‘Misschien komt de glorie van weleer terug’: in deze stad komt de brexit als geroepen

Jehova’s getuigen staan stil in het gure weer. Ze prediken niet. Ze beschutten brochures en pamfletten door zo dicht mogelijk tegen een muur van de bibliotheek aan te schurken. Ik sta zelf te kijken naar het monument voor de bibliotheek, met drie bronzen sportfiguren die de bijdrage van Kirkby-in-Ashfield aan de cricketsport vereeuwigen. Ene Harold Larwood heeft ooit de ‘body line’ in het cricket geïntroduceerd, waarbij de werper het lichaam van de slagman viseerde. Dat werd indertijd als een smerige ingreep beschouwd in een erder zo propere sport. Het werd ook een zaak van klasse. Larwood was een kompel tussen gegoede ploeggenoten.

Een van de jehova’s komt naast me staan. Hij zegt van zichzelf alleen dat hij 87 is. Over de brochures heeft zijn echtgenote zich ontfermd. “Sport is niet mijn ding”, geeft hij toe, en ook over de brexit heeft hij geen mening, behalve dat de mensen er veel te veel over praten.

In het Heritage Centre, het centrum voor cultureel erfgoed, zijn de meningen wél uitgesproken. Chris Kidger is als vrijwilliger aan het werk. Ze heeft voor Leave gekozen. Het is voor haar hetzelfde als met de klimaatbetogers in Londen, die de luxe hebben om hun auto in de garage te laten staan, en die bekommerd zijn om hun voetafdruk – “of hoe noem je dat?” “Voor mij is dat hypocrisie”, zegt ze. “Wij hadden destijds geen keuze, wij hadden geen auto, en nu verwijt men onze generatie dat we de wereld naar de knoppen geholpen hebben.” Het zijn niet de mijnwerkers die deze regio de dieperik ingewerkt hebben. Het is niet de EU die de regio heeft gered.

Lynne, de vriendin die haar gezelschap houdt, denkt terug aan haar jeugd. De mannelijke telgen van de familie werkten in de mijn, de vrouwelijke in textielbedrijven. Ook de textiel is verdwenen.

Het Heritage Centre houdt lijsten bij van talloze dodelijke mijnongevallen. Vele van haar familieleden zijn gestorven aan de gevolgen van stoflong, geeft Lynne toe, maar toch is dat de tijd die de beste herinneringen oproept. “Misschien komt die tijd wel terug. Misschien dat de industrie na de brexit terugkomt. Het waren happy times. We waren arm maar solidair.”

Jim Robinson, een andere vrijwilliger, werkte in de mijnen tot hij zijn rug uit de haak sloeg. Daarna werkte hij in de horeca. Hij heeft in 1974 gestaakt, en was vanuit de horeca solidair met de grote staking van 1984. Hij heeft een mens zien doodgaan in de mijn. “Ik heb ook een pony zien doodgaan – we werkten met pony’s. Dat was eerlijk gezegd erger. Ik heb twintig minuten toegekeken hoe het dier een doodsstrijd voerde. Ik voelde me zo machteloos.”

Jim is zodanig voor de brexit dat hij bij de volgende parlementsverkiezingen voor het eerst in zijn leven niet op Labour zal stemmen. “Ik moet die Jeremy Corbyn niet”, zegt hij over de socialistische voorman van Labour. “Corbyn stond in het verleden in contact met terreurgroepen, met de IRA. En hij heeft geen lijn over de brexit.” Hij overweegt een stem voor de brexitpartij van Nigel Farage. Of voor de onafhankelijke kandidaat uit Ashfield, Jason Zadrozny, als die zich maar radicaal genoeg voor de brexit uitspreekt. De Conservatieve partij is voor Robinson een stap te ver. “Op Boris Johnson zou ik nog wel stemmen, maar zijn partij – dat zijn onze tegenstanders, niet?”

Jennen

Len Thomas, een bezoeker aan het Heritage Centre, heeft zelf maar kortstondig in de mijnen gewerkt. Hij vormt hier een minderheid van één met zijn pro-EU-standpunt. “Zoals ik het zie”, legt hij uit, “hebben we twee mogelijkheden om ons in deze tijd tussen de machtsblokken staande te houden: we leunen aan bij Europa, of we worden de 51ste staat van de VS. Ik verkies Europa, zeker in tijden van Trump.”

Maar, geeft hij ook toe, hij stond in dat brexitreferendum aan de verliezende kant. “Laten we nu gewoon uitvoeren wat de kiezer heeft beslist, zonder daarbij te veel bruggen te verbranden met Europa. En ook: doe alsjeblief niet lacherig over de brexitkiezers. Ik hoorde mensen jennen: die brexiteers sterven wel uit. Het is niet omdat kiezers oud zijn dat ze ongelijk hebben. Ik ben oud. En brexiteers hadden wel wat om over te klagen.

Ik heb aan het einde van mijn loopbaan aan jobbegeleiding voor jongeren gedaan. Er kwam een vestiging van SportsDirect in de buurt. Achthonderd banen. Ik heb eindeloos veel jonge mensen naar SportsDirect gestuurd. Maar de banen gingen meestal naar Polen, of naar andere Oost-Europeanen. De enige banen waarvoor mijn jongeren in aanmerking kwamen, waren jobs in de winkel. Daar speelde de taal in hun voordeel.

“Mensen, politici, hadden intussen de mond vol over hoe lui onze jongeren wel zijn – hoe ze niet willen werken. Dat is praat voor de vaak die politici uitvinden zodat ze niet over structurele onrechtvaardigheden moeten spreken. Ach, het kan de politici helemaal niets schelen.”

“Ze pissen allemaal in dezelfde pot”, vindt Jim, die zich verontschuldigt voor zijn taalgebruik.

“Ik was een rabiaat Labour-aanhanger”, gaat Len verder. “Ik vocht tegen nepcontracten. Op een avond hoorde ik een Labour-minister uit de regering van Tony Blair beweren dat dergelijke contracten de economie ten goede komen. Sindsdien heb ik geen enkele keer meer op Labour gestemd. Ik ben politiek dakloos.”

Crisis en verpaupering

Ik loop het Heritage Centre uit. Waar je ook kijkt, zie en voel je crisis en verpaupering. Bewoners dutten op straatbanken, of steunen richtingloos op rollators, de apotheker waarschuwt via een bord voor tekorten aan medicijnen. In The Regent lachen drinkebroers hun slecht gebit bloot.

Geen wonder dat 70 procent van onze bevolking voor de brexit heeft gestemd, zei Len Thomas daarnet nog. “Nog een wonder dat het percentage niet hoger lag.”

The Regent is de plek waar het glorieuze verleden van dit mijngebied samenkomt met het verlopen heden. Het gebouw werd opgetrokken in 1930, diende als cinema en theaterzaal, en is nu omgetoverd in een soort brasserie/pub, waar je voor 1,2 pond (1,4 euro) bodemloze koppen koffie drinkt, voor 1,75 pond een fikse schuimvrije pint bier kunt bestellen en voor goed drie pond een vegetarische chili voorgeschoteld krijgt. In andere delen van het land kost dat alles zeker het dubbele. The Regent is de plaatselijke klassetent.

Ook hier vind je gewezen mijnwerkers, mensen die voor of tegen de staking van 1984 waren en daar nu nog altijd over bekvechten. “De onderlinge ruzies zijn nooit helemaal bijgelegd”, zegt een gepensioneerde mijnwerker.

Staken deed men in 1984 tegen de aangekondigde sluiting van twintig verlieslatende mijnen. Dat was de aanleiding, maar die deed er niet per se veel toe. De staking, onder leiding van de legendarische vakbondsman Arthur Scargill, was politiek geïnspireerd, bedoeld om de conservatieve regering van Margaret Thatcher onderuit te halen. De mijnwerkers waren bang dat die regering nog veel meer mijnen zou sluiten. Iedereen zag dat gevaar.

Waarom de staking uiteindelijk gestopt is, kan de gepensioneerde mijnwerker me niet meer vertellen, maar de stakers verloren. De mijnen gingen versneld dicht en Margaret Thatcher regeerde lustig verder. Mijn bierdrinkende gesprekspartner praat intussen weer met zijn broer, die bijna een jaar lang heeft gestaakt, terwijl híj probeerde te gaan werken. Ze vonden na de sluiting van hun mijn allebei ander werk, dat slechter betaald werd: pakjes versturen. En ze zijn nu beiden voor de brexit. Daarin vinden ze elkaar terug.

Ruig

Op een uurtje wandelen van Kirkby ligt Sutton, een andere nederzetting in het district Ashfield. Mensen uit Kirkby kijken wat neer op Sutton. Binnen het achterstandsgebied Ashfield is Sutton het meest achtergebleven. De leegstand is er groter, de bevolking ruiger. Men is er nóg meer voor brexit.

Lee Anderson voert campagne als Conservatieve kandidaat voor de nog niet aangekondigde maar algemeen verwachte parlementsverkiezingen. Hij laat passanten hun handtekening plaatsen onder een steunbetuiging aan premier Boris Johnson. Niet zo heel lang geleden zou een Conservatief in dit Labourbolwerk weggehoond zijn. Tegenwoordig wil een erfgenaam van de gehate Thatcher realiseren wat de bewoners het meeste willen: de brexit.

Lee Anderson (52) is zelf een symbool van de veranderde tijden. Hij heeft Thatcher gehaat. Hij heeft in de mijnen gewerkt, en later sociaal werk verricht. Hij was tot 18 maanden geleden lid van Labour. Hij werd als Labourlid ettelijke keren verkozen in de districtsraad (een soort gemeenteraad) van Ashfield. Hij was vijf jaar lang campagnemanager van het Labourparlementslid voor Ashfield, Gloria De Piero.

Nu heeft hij resoluut voor de andere kant gekozen. Dat heeft vooral te maken met de brexit. Gloria De Piero, een naar Ashfield gekatapulteerde tv-journaliste, was voor Remain, tegen haar achterban in. En hij, Anderson, werd door Labour onder druk gezet om zijn Leave-standpunt bij te sturen of zelfs in te slikken.

Maar er is ook een diepere realiteit, zegt hij, tussen twee handtekeningen in.

Anderson: “Je hebt gelijk, ik behoorde tot een generatie die Thatcher heeft gehaat. En we zijn die mijnsluitingen nog niet te boven. Maar er zijn meer mijnen verdwenen onder Labour dan onder de Conservatieven. En meer algemeen: wat helpt het ons om bij het verleden stil te staan? We moeten het verleden vergeten en ervoor zorgen dat Ashfield weer groot wordt.

“Labour is sinds mensenheugenis aan de macht in Ashfield. Met Labour is het een race naar beneden geworden, naar meer uitkeringen voor meer mensen die niet werken. De echte problemen heeft Labour al een tijd niet meer aangepakt. Conservatieven leggen de nadruk op aspiraties, jezelf opwerken, hard werken om iets gedaan te krijgen en dit land weer groot maken. Dat spreekt me veel meer aan dan uitkeringen voor mensen die thuiszitten. Want dit is een fantastisch land, met fantastische mensen. Dit is voor mij het beste land ter wereld. Mensen sterven in rubberbootjes om hier te geraken.

“Ik heb uiteraard flink wat negatieve reacties op mijn overstap gekregen, haatmail zelfs, maar de mensen kennen me, ik ben een van hen. Ik woon naast hen. Voor de meesten maakt het niet uit bij welke partij ik kandideer. Dit land is trouwens aan het veranderen. Ik denk dat het zuiden en het noorden van Engeland op politiek vlak van plaats aan het wisselen zijn. Het zuiden was altijd Conservatief, maar dat is nu op weg om meer en meer LibDem of Labour te stemmen. Het noorden was altijd het hartland van Labour, maar dat wordt nu steeds meer Conservatief.”

Tweede viool

Zou hij zichzelf een Conservatief noemen of eerder een Johnsonite, een aanhanger van Boris?

“Dat is een lastige vraag. Als telg uit een mijnwerkersfamilie werden me allerlei waarden meegegeven – arbeiderswaarden: je moest je best doen op school, hard werken, je rekeningen betalen, eerlijk zijn, ervoor zorgen dat je kinderen het beter kregen en langer naar school gingen. Je streefde ernaar om een beter huis te vinden, een auto te kopen, op reis te kunnen gaan. We hielden van het land, van de koningin, de vlag, het volkslied. Dat waren de waarden van Labour, maar eigenlijk zijn dat conservatieve waarden. Conservatief met kleine c. Ik vind de waarden van toen nu meer terug bij de Conservatieven.

“Met Boris hebben we voor het eerst in tijden weer een charismatische leider. Wie hem ontmoet, houdt daar een warm gevoel aan over. Hij maakt fouten, en mensen proberen zijn verleden uit te spitten om misstappen te ontdekken. Maar bij elke poging om hem onderuit te halen, wordt hij populairder. Het Brits establishment heeft geen lessen getrokken uit de opkomst van Donald Trump. Daar ging het ook zo.”

En waarom is hij tegen de EU gekant?

“Ik was 7 toen dit land toetrad tot de EU. Ik heb dit gebied meegemaakt toen het rijk was, met goedbetaald werk, mijnen, textiel, hoop. En nu is er wanhoop. Ik geef de EU niet de schuld. Maar heeft de EU de neergang tegengehouden? Neen. Mijn echtgenote heeft familie in Ierland. Daar zie je de voordelen van de EU, de nieuwe wegen, andere infrastructuur. Prachtig hoe de EU dat land uit de armoede heeft getrokken. Hier werden ook miljoenen uit de EU-kas gespendeerd, maar je merkt het verschil niet.”

Het EU-geld ging plaatselijk vooral naar landbouw.

En dan is er nog het gebrek aan democratie bij de EU, zegt hij.

“Met de Conservatieven en Labour kun je tenminste om de vijf jaar van koers veranderen. Europa is een monoliet, die alleen maar meer macht naar zich toetrekt, en altijd dezelfde koers aanhoudt. De president van de EU is niet verkozen. Dat druist in tegen al mijn gevoelens van billijkheid en democratie.

“De enige manier om iets te veranderen, is weggaan. Laten we dus vertrekken, in alle vriendschap, met goede relaties, met veel handel en met Europa als vakantiebestemming. Maar sta ons toe onze eigen wetten te maken en onze eigen belangen te dienen. Zelf te bepalen wie het land mag binnenkomen, en wie er mag werken. Wij zijn een eiland, we hebben een eilandmentaliteit, we willen alleen zijn.’

Om te eindigen als de 51ste staat van de VS?

‘We zullen nooit tweede viool willen spelen, denk ik. We zijn nu op de goede weg. Let op mijn woorden. De brexit is een begin.’

Tegen wie het wil horen, verkondigt hij dat het land op 31 oktober uit de EU zal zijn. Gelooft hij dat echt? “Echt.”

Op Andersons campagnetocht door Sutton zie ik meer ex-Labourleden dan traditionele Conservatieven. Ricky-Lee Cooke, de jeugdige leider van de brexitcampagne in Ashfield, was tot voor een jaar of zo Labour. Hij is Anderson gevolgd naar de Conservatieven. “Mijn familie heeft generaties lang voor Labour gekozen. Ik durfde eerst niets op te biechten. Ik dacht dat mijn familieleden tot in hun diepste vezels gekwetst zouden zijn. Toen ik uiteindelijk vertelde dat ik bij de Conservatieven zou kandideren, zeiden mijn grootouders dat ze in 2017 zelf Conservatief hadden gestemd.”

Brendan Clarke-Smith is de traditionele Conservatief in het gezelschap. “De partij is inderdaad aan het vervellen”, zegt hij. “We zijn niet langer de tory’s die de bankiers vertegenwoordigen en de upper class. Onder Boris is de partij populistisch, nationalistisch geworden, maar ze is ook socialer dan vroeger. Ik zie de brexit als een tweede kans voor de Conservatieven om een doorbraak te forceren. De eerste doorbraak hadden we met Thatcher, die mensen overtuigde dat ze te winnen hadden bij een vrije markt en law and order. Nu mikken we opnieuw op traditionele Labourkiezers. De bankiers willen open grenzen. Voor arbeiders is het beter gesloten grenzen te hebben. Wij maken, zoals Thatcher, een keuze voor het gewone volk.”

Clarke-Smith is geen typische brexiteer. Zijn echtgenote is Roemeens. Hij heeft in Noorwegen gewoond. “Ik werd een voorstander van brexit nadat ik had gezien hoeveel EU-geld in Roemenië verkwanseld wordt.”

Een oudere vrouw komt haar enthousiasme voor Boris Johnson delen. “He has a magic touch. Love him. Love him”, roept ze. “Je mag er gif op innemen dat ik op hem stem.” Ze bedenkt zich terstond. “Ik zal op hem stemmen als hij de brexit op een deugdelijke manier afhandelt. Zo niet, zal de magie hem niet helpen.”

Een man die in korte broek door de milde najaarskoude stapt, is minder enthousiast. “Boris heeft nog nooit een waar woord gesproken, hij zal alles en iedereen bedriegen.”

Vuilnisbakken

Bij de parlementsverkiezingen van 2017 behield Labour nipt de zetel in Ashfield. De voorsprong van parlementslid Gloria De Piero was echter geslonken tot 400 stemmen, terwijl ze in 2015 met een verschil van 9.000 stemmen had gewonnen.

De neergang van Labour werd in mei van dit jaar glashelder tijdens de verkiezingen voor de districtsraad. De partij verloor haar absolute meerderheid en hield maar 2 van de 35 zetels over.

Grote overwinnaars waren de onafhankelijken van Jason Zadrozny, die 30 van de 35 zetels bemachtigden. Zadrozny is nu als onafhankelijke de leider van de districtsraad – zeg maar, de burgemeester van Ashfield. Hij hoopt bij de komende parlementsverkiezingen ook te winnen, en bij te dragen tot een toekomst waarin de traditionele partijen niet meer de dienst uitmaken.

In zijn kantoortje legt hij uit hoe partijbelang de nederlaag van Labour in de hand heeft gewerkt. De vorige districtsraad had, op last van de hogere Labourleiding, beslist om de vuilnisbakken te verkleinen. Dat zou de bewoners dwingen om meer te recycleren. De ingreep kostte drie miljoen pond. “De helft van de Labour-verkozenen was tegen. Zij wisten ook hoe onpopulair de ingreep was. Achtduizend inwoners hebben een petitie tegen die nieuwe vuilnisbakken ondertekend. Maar de Labourleiding drukte de maatregel door, en dreigde met sancties tegen dissidenten.”

Sommige verkozenen verlieten de partij. De maatregel was volgens Zadrozny een mislukking. Er werd helemaal niet meer gerecycleerd. Het sluik­storten nam toe. Bewoners gaven Labour de schuld voor hun vuile straten.

Ladbrokes

Die vuilnisbakken waren een van de redenen waarom Zadrozny en zijn ploeg twee derde van de stemmen behaalden. Het gokbureau Ladbrokes duidt hem nu aan als de waarschijnlijke winnaar van eventuele parlementsverkiezingen. Datzelfde Ladbrokes voorspelt dat hij zal kunnen bepalen wie de eerste minister wordt, want Conservatieven en Labour zullen volgens deze bron op gelijke sterkte uit de verkiezingen komen.

Zadrozny moet erom lachen. Wie zou hij aan de macht helpen als deze voorspelling bewaarheid wordt, Boris Johnson of Jeremy Corbyn? “Ik zou mijn stem verpatsen aan degene die het meest investeert in Ashfield. Ik denk dat mijn stem in dat geval zo’n 100 miljoen pond waard moet zijn.”

Dat geld heeft hij nodig voor nieuwe infrastructuur, voor investeringen in onderwijs en gezondheidszorg, in de spoorwegen, voor het aantrekken van goede banen. Zadrozny ziet het helemaal zitten. Er is werk aan de winkel. Ashfield, met zijn 130.000 inwoners, is een van de armste districten in het land. Werk is er – althans, de werkloosheid is beperkt. Maar mensen leven van uitkeringen, of ze werken voor het minimumloon. “We horen bij de regio’s met het laagste autobezit, en de meeste zwaarlijvigheid bij kinderen. Dertig procent van de jeugd kampt met obesitas.”

Hoewel hij nog geen veertig is, heeft Zadrozny al een heel parcours afgelegd. En niet altijd in zonnige omstandigheden. Het dieptepunt was zijn arrestatie in 2015 wegens ‘pedofilie’, die in 2013 zou hebben plaatsgevonden. Zijn vader, die bij de arrestatie aanwezig was, kreeg een hartaanval en overleed. Zijn partner brak de relatie af. Korte tijd later werd Zadrozny weer vrijgelaten, maar het zou 900 dagen duren – tot op de dag dat het proces zou beginnen – voor de politie toegaf dat er niks klopte van de beschuldiging.

De arrestatie gebeurde veertig dagen voor de parlementsverkiezing van 2015. Jason Zadrozny was de kandidaat van de LibDems. Volgens de peilingen was hij op weg naar winst, toen hij zich gedwongen voelde zijn kandidatuur in te trekken.

De complete vrijspraak – het afwijzen van de klacht als compleet verzonnen – veroorzaakte een nieuwe schokgolf bij de bevolking. De vijandigheid sloeg om in sympathie.

Jason Zadrozny gebruikte die nare tijd om zijn politieke carrière te heroriënteren. Hij verliet de LibDems, die hem in die kwade dagen hadden laten vallen, en startte lokaal een groep van onafhankelijken, met gewezen leden van de LibDems, van Labour, van de Conservatieven en zelfs van UKIP (de vroegere partij van Nigel Farage).

“Daar ben ik goed in, om mensen van diverse pluimage met elkaar in verbinding te stellen. In mijn fractie zit een ongehuwde moeder uit een sociale woning naast een miljonair. Die verrijken allebei onze standpunten. De moeder denkt anders over het nut van parken dan de miljonair.”

En waar staat hij inzake de brexit, want de meeste, misschien alle medewerkers op zijn kabinet zijn tegen, maar hijzelf had zich in 2016 na rijp beraad voor de brexit uitgesproken.

“Voor ik daarover verderga: vanuit het standpunt van een lokaal bestuurder is de brexit bijna onbelangrijk. Wij kunnen er eindeloos over praten, maar we kunnen er niets aan veranderen. We zijn wel in staat om een park aan te leggen, of een recreatiecentrum uit de grond te stampen, de klok in het centrum terug te brengen, recyclage te stimuleren, wars van de saga rond de vuilnisbakken. “Ik stemde zelf na lang twijfelen voor Leave omdat het de luidste schreeuw was die ik via een stembiljet kon geven. Tijdens de brexitcampagne werden allerlei schrikbeelden opgeroepen, maar de mensen hier hebben niet zoveel te verliezen. Hun hoop, hun goedbetaalde banen zijn ze al kwijt. In bepaalde delen van Ashfield tref je de grootste armoede in het land aan. Als je Remain stemde, was dat bijna de bekrachtiging van een slechte situatie. Dat was een stem voor meer van hetzelfde. Een Leave-stem was de enige stem voor verandering.

“Ten tijde van het brexitreferendum was de woede tastbaar. In 2008 was er de economische crisis, waardoor het district moest besparen. Het parlement kwam in opspraak via het onkostenschandaal, wat het geloof in de politiek verder aantastte (in 2009 kwam aan het licht dat politici van alle partijen belastinggeld misbruikten voor privédoeleinden, red.). Europa laat zich gemakkelijk beschuldigen, dat is waar, maar als mensen echt hun soevereiniteit koesteren, en daarom weg willen uit de EU, is daar niets mis mee. Dat is een beredeneerde keuze.”

De stem gaf problemen binnen zijn familie. “Drie van mijn vier grootouders migreerden na de Tweede Wereldoorlog uit Polen. Zij zijn pro EU. Ze zijn ook heel Engels. Ze willen erbij horen en betrokken zijn bij het plaatselijk gebeuren. Mijn 96-jarige grootvader is nog altijd dj op bijeenkomsten van 50-plussers. Ik denk dat hij uiteindelijk voor Remain koos. Mijn grootmoeder stemde zeker Remain. Mijn tantes stemden Leave.”

Wat zou hij als onafhankelijk parlementslid kunnen bereiken? “Ik wil in het parlement alleen dit district helpen. In die zin ben ik al anders dan kandidaten van de grote partijen. Maar ik moet eerst verkozen raken. Is dat mogelijk? Tja, wat hebben de kiezers in gedachten? Zitten ze in hun hoofd met de volgende premier, dan kiezen ze niet voor mij. Dan denk ik dat Boris Johnson de beste kansen heeft. Hebben kiezers daarentegen het belang van hun eigen district in gedachten, dan komen ze misschien bij mij terecht.

“Misschien speelt mijn brexitstandpunt me parten. Ik ben geen beeldenstormer van een brexiteer. Ik wil geen bruggen met de EU opblazen. Ruim achtduizend van onze banen hangen af van een handelsakkoord met de EU. Met een slechte deal, of geen deal, is het voor sommige bedrijven makkelijker om gewoon te vertrekken en in Hongarije of zo de activiteit voort te zetten. Ik zeg dus niet: Leave, koste wat kost. Ik zeg: laten we vertrekken maar met een zinnig verdrag.”

Profiteren

Ik heb een week geprobeerd om een officiële Labourgesprekspartner te vinden. Parlementslid Gloria De Piero stelt zich niet meer verkiesbaar en heeft geen tijd. De resterende lokale verkozenen nemen hun telefoon niet op. Het overkoepelende partijbestuur in Nottingham vindt niemand. De nieuwe kandidaat voor de parlementszetel wordt pas later aangeduid. Ik kan uiteindelijk na wat aandringen terecht bij Don Davis, nog Labourlid, maar met vernietigende marge weggestemd uit de districtsraad. Hij is zelf tegen de brexit, en dat was toch vooral wat zijn vroegere kiezers hem kwalijk namen.

Hij verdedigt het oude beleid en bekritiseert het nieuwe bestuur omdat het te veel geld uitgeeft en te veel drijft op populistische ingrepen en ruchtbaarheid via sociale en andere media. “Ik weet dat de vuilnisbakken onpopulair waren, maar we bereikten de doelstelling om 50 procent meer te recycleren. We werkten aan de toekomst. We haalden de EU-norm voor 2020.”

Het district is niet tuk op EU-normen – zoveel is duidelijk.

Davis weet niet of hij nog wel een mandaat zal zoeken bij komende districtsverkiezingen. “Ik heb acht jaar gezeteld. Ik heb mijn plicht vervuld.”