De discussie over Aalst carnaval en het al dan niet aanzetten tot haat jegens joden laaide deze week opnieuw op toen een carnavalist lintjes uitbracht met stereotiepe joodse beeltenissen. ‘We lachen met Unesco, niet met de joden’, beklemtoonde maker Kris Vonck. In Aalst leeft immers nog veel verontwaardiging over de manier waarop ze na carnaval internationaal werden afgeschilderd als jodenhaters. De aanleiding was de carnavalsgroep De Vismooil’n, die haar thema ‘sabbatjaar’ uitbeeldde aan de hand van joodse stereotiepen die volgens de joodse gemeenschap overeenkwamen met prenten in het naziweekblad Der Stürmer. Unesco overweegt daarom Aalst carnaval van de werelderfgoedlijst te schrappen.

Breed overleg

‘Aan beide kanten zijn er mensen gekwetst’, zegt Els Keytsman, directrice van Unia. ‘We organiseerden gesprekken tussen het Forum van de Joodse Organisaties en een groep Aalsterse carnavalisten. Onbedoeld deed hun praalwagen denken aan nazipropaganda. Tegelijk zijn we bezorgd om de toon van de reacties: zelfs karikaturen die hard aankomen, mogen niet leiden tot dreigementen. De hevige reacties die de carnavalsgroep uit de hele wereld over zich heen kreeg, tekenden hen enorm.’

Woensdagochtend vond een breed overleg plaats in het stedelijk museum waar Aalsterse carnavalisten, het carnavalsverbond Carnavalist tot in de kist vzw en een breed spectrum aan joodse organisaties elkaar ontmoetten. Eerder werd, ook op initiatief van Unia, naar de Dossin-kazerne gegaan. Daar wordt de holocaust herdacht.

‘Dialoog en bewustwording moeten vooropstaan’, aldus nog Keytsman. ‘Scholen hebben daar een belangrijke rol in, maar ook de organisatie van carnaval, de media,... Als dat lukt, krijgen we volksfeesten waar iedereen telt.’

Het juridische besluit van het rapport breekt een lans voor de carnavalisten. ‘De praalwagen refereerde niet naar het nazisme of naar de holocaust’, staat er. ‘Er is, zeker binnen de specifieke context van carnaval, niet bewust aangezet tot haat, discriminatie of geweld tegenover joden. Ook werden er niet opzettelijk racistische denkbeelden verspreid en is er van moedwillig individueel beledigen geen sprake. Daarnaast is het duidelijk dat de carnavalisten de negationismewet niet hebben overtreden.’

Dat kan in het voordeel zijn van de Aalstenaars op 9 december in de Colombiaanse hoofdstad Bogota, waar Unesco beslist of Aalst carnaval op de werelderfgoedlijst blijft. Al lijkt de nieuwe ‘lintjeskwestie’ er geen goed aan te doen. ‘Dit is onwaardig’, klinkt het bij Unesco. ‘Het comité neemt elk relevant element mee in de besluitvorming.’ Ook het Forum der Joodse Organisaties was er niet over te spreken. ‘Dat ze opnieuw joden opvoeren in een stijl die doet denken aan de nazi’s, is pure provocatie of extreme domheid’, zei woordvoerder Hans Knoop.

Zonder camera’s

Burgemeester Christoph D’Haese (N-VA) laat weten dat hij zelf in overleg gaat met de joodse organisaties. ‘Zonder het oog van de camera’s’, zegt D’Haese. ‘De schijnbare tegenstellingen zijn te overbruggen, maar dan moeten de rust en sereniteit terugkeren.’

D’Haese overweegt ook een gesprek met Kris Vonck, de man die de lintjes maakte, al is dat volgens hem geen prioriteit.