Elisabeth viert 18de verjaardag: ‘Reclameshow voor de monarchie’

“Het is een echt vrouwtje.” Met die gevleugelde woorden introduceerde de toenmalige prins Filip zijn dochter aan de wereld. Maar omdat het vrouwtje vanaf vandaag officieel volwassen is, krijgt ze een feest dat gecoverd wordt door de belangrijkste omroepen van het land. 

De prinses, die “haar generatie een stem wou geven” nodigt tachtig leeftijdsgenoten uit, naast leden van de koninklijke familie, paleismedewerkers en politici – om die reden begint de Vlaamse ministerraad ook vroeger dan normaal. Achttien worden is voor de prinses dubbel speciaal, omdat ze niet enkel volwassen wordt, maar vanaf nu – in theorie dan toch – ook echt de troon kan bestijgen. 

Dotatie

Normaal gesproken gaat die achttiende verjaardag ook gepaard met een behoorlijk cadeau van de overheid. Elisabeth zou vanaf dan een jaarlijkse dotatie kunnen krijgen van 961.000 euro. Maar haar ouders hebben al beslist om daar nog even mee te wachten. 

“Nochtans zal de Nederlandse prinses Amalia haar dotatie op haar achttiende wel krijgen”, zegt royaltywatcher en etiquette-expert Brigitte Balfoort. “En die ligt nog een pak hoger. Maar als het Belgische koningshuis die dotatie zou aanvaarden, is het land waarschijnlijk te klein.”

Met een dotatie zouden ook verantwoordelijkheden komen: Elisabeth zou er medewerkers mee moeten bekostigen die haar dan moeten helpen bij het vervullen van haar publieke taken. Maar daar willen Filip en Mathilde dus nog even mee wachten. Elisabeth krijgt haar dotatie pas als ze eerst haar studies afmaakt. Dan kan het leven als kroonprinses pas echt beginnen. 

Zodra ze afgestudeerd is van het UWC Atlantic World College in Wales, waar ze nu haar middelbaar afrondt, trekt ze vanaf volgende zomer wellicht verder de wijde wereld in. “Internationaal volgt de opleiding van royals nogal hetzelfde stramien”, zegt Balfoort. “Ze krijgen een opleiding aan de militaire school maar meestal gaan ze ook in het buitenland politieke wetenschappen studeren. Dat is het studiepakket in vele koningshuizen.” 

En de voorbereidingen voor die job zijn uiteraard al aan de gang van toen de prinses zeer klein was. Eigenlijk staat Elisabeth al sinds haar geboorte in the picture. Op haar tiende opende ze al een naar haar genoemd kinderziekenhuis in Gent. En haar eerste toespraak gaf ze op haar twaalfde, tijdens de herdenkingen van 100 jaar Eerste Wereldoorlog. Daardoor hebben weinigen in ons land zo veel media-ervaring als Elisabeth op haar leeftijd. “De prinses kan zich ook vlot uitdrukken in verschillende talen”, zegt historicus en koningshuiskenner Mark Van den Wijngaert. “Ze spreekt goed Nederlands, Frans en Engels.”

Het zouden vooral Filip en Mathilde en hun medewerkers zijn die zich bezighouden met de voorbereiding van Elisabeth tot kroonprinses. Het valt ook op dat Elisabeth steeds meer naar voren treedt. Zo was ze achter de schermen aanwezig bij de 21 julitoespraak van haar vader en Mathilde nam haar in juni voor het eerst mee op buitenlandse missie naar Kenia. 

Maar de context waarin Elisabeth haar rol moet opnemen, is anders dan vroeger. “De communicatie rond het koningshuis is de afgelopen jaren dramatisch veranderd”, zegt televisiepresentator Jo De Poorter. “Er zijn geen royaltyprogramma’s meer. Daardoor moeten ze nu zelf naar gelegenheden zoeken om positief in de belangstelling te komen. De viering is dan ook een reclameshow voor de monarchie.” 

Alles aan de opvoeding van Elisabeth tot een monarch komt dus naar voren in het feest vandaag, dat niet alleen live uitgezonden, maar ook geregeld wordt via de etiquette. Ook daarin wordt de prinses al van kleins af getraind. “Dat merk je echt aan alles”, zegt Balfoort. “Ze begroet iedereen zoals het hoort, zal altijd mooi rechtop zitten en draagt ook al nylonkousen van haar dertiende bij een grote plechtigheid.” 

Debutantenbal

Dit feest is ook historisch voor ons land, want het is van koning Leopold III geleden dat een rechtstreekse troonopvolger in België zijn achttiende verjaardag kon vieren. De laatste keer was dus in 1919, exact honderd jaar geleden. Toen Boudewijn achttien jaar werd, zat hij met zijn familie in Zwitserland in ballingschap. Toen Filip achttien werd, was zijn vader nog de rechtstreekse troonopvolger. 

“Doorheen de geschiedenis waren deze debutantenbals eigenlijk gelegenheden om een prins of prinses te introduceren in de wereld en op zoek te gaan naar een partner”, zegt Balfoort. “Voor Elisabeth hoop ik dat ze naast dit officiële feest toch ook nog een zaaltje kan huren met haar vriendinnen. Dat hoort er toch ook bij als je achttien bent.” 

Dat is uiteraard ook een reden waarom royals doorgaans in het buitenland gaan studeren, zodat ze min of meer in anonimiteit het studentenleven kunnen meemaken. “Filip en Mathilde laten haar zoveel mogelijk haar jeugd beleven”, zegt Van den Wijngaert. “99 procent van haar tijd brengt ze door met leeftijdsgenoten. Het is een goede zaak dat ze ook van haar vrijheid kan genieten.”