IS-vrouwen kunnen vrijheid kopen voor 4.000 dollar: ook in België wordt geld ingezameld
4.000 tot 8.000 dollar, of zo’n 3.600 à 7.200 euro. Zoveel kost het per persoon om uit een Koerdisch gevangenenkamp gesmokkeld te worden. Dat vertelt ons een Belgische vrouw die daar gevangen zit. Om het geld bijeen te brengen, worden ook in België collectes georganiseerd. Maar het risico bestaat dat de opbrengst daarvan aan terrorisme wordt gespendeerd.
“Er ontsnappen hier dagelijks vrouwen”, zo klonk het vanuit een gevangenenkamp, nog vóór het Turkse offensief het noorden van Syrië in een chaos had gestort. “Zelf heb ik nog nooit overwogen om een vluchtpoging te wagen. Ik ben daar te bang voor. En ik kan het ook niet betalen. Maar als ze ons naar Irak zouden sturen, waar we de doodstraf riskeren, dan denk ik wel dat ik het probeer.” Aan het woord is een Belgische vrouw die in het kamp zit opgesloten. Ze zegt dat ze IS heeft afgezworen en noemt naar Syrië vertrekken “mijn domste beslissing ooit”.
In principe mogen de vrouwen geen contact met de buitenwereld hebben. Maar heel veel moeite kost het niet om aan een telefoon en een prepaidkaart te raken. Daar zorgen smokkelaars wel voor. En wie voldoende middelen heeft, kan dus ook smokkelaars betalen om naar buiten te worden geloodst. “Dat kost twee- tot achtduizend dollar, afhankelijk van je nationaliteit”, vertelt de vrouw. “Europeanen betalen minstens vierduizend dollar. Maar kinderen jonger dan een jaar of acht mogen wel gratis mee.”
Filmpjes van de kinderen
Onze gesprekspartner weet naar eigen zeggen niet hoe de vrouwen aan dat geld komen. Maar arrestaties in Brussel en Luik toonden deze week nog aan dat er ook in België collectes voor zijn. Bij die politieoperatie werd iets meer dan achtduizend euro gevonden - goed voor één tot twee ontsnappingen dus. Het meeste geld wordt ingezameld op sociale media. Veelal in besloten Telegram-groepen waar ook verhalen, foto's en filmpjes over het leed van de vrouwen en hun kinderen worden gedeeld. Maar soms verschijnt een oproep ook open en bloot.
“Ik smeek jullie allen om mij te helpen, voor de zaak van Allah”, zo schreef de Nederlandse bekeerlinge Astrid van P. vorige week nog op haar Facebookpagina vanuit het kamp in al-Hol. “Wie geld heeft, wordt veilig buiten gesmokkeld. Maar wie geen geld heeft, zit hier vast. Mijn eigen familie wil me niet helpen omdat ik bekeerd ben. Dus red uw zuster in de islam zodat Allah u zal redden. U kunt veilig en vertrouwelijk doneren” - waarna ze de code van haar portefeuille bij het digitale muntsysteem Bitcoin vermeldt.
VIDEO: dit zijn de hoofdrolspelers in Syrië
Naar het kalifaat
Of het geld van al die collectes daadwerkelijk voor de vrouwen en de kinderen wordt gebruikt, is nog maar de vraag. Sommige van de Telegram-groepen stellen uitdrukkelijk dat ze niet achter IS staan en alleen menslievendheid beogen. “Vrouwen die wij helpen vluchten, kunnen daarna gaan naar waar ze willen”, klinkt het daar. Maar andere verhullen niet dat ze het kalifaat een nieuwe adem willen geven. Dat betekent hoogstwaarschijnlijk dat hun middelen ook dienen om ontsnapte IS-mannen - die veel moeilijker zijn vrij te kopen - terug in de rangen te krijgen en misschien zelfs om nieuwe terreur te beramen.
Zelfs als het geld niet dient om de gelederen van IS meteen te versterken, dan nog is er vaak een verborgen agenda. Vrouwen helpen die zich door de rest van de wereld in de steek gelaten voelen, kan een krachtig middel zijn om ook degenen die IS al hadden afgezworen, terug naar de terreurgroep te lokken. Zelfs hun vrienden en verwanten thuis krijgen zo de boodschap mee dat er slechts één iemand opkomt voor hen: de broeders en de zusters van het kalifaat. Dat kan makkelijk voor een nieuwe golf van radicalisering zorgen.