Opdoffer voor Boris Johnson: “Ik ga niét over uitstel onderhandelen met EU”

Het zogenaamde Letwin-amendement kreeg de steun van 322 Lagerhuisleden. 306 van de parlementariërs stemden tegen het voorstel. In het bewuste amendement staat dat het Lagerhuis pas definitieve goedkeuring kan geven aan de brexitdeal als de bijbehorende wetgeving goedgekeurd is door het parlement. Op straat werd die beslissing alvast toegejuicht.

Johnson haalt dus niet de deadline die het parlement hem opgelegd had. Hij kreeg tot deze zaterdag de tijd om goedkeuring te krijgen voor zijn brexitdeal of een Brits vertrek zonder deal, anders moest hij bij de EU uitstel vragen tot 31 januari. 

Maar dat is Johnson dus niet van plan: hij houdt vast aan een brexit op 31 oktober. Over de eigenlijk brexitdeal is nog niet gestemd door het Britse Lagerhuis en dat zal vandaag ook niet meer gebeuren.

“Brexit op 31 oktober nog altijd mogelijk”
De premier heeft altijd gezegd niets te voelen voor uitstel van de brexit. Hij toonde zich na de stemming dan ook strijdlustig. “Ik zal onze vrienden en collega’s in de EU precies vertellen wat ik iedereen in mijn 88 dagen als premier op het hart heb gedrukt. Dat verder uitstel slecht is voor dit land, slecht voor de Europese Unie en slecht voor de democratie.” 

Waarnemers sluiten niet uit dat de Britse regering tóch zo’n verzoek naar de EU zal sturen, maar dat Johnson vooral wil laten zien dat hij dat met grote tegenzin doet. Als dat gebeurt, moeten de EU-lidstaten daar ook nog mee instemmen. Voorstanders van het Letwin-amendement betogen intussen dat een brexit op 31 oktober nog steeds mogelijk is als de benodigde wetgeving op tijd geïmplementeerd wordt.

En dat zal ook gebeuren: Johnson kondigde aan dat hij de omzettingswet komende week in het parlement zal indienen, maar die zet viel in slechte aarde bij de socialistische oppositieleider Jeremy Corbyn. “De premier moet nu de wet respecteren en uitstel vragen”, klonk het. 

Ook de liberale oppositieleider en de leider van de Schotse nationalistische SNP waarschuwden voor de gevolgen. “Johnson denkt dat hij boven de wet staat. Hij zal voor de rechter gedaagd worden indien hij deze wet niet respecteert”, klonk het uit de mond van Ian Blackford.

En zo schreef Oliver Letwin een nieuwe cliffhanger in de brexit-thriller. De 63-jarige ‘sir’ is nochtans gewonnen voor het akkoord van Johnson, maar hij is als de dood voor een harde brexit. Voor de stemming omschreef hij zijn amendement als “een verzekeringspolis”. 

De tekst garandeert dat de Britten op 31 oktober niet om één of andere reden alsnog zonder akkoord op een chaotische manier uit de EU zouden donderen, bijvoorbeeld omdat de omzetting in Britse wetgeving niet tijdig zou afgerond zijn.

Het parlement had inderdaad weinig tijd omdat de brexit al over twaalf dagen zou moeten plaatsvinden. “De Britse regering moet ons nu zo snel mogelijk informeren over de volgende stappen”, liet een woordvoerster van de Europese Commissie weten.

De gespecialiseerde stuurgroep van het Europees Parlement beraadt zich maandag over de situatie. “Wat er ook gebeurt, de manifestaties aan het parlement tonen aan hoe belangrijk een hechte toekomstige relatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk is”, aldus Guy Verhofstadt.

“Een bijkomend uitstel is in niemands belang”, luidt het in de omgeving van de Franse president Emmanuel Macron. “Er is een akkoord onderhandeld. Het Britse parlement moet nu beslissen of er groen licht gegeven wordt. Er is een stemming over de inhoud nodig.”

Johnson uitgejouwd
Johnson probeerde eerder de parlementsleden te overtuigen van zijn deal, maar werd daarbij enkele keren serieus uitgejouwd. De regering heeft geen meerderheid en dus moet er gerekend worden op steun van de oppositie. “Now is the time to get this deal done”, klonk het bij Johnson. “Het is deze deal of een no-deal.”

 Oppositieleider Jeremy Corbyn noemde het akkoord echter “nog slechter dan dat van Theresa May” en maakte duidelijk dat Labour er onder geen beding vóór kan stemmen. Voorzitter John Bercow had alle moeite van de wereld om de leden van het parlement onder controle te houden.

Theresa May nam ook zelf het woord. “Ik heb een duidelijk déjà vu-gevoel”, grapte ze. Toch gaat de vroegere premier haar opvolger geen koekje van eigen deeg bakken. “Ik rebelleer tegen iedereen die niet wil stemmen om brexit te realiseren”, zei ze. Dit akkoord goedkeuren is volgens May de enige manier om de wil van de bevolking te respecteren en een chaotisch vertrek te vermijden.

Protestmars
Intussen zijn buiten in de straten van Londen tienduizenden Britten op de been voor een protestmars. De deelnemers eisen dat er een nieuw referendum komt over het lidmaatschap van het Verenigd Koninkrijk aan de Europese Unie. Actievoerders dragen Europese vlaggen mee en eisen dat brexit gestopt wordt. (lees hieronder verder)

De Britse en Europese onderhandelaars bereikten donderdag vlak voor de Europese top een nieuw akkoord over de brexit. Het moet ervoor zorgen dat het Verenigd Koninkrijk op 31 oktober de Europese Unie op een ordelijke manier kan verlaten, zonder dat er chaos uitbreekt. (lees hieronder verder)

May probeerde tot drie keer toe om een dergelijk akkoord door het parlement te krijgen, maar slaagde daar niet in. Het is erg de vraag of het Johnson wél zal lukken. De verguisde backstop -het mechanisme dat moest vermijden dat er opnieuw controles zouden komen op de grens tussen Noord-Ierland en de Europese lidstaat Ierland- is verdwenen uit de deal, maar een meerderheid heeft hij niet in het Lagerhuis.

Daar is hij deels zelf verantwoordelijk voor. Nadat een deel van zijn partijgenoten - 21 om precies te zijn - zich tegen de regering keerde en een wetsvoorstel van de oppositie om een harde brexit te vermijden goedkeurde, gooide hij die uit de fractie. Ook bij de oppositie maakte Johnson zich de jongste maanden niet erg populair. Zo besliste hij het parlement vlak voor de brexit vijf weken op te schorten. (lees hieronder verder)

In zijn eigen partij zit Johnson dan weer met een 28-tal 'Spartanen', radicale brexiteers binnen de sowieso al vrij stevige anti-Europese European Research Group van de Tories. Zij waren destijds mee verantwoordelijk voor de crash van Mays deal. 

Op het eerste gezicht ziet het er dus niet goed uit. Maar toch is de kans dat Johnson het haalt niet onbestaande. Het Britse parlement telt 650 parlementsleden, van wie er een vijftiental nooit meestemt. In principe moet Johnson dus ongeveer 320 parlementsleden achter zich krijgen.

De 'Spartanen' beslissen vandaag pas officieel wat ze zullen doen, maar enkele leden lieten al uitschijnen dat het akkoord voor hen toch voldoende is. Wellicht krijgt Johnson ook de meeste van de onafhankelijke Conservatieven mee, het twintigtal partijgenoten dat hij zelf uit de fractie zette. Van een drietal is echter min of meer zeker dat ze tegen Johnson zullen stemmen.

Johnson heeft dan nog minstens een deel van de oppositie nodig. De Noord-Ierse unionisten van DUP, de gedoogpartner van Mays en Johnsons regeringen, hebben al duidelijk aangegeven tegen de deal gekant te zijn. Zij tellen tien verkozenen. Op hen zal hij niet kunnen rekenen. (lees hieronder verder)

Johnsons laatste hoop ligt dan ook bij aartsvijand Labour. Leider Corbyn roept zijn partijgenoten op om tégen het akkoord te stemmen en in plaats daarvan samen met de rest van de oppositie een tweede referendum over de deal los te proberen krijgen, maar wellicht is er toch zeker een vijftal Labour-parlementsleden dat liever vóór het akkoord wil stemmen. Het gaat dan vooral om politici uit kieskringen die tijdens het referendum in 2016 'leave' hebben gestemd, en niet de schuld van hun kiezers willen krijgen als de brexit dan toch niet doorgaat op 31 oktober.