Vandaag geen beslissing over brexit-deal, maar Johnson blijft strijdvaardig: ‘Ik zal géén uitstel vragen aan EU’
Bij hoge uitzondering kwam het Britse Lagerhuis op een zaterdag bij elkaar voor een belangrijk debat over de brexit. De parlementsleden hebben het Letwin-amendement aangenomen, dat de cruciale beslissing over de brexit nogmaals uitstelt.
Krijg als eerste een bericht bij belangrijke ontwikkelingen: download nu onze app ›
Live
Liveblog afgesloten
We sluiten deze liveblog af. Herlees hieronder wat er vandaag beslist is in het Britse parlement en wat er nu verder zal gebeuren.
Dit is er vandaag gebeurd in het Britse parlement
De geplande stemming in het Britse Lagerhuis over het brexit-akkoord dat premier Boris Johnson met de Europese Unie heeft gesloten, is uitgesteld. Middels een amendement van parlementslid Oliver Letwin hebben EU-gezinde parlementsleden Johnson gedwongen om voor het einde van de dag een brief naar Brussel te sturen met een uitstelverzoek - iets wat Johnson vooralsnog niet van plan is te gaan doen.
Dankzij steun van Labour, de Liberaal-democraten, de Schotten en andere remainers kreeg het Letwin-amendement 322 stemmen, een meerderheid van zestien. De Noord-Ierse DUP stemde ook met Letwin mee, mogelijk uit wraak tegen Johnson, die volgens hen Noord-Ierland heeft verraden. Een stemming over het akkoord zou daardoor niet meer dan indicatief zijn, iets waar Johnson geen zin in had. Voor hem is het een vervelende nederlaag na zijn triomftocht in Brussel.
Brits premier Boris Johnson.Beeld AFP Volgens een eerder aangenomen wet, de zogeheten Benn Bill, moet Johnson nu een verzoek aan de Europese leiders doen om de brexit te verplaatsen naar eind januari. Johnson is naar eigen zeggen echter niet van plan uitstel te vragen aan de EU. Hij kan ook een brief sturen met de mededeling dat hij gewoon van plan is om de EU eind deze maand met een deal te verlaten. Bij het beantwoorden van de brief zal de EU mogelijk wachten op de uitkomst van de stemming begin komende week.
Waarschijnlijk zal het Lagerhuis dinsdag stemmen over het brexit-akkoord.
Zitting beëindigd
De zitting in het Britse Lagerhuis is beëindigd na een debat over hoe het nu precies verder moet na de goedkeuring van het Letwin-amendement.
'Bijkomend uitstel is in niemands belang'
"Een bijkomend uitstel is in niemands belang." Zo luidde de reactie in de omgeving van de Franse president Emmanuel Macron nadat het Britse parlement besloot om de stemming over het echtscheidingsakkoord met de EU uit te stellen.
"Er is een akkoord onderhandeld. Het komt nu het Britse parlement toe om te zeggen of het dat akkoord goedkeurt of verwerpt. Er is een stemming over de inhoud nodig."
Het Britse vertrek uit de EU vindt plaats op 31 oktober. Die deadline kan opgeschoven worden indien alle andere lidstaten ermee instemmen. Johnson lijkt vooralsnog echter niet zinnens om uitstel te vragen.
Frans president Emmanuel Macron.Beeld AFP Corbyn: 'Premier moet nu de wet naleven'
De socialistische oppositieleider Jeremy Corbyn heeft premier Boris Johnson opgeroepen om de wet te respecteren en uitstel van het Britse vertrek uit de Europese Unie te vragen. "De premier moet nu de wet naleven", zo beet Corbyn de premier toe.
Na Corbyn riep ook de liberale oppositieleider Jo Swinson Johnson op om "zo snel mogelijk de wet na te leven". De leider van de Schotse nationalistische SNP, Ian Blackford, zei dat Johnson "denkt dat hij boven de wet staat". Hij zal voor de rechter gedaagd worden indien hij deze wet niet respecteert, waarschuwde Blackford.
Labour-leider Jeremy Corbyn.Beeld EPA Juncker wacht op brief van Johnson
De Europese commissie heeft de gebeurtenissen in het Britse Lagerhuis op de voet gevolgd, blijkt uit een tweet van de woordvoerder van Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker.
Twitter bericht wordt geladen...
Twitter bericht wordt geladen...
Video: Johnson weigert om uitstel te vragen bij EU
Twitter bericht wordt geladen...
Feest op 'People's Vote'-mars
Twitter bericht wordt geladen...
Wat betekent dit?
Dat het Letwin-amendement is aangenomen, wil niet zeggen dat de brexitdeal van Johnson is afgewezen. Het amdemenent stipuleert enkel dat de deal moet worden uitgesteld tot alle wetgeving die de brexit mogelijk maakt, goedgekeurd is door het parlement. In tussentijd zou Johnson om uitstel moeten vragen bij de EU tot 31 januari.
Maar dat laatste is Johnson dus niet van plan. Hij houdt vast aan een brexit op 31 oktober.
Over de eigenlijk brexitdeal is dus nog niet gestemd door het Britse lagerhuis en dat zal vandaag ook niet meer gebeuren.
Johnson strijdvaardig: "Ik zal géén uitstel vragen"
Helaas kunnen we nu geen betekenisvolle stemming meer hebben over de deal, zegt Boris Johnson, maar hij is geenszins van plan om de EU om een uitstel van de brexit te vragen. "Ik zal géén uitstel vragen aan de EU en er is ook geen wet die me daartoe verplicht."
De wetgeving die de brexit mogelijk moet maken, zal volgende week voorgelegd worden in het parlement, benadrukt Johnson. "Het beste voor het VK en de EU is een vertrek op 31 oktober."
Letwin-amendement is aangenomen
322 parlementsleden hebben voor het amedement gestemd. 306 tegen.
Bijzondere stemming
De stemming over het amendement verloopt overigens op een bijzondere manier. Speaker John Bercow vroeg zo net zowel de voor- als tegenstanders om hun voorkeur uit te roepen. Omdat er geen hoorbaar verschil was tussen de grootte van beide groepen en er een zogeheten "division" was, kwam het tot een stemming. Daarvoor moesten alle parlementsleden naar één van de twee kamers - de "division lobbies" - achter het parlement om hun stem te laten registreren.
Spanning stijgt
Het gros van de parlmentsleden heeft intussen gestemd, het parlement loopt stilaan weer vol. Het is nu afwachten of het Letwin-amendement aangenomen wordt, dan wel verworpen.
Stemming over amendement
Na vijf uur onafgebroken debatteren, gaan de Britse parlementsleden nu voor een eerste keer stemmen. Voorwerp van de stemming is het Letwin-amendement, dat de brexit nogmaals zou uitstellen. Letwin vindt namelijk dat de deal pas goedgekeurd kan worden, wanneer ook al het wetgevende werk gebeurd is én goedgekeurd is door het parlement.
Als het amendement wordt aangenomen, is de kans groot dat het vandaag niet meer tot een stemming over de eigenlijke deal komt.
Man probeert parlement binnen te dringen
Twitter bericht wordt geladen...
Letwin krijgt steun
Sammy Wilson van de Democratic Unionist Party heeft laten verstaan dat de DUP-leden voor het Letwin-amendement zullen stemmen. De kans dat het amendement het haalt, vergroot daardoor.
De sprekers volgen elkaar nu in sneller tempo op. Speaker John Bercow heeft de spreektijd van de parlementsleden ingekort van vijf naar drie minuten per tussenkomst. Wellicht een verstandige ingreep, wanneer het parlement vandaag nog iets gestemd wil krijgen. Het einde van de zitting was oorspronkelijk voorzien omstreeks vier uur onze tijd, maar voorlopig ziet het ernaar uit dat ook die brexitdeadline niet gehaald zal worden.
'People's Vote'-mars: volk massaal op straat voor tweede referendum
Beeld AFP Beeld AFP Beeld AP "Flagrant bedrog van het Britse volk"
Twitter bericht wordt geladen...
Theresa May: "Ik heb een déjà vu"
"Ik heb een sterk déjà vu"-gevoel, zegt Theresa May wanneer ze voor het eerst vandaag het woord neemt. Meteen heeft ze de lachers op de hand. Wanneer ze eraan toevoegt: "Maar vandaag is een belangrijke dag", een zin die ze al wel eens eerder in de mond nam, kan ze ook zelf een lach niet onderdrukken.
May schaart zich achter haar opvolger Boris Johnson. "Hebben we echt een brexit nodig? Daarop is maar één antwoord: ja, dat doen we", zegt de gewezen Britse premier met veel nadruk. Als het parlement de brexitdeal niet sluit, dan maakt het zich schuldig aan "het meest flagrante bedrog van het Britse volk".
Een tweede referendum, iets waar tijdens de 'People's Vote'-mars toe wordt opgeroepen, vindt ze uit den boze. "Ik ben geen fan van referenda, maar als je er een houdt, moet je luisteren naar het resultaat. Je kan niet zo maar een tweede referendum organiseren, gewoon omdat er mensen zijn die het niet eens zijn met de uitslag van het eerste referendum."
"Als u wil dat dit land vooruitgaat, dan moet u vandaag voor deze deal stemmen." Voor deze deal stemmen is de enige manier om een no-deal te vermijden, aldus May.
Verdorven regering
De tussenkomst van Blackford beroert de gemoederen zodanig dat hij onverstaanbaar wordt. Bercow haalt een bijzonder stevige "Order!" boven. Zo stevig dat hij er zelf om moet lachen.
"Wij zijn Europeanen en Schotland is een Europese natie. Wij zullen niet toekijken hoe deze regering onze economie naar de verdoemenis helpt", aldus Blackford, wanneer de reust min of meer is weergekeerd. Hij herhaalt verschillende keren dat ze dringend verlost moeten worden van deze "verdorven regering" en de brexit een halt moeten toeroepen.
Twitter bericht wordt geladen...
Schotten dreigen met onafhankelijkheid
Ian Blackford van de Scottish National Party komt met het grof geschut aanzetten. Als deze brexitdeal er komt en blijkt dat Schotland er bekaaid vanaf zal komen, wat zo zal zijn volgens Blackford, dan zullen de Schotten hun onafhankelijkheid van Groot-Brittannië claimen. "Independence is coming", voorspelt hij. "We horen dat nu ook van mensen die bij het referendum in 2014 tegen de onafhankelijkheid gestemd hebben."
Letwin legt het uit
Sir Oliver Letwin neemt het woord. De man van het controversiële amendement dat om uitstel van de brexit vraagt tot al het wetgevend werk achter de rug is, kan zijn positie eindelijk zelf toelichten.
Het verwijt van Johnson dat het "my deal of no deal" is en dat Letwin dat laatste in de hand werkt, ontkent hij met klem. Hij zal dan zelf ook voor de deal stemmen. Hij wil met zijn amendement louter voorkomen dat er een no deal-brexit komt, zegt hij, wanneer het wetgevende werk niet rond zou geraken voor de 31ste oktober.
‘People's Vote’-mars gestart
Buiten het parlement is zopas een optocht gestart van tienduizenden mensen die zich zorgen maken over de brexit: de People's Vote March.
Bij de start van de manifestatie hield Rosie Rawle, covoorzitter van de Young Greens, de jongerenafdeling van de Britse ecologisten: ‘Nooit eerder werd onze toekomst zo van ons weggerukt als nu. We erven een land dat geteisterd wordt door besparingen en privatiseringen. We worden tegen onze wil uit Europa gesleurd. En we moeten toekijken hoe onze planeet richting instorting van het klimaat draait. We zijn hier om te zeggen: ‘Dit laten we niet gebeuren.’’Ook Londens burgemeester Sadiq Khan stapt mee op.
Beeld AFP Deadlines
De gebetenheid van Brexitminister Barclay en premier Johnson is logisch, wanneer we een blik op de timing werpen.
Als het parlement de deal van Johnson vandaag niet goedkeurt, haalt de premier de deadline niet die het parlement hem zelf heeft opgelegd. Hij kreeg eerder tot deze zaterdag de tijd om parlementaire goedkeuring te krijgen voor zijn brexitdeal of een Brits vertrek uit de EU zonder deal. Anders zou hij de EU om verlenging van de brexitdeadline moeten vragen. Die deadline staat nu op 31 oktober.
Hardliners steunen deal
Een belangrijke tussenkomst. De ERG, kort voor European Research Group, zal de deal steunen, zegt Mark Francois. De groep conservatieve hardliners verwierpen eerdere deals keer op keer. Maar nu zijn ze dat niet van plan, bezweert Francois. "You have our word."
Twitter bericht wordt geladen...
Druk op Letwin
Brexitminister Stephen Barclay neemt het over van "zijn vriend de eerste minister". Hij vraagt parlementslid Oliver Letwin om zijn amendement terug te trekken. "Het volk zou geschokt zijn wanneer de brexit nog onnodig zou worden uitgesteld."
Verspilde moeite?
Het grote vraagteken is of het wel tot een stemming komt straks. Vanmorgen lekte namelijk uit dat Johnson vandaag geen stemming wil, wanneer de parlementsleden deze namiddag het Letwin-amendement zullen goedkeuren.
Dat amendement verplicht Johnson om vanavond een brief naar Brussel te zenden met het verzoek om uitstel. Letwin vindt namelijk dat de deal pas goedgekeurd kan worden, wanneer ook al het wetgevende werk gebeurd is én goedgekeurd is door het parlement.
Grote vraag is of Johnson zo'n brief zal schrijven, of dat hij in strijd met de wet schrijft dat het Verenigd Koninkrijk eind deze maand de EU verlaat, met zijn deal of zonder.
Maar ook dit kan weer tactiek zijn, zegt onze correspondent Patrick van IJzendoorn. "De dreiging om de stemming in te trekken kan ook een manier zijn om parlementariërs te waarschuwen niet met Letwin mee te gaan."
Overmoeibaar
Iedere spreker kan op een repliek van Boris Johnson rekenen, keer op keer met evenveel flair. Er is de premier veel aan gelegen om de nog twijfelende parlementairen aan zijn kant te krijgen. Volgens de Britse media, die een voorafname op de stemming genomen hebben, zou het immers een dubbeltje op zijn kant worden. 310 MP's leken daarstraks voor de deal te zullen stemmen, 302 tegen en van 27 van hen waren nog een vraagteken.
Wie precies wil weten waar het kalf gebonden ligt, de BBC maakte een overzicht: Brexit deal: Which MP votes are up for grabs?
Wat zou May denken?
Beeld EPA Ook in het parlement aanwezig vandaag: Theresa May, de voorgangster van Boris Johnson. Zij hoorde al verschillende keren hoe de deal die nu voorligt, slechter zou zijn dan degene die zij onderhandelde. A penny for your thoughts, Theresa.
Beleefde beeldspraak
Niet alle parlementsleden uiten hun twijfels even fors. Sommigen uiten hun reserves ook door middel van een voorzichtige beeldspraak. Parlementslid Philip Hammond, bijvoorbeeld.
Twitter bericht wordt geladen...
Beeld Wouter Van Vooren De Morgen gingen in de aanloop naar de brexitstemming vandaag op verschillende plaatsen peilen naar het gemoed onder de Britten. Vandaag: Ashfield, stadje van ex-mijnwerkers en brexiteers, maar met een EU-gezind Lagerhuislid.
Lees hier: ‘Misschien komt de glorie van weleer terug’: in deze stad komt de brexit als geroepen
Verschil in grinta
Het valt op hoeveel minder vuur er zit in de betogen van de parlementsleden die wel geneigd zijn om zich achter BoJo en zijn deal te scharen. De tussenkomsten zijn een pak korter en er wordt ook veel minder fel op gereageerd door de andere parlementairen. Er lijkt ook minder bijval voor te zijn. Of toch in ieder geval met minder decibels.
Bercow heeft handen vol
Ook tijdens deze historische zaterdagse bijeenkomst eist Speaker Bercow een glansrol op. Wie er ook het woord neemt, telkens laait het rumoer in het parlement op. Bercow legt ze keer op keer het zwijgen op met de mededeling dat iedereen het recht heeft om te spreken en iedereen het recht heeft om gehoord te worden. Zo ook Jo Swinson, leider van de Lib Dems, die zich net tegen de deal uitsprak. Het is ongetwijfeld niet de laatste keer dat Bercow zich zal moeten bemoeien.
Niet met de Schotten
Ian Blackford van de Scottish National Party steekt een al even vurig betoog tegen de brexit af. Geen enkel Schots parlementslid zou zich achter deze deal mogen scharen, zegt hij. "De premier geeft niets om Schotland. Nooit heeft Schotland de voorwaarden gekregen die Noord-Ierland wel krijgt."
Johnson reageert dat Schotland inderdaad een andere plaats inneemt, omdat Noord-Ierland gezien de grens met Ierland een aparte plek inneemt.
Johnson dient Corbyn van antwoord
De toon van Corbyns tussenkomst was ontgoochelend, steekt de premier meteen terug wanneer de Labourleider is gaan zitten. Hij weerlegt ook alle kritiek. De Britse industrie heeft de brexit net nodig, zegt Johnson. De brexit zal namelijk zorgen voor de zekerheid die nodig is om Britse jobs veilig te kunnen stellen.
Corbyn wordt persoonlijk
Deze deal is nefast voor toekomstige generaties en moet weggestemd worden, herhaalt Corbyn nogmaals. Het is ondenkbaar dat het parlement een deal kan goedkeuren die nog zoveel slechter is dan de deal die het parlement eerder al tot drie keer toe afwees.
Corbyn zet zijn betoog kracht bij door ook Johnson in diskrediet te brengen. "Je kan geen woord geloven van wat hij zegt", viseert hij de premier. Die schudt het hoofd bij het horen van de weinig flatterende woorden.
Woord is aan het parlement
Johnson heeft zijn punt gemaakt. Het is nu aan de parlementsleden om zich uit te spreken over de deal.
Jeremy Corbyn, leider van de Labour Party, is de eerste die aan de beurt komt. Hij gaat meteen voor een tackle met de voeten vooruit. Johnson is er volgens Corbyn in geslaagd om een slechte deal nog slechter te maken. De deal riskeert zowel de Britse jobs als het klimaat en de gezondheidszorg, zegt hij.
Now is the time
"Now is te time to get this deal done", zegt Johnson strijdvaardig. Het is een illusie dat de brexit nogmaals kan uitgesteld worden, betoogt hij.
Met nadrukkelijke handgebaren en de parlementsleden links en rechts van hem aankijken benadrukt de premier dat de deal die hij sloot de best mogelijke oplossing is.
Levendige zitting
Er is veel rumoer in het parlement. Er wordt luidop blijk van steun gegeven, maar net zo goed van afkeuring. Bercow ziet zich genoodzaakt om in te grijpen. "The prime minister must be heard."
Vrienden blijven
Hoewel de wegen van de EU en Groot-Brittannië onherroepelijk zullen scheiden door deze deal, zullen ze wel vrienden kunnen blijven, zegt Johnson. Samenwerking zal hoe dan ook mogelijk blijven, meent hij.
Halfhartig
We zijn halfhartige Europeanen geweest, zegt Johnson. De betekenis die hij daaraan geeft: "Ons hart ligt gedeeltelijk bij Europa".
Hij spoort het parlement aan om zijn deal goed te keuren. "Now is the time for this great House of Commons to come together and bring the country together today."
Boris Johnson trapt dag op gang
Maar eerst mag Boris Johnson zijn deal die hij eerder deze week bereikte met de EU toelichten. De premier gaat van start door eveneens alle parlementsleden te bedanken dat ze hun zaterdag hebben opgegeven om aanwezig te zijn.
Zitting gaat van start
"Order!" Speaker Bercow opent de zitting in zijn intussen beroemde stijl. Hij bedankt alle aanwezigen voor het harde werk. Hij heeft twee amendementen geslecteerd, zegt Bercow, het controversiële Letwin-amendement dat en het Kyle-Wilson-amendement. Die komen straks nog aan bod.
Stemming is nog niet zeker
Helemaal zeker dat het vandaag tot een stemming komt, zijn we echter niet. Alles hangt af van de amendementen die de Speaker of the Commons, John Bercow, al dan niet zal weerhouden straks. Volgens de Britse televisiezender BBC heeft Downing Street 10 laten weten dat de zitting in dat geval geschorst zal worden en het parlement pas na het weekend opnieuw zou samenkomen.
Zo historisch is zitting vandaag
Zeggen dat Britse parlementsleden niet vaak samenkomen op zaterdag, is een understatement. Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog gebeurde dat welgeteld vier keer. De laatste keer dat het Lagerhuis samenkwam op een zaterdag is alweer van 1982 geleden, toen naar aanleiding van de Falklands-oorlog.
De zitting vindt plaats van 9u30 tot 14u30 Engelse tijd, bij ons is dat dus van 10u30 tot 15u30. De regering zal dan moties indienen voor de brexitdeal, of een tweede voor een vertrek uit de EU zonder overeenkomst. 'Remain'-parlementsleden zullen amendementen naar voor schuiven waaronder wellicht een nieuw referendum.
Hier leest u wat er te gebeuren staat op deze ‘Super Saturday’.
Dit staat er op het spel
Als Boris Johnson vandaag geen 'ja' krijgt voor zijn brexitdeal, resten er het Verenigd Koninkrijk maar twee opties. Ofwel moet het land dan uitstel vragen bij de EU om de brexit - nog maar eens - uit te stellen. En Johnson is als premier wettelijk verplicht om dat uitstel te vragen. Zoniet dreigen de Britten op 31 oktober uit de Europese Unie te vallen zonder deal. Op zo'n ongeordende brexit zitten, op enkele hardliners na, weinig mensen te wachten. Maar die datum komt wel erg dichtbij, natuurlijk.
Stemt het Lagerhuis wél voor de deal? Dan kunnen de parlementsleden maandag beslissen om er nog amendementen aan toe te voegen, wat tot een tweede brexit-referendum kan leiden. Of ze kunnen de deal zonder aanpassingen laten passeren. Ook in dat geval zwaait de EU op 31 oktober de Britten uit, maar dan wel mét een overeenkomst op zak.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
