferentie. Maar de fractie staat onder grote druk van Labour-leider Jeremy Corbyn om Johnsons akkoord te verwerpen. Corbyn vindt het een slechter akkoord dan wat May stemde. "Deze uitverkoop zal het land niet samenbrengen."