Onderzoek naar mogelijke marktmanipulatie farmareuzen is geen eenvoudige klus

Daar stond vandaag een hoorzitting geprogrammeerd over geneesmiddelen tegen maculadegeneratie, beter bekend als ouderdomsblindheid. Het dossier kwam enkele weken geleden opnieuw onder de aandacht. In ons land wordt Lucentis - een duur medicijn van de firma Novartis - terugbetaald. Een goedkoper alternatief, Avastin van producent Roche, wordt niet terugbetaald. Avastin is immers enkel geregistreerd als kankermedicijn.

Enkele kranten kopten toen dat het niet terugbetalen van Avastin onze sociale zekerheid een half miljard euro zou hebben gekost. Minister van Sociale Zaken Maggie De Block (Open Vld) sprak dat al tegen - er werd immer een lagere prijs voor Lucentis bedongen - iets waar Johan De Cock, de topman van het Riziv, zich vandaag in de Kamercommissie ook bij aansloot.

De BMA voert intussen wel een onderzoek naar mogelijke marktmanipulatie door de producenten van de twee geneesmiddelen. Roche is eigenaar van het bedrijf dat Lucentis ontwikkelde. Novartis is dan weer voor een derde aandeelhouder van Roche. Omdat ze samenspannen, werden de twee bedrijven in 2014 in Italië veroordeeld tot een boete van 182 miljoen euro.

Auditeur Thirion van de Mededingingsautoriteit legde vandaag evenwel uit dat de gegevens uit Italië niet nuttig zijn voor de Belgische case, omdat ze specifiek slaan op de Italiaanse situatie. Gegevens uit een Frans dossier, dat nog steeds lopende is, waren dan weer jarenlang geblokkeerd in allerlei beroepsprocedures.

Voorts benadrukte Thirion dat dossiers van de BMA een hoog niveau van bewijslast moeten hebben. "We kunnen niet uitgaan van veronderstellingen. We kunnen niet zeggen dat er wellicht een akkoord tussen beide bedrijven bestaat omdat ze dicht bij elkaar staan", luidde het. 

De instantie was er overigens niet mee gediend dat Test-Aankoop indertijd luidkeels aankondigde een klacht te hebben ingediend. Thirion liet verstaan dat dit bepaalde onderzoeksdaden niet meteen in de hand helpt - onderzoeksdaden die overigens aan strenge regels onderworpen zijn.

Onderzoeken van de BMA duren gemiddeld drie jaar, maar kunnen variëren van drie maanden tot tien jaar.
Dokter Marnix Claeys van het Oftalmologisch Syndicaat gaf aan dat Avastin nog steeds door oogartsen wordt voorgeschreven. In 2018 was sprake van 153.904 injecties tegen de aandoening, waarvan 128.000 injecties met Lucentis of Eylea (een ander terugbetaald medicijn). Volgens Claeys zijn er dus nog 25.000 injecties over met Avastin.

"We don't know", reageerde Riziv-topman De Cock. "En als dat zo is, dan ken ik de prijs niet die daarvoor aan de patiënt wordt gevraagd". Hij noemde het ook "vrij ongehoord" dat Claeys poneerde dat oogartsen bang worden gemaakt om Avastin niet te gebruiken.