Direct naar artikelinhoud
Opvoeding

Zijn kinderen die twee talen spreken slimmer? Zo pak je een tweetalige opvoeding aan

Kinderen spelen het spel Parts of the Body en leren zo de Engelse benaming voor lichaamsdelen. Beeld ter illustratie.Beeld ANP

“Wat zonde!” Dat is meestal de reactie die ik krijg wanneer ik vertel dat mijn kinderen thuis geen Turks leren. Mijn vriend, wiens ouders in Turkije zijn geboren, wil dat onze dochter en zoon gewoon goed Nederlands spreken. Moet ik mij schuldig voelen dat ik mijn kroost die extra taalkennis ontzeg? En hoe pak je tweetalig opvoeden eigenlijk aan? Meer interessante opvoedkwesties kan je vinden in onze Opvoedgids.

Dit zeggen de deskundigen

Zijn kinderen die twee talen spreken slimmer? “Een deel van de onderzoeken laat zien dat meertalige kinderen inderdaad cognitieve voordelen hebben: ze kunnen beter hun aandacht vasthouden en afleiding negeren”, zegt Elma Blom, hoogleraar Taalontwikkeling en meertaligheid in gezin en onderwijs. “Ze moeten steeds opletten met wie ze welke taal spreken, vervolgens één taal kiezen en de ander onderdrukken.” Een soort mentale gymnastiek dus. Waarom er geen consensus bestaat onder onderzoekers over die voordelen, heeft te maken met het feit dat meertalige kinderen verschillen in niveau van meertaligheid. 

Mijn vriend is bang dat het Turks een bedreiging vormt voor het eigen maken van de Nederlandse taal. Sommige jeugdvrienden van hem spreken nog steeds gebrekkig Nederlands. Volgens Elma Blom is meertaligheid niet het probleem bij deze migrantengezinnen, maar het tekort aan taalaanbod. “Het gaat vaak om een taalarme omgeving, waar bijvoorbeeld niet werd voorgelezen.” Het is dus niet zo dat de ene taal ten koste gaat van de andere taal.

Veel mensen denken dat je het best meertalig kunt opvoeden door papa één taal te laten spreken en mama de andere taal. Een strikte scheiding dus. “Er is geen enkel bewijs dat dit de beste methode is”, zegt Blom. ‘In de praktijk zie je dat de meeste gezinnen verschillende talen mixen.” Beide methoden kunnen werken.

Raken kinderen daar niet enorm van in de war? Dat is nog zo’n misverstand, meent Blom. Meertalige kinderen kunnen soms in één zin woordjes uit verschillende talen gebruiken, maar dat betekent niet dat ze de talen door elkaar halen. “Meertalige kinderen weten precies bij wie ze welke taal moeten spreken en waar ze kunnen mixen. Ze ontwikkelen taaldomeinen.”

Waar je als ouder aan moet denken

Kan iedereen tweetalig opvoeden – ook ouders die het cv-technisch wel handig vinden dat hun zoon of dochter Engels meekrijgt? “Het belangrijkste is dat je een taal kiest waarmee je de relatie met je kind kunt hebben die je wilt”, zegt Sharon Unsworth die aan de Radboud Universiteit onderzoek doet naar de manier waarop je kinderen het beste tweetalig kunt opvoeden. “Je moet als ouder je gevoelens goed kunnen overbrengen.”

De Britse Unsworth en haar Limburgse man praten thuis Engels tegen hun kinderen. “Daar moet je wel consequent in zijn”, zegt ze. “Mijn man en ik praten nooit meer Nederlands tegen elkaar, zoals vroeger, anders nemen de kinderen dat direct over. Dat was wel omschakelen.”

Het is slim om direct vanaf de geboorte met twee talen te beginnen, omdat je een taalrelatie met je kind opbouwt met bepaalde (koos)woordjes, waardoor het lastig is later te wisselen, meent Unsworth. “Bespreek tijdens de zwangerschap tot in detail hoe je het gaat aanpakken. De baby gooit je leven overhoop en met dat slaaptekort kun je dit soort beslissingen niet meer nemen.”

Het is een valkuil te denken dat het allemaal vanzelf gaat. “Je moet moeite doen om de taal aan te bieden. Creëer zoveel mogelijk natuurlijke situaties waarin je kind de niet-Nederlandse taal moet gebruiken”, zegt Unsworth. Bijvoorbeeld door contact met familie. “Als mijn kinderen met hun Britse nichtjes zijn, moeten ze wel Engels praten.”

Laatst hoorde ik mijn dochter tóch een Turks woordje zeggen toen haar broertje haar pop wilde afpakken: ‘Yapma!’, wat ‘niet doen’ betekent. Ze mag haar babaanne (oma) later wel dankbaar zijn.

Meer vragen en antwoorden over opvoeden kan je terugvinden in onze Opvoedgids.

Luister hier Kletshead, de podcast van Sharon Unsworth over meertalige kinderen.