De vorige Vlaamse regering had een plan klaar om de luchtkwaliteit in Vlaanderen te verbeteren, maar dat raakte niet definitief goedgekeurd. Eind vorig jaar dwong milieu-organisatie Greenpeace voor een rechtbank af dat het plan er binnen het jaar moest komen. Voor elke dag vertraging werden er dwangsommen in het vooruitzicht gesteld.

Vrijdag keurde de nieuwe Vlaamse regering, als een van haar eerste beleidsdaden, het Luchtbeleidsplan goed. Het belangrijkste verschil met het ontwerp is dat er geen sprake meer is van een slimme kilometerheffing. Desalniettemin stelt het plan in het vooruitzicht dat de Europese luchtkwaliteitsnormen ‘zo snel mogelijk’ nergens meer zullen worden overschreden. Tegen 2030 moet de impact van luchtverontreiniging op de gezondheid worden gehalveerd ten opzichte van 2005.

Daarvoor mikt Vlaanderen onder meer op een vergroening van het wagenpark. “Vlaanderen heeft niet de mogelijkheid om een verkoopsverbod voor diesel in te voeren”, stelt de regering vast. “Wel kan via financiële stimuli de aankoop van alternatieven voor diesel gepromoot worden. (...) We bekijken hoe we zero-emissievoertuigen goedkoper kunnen maken en welke andere stimulansen er gegeven kunnen worden om voor de zero-emissievoertuigen de prijskloof te overbruggen.” Dat is opvallend, want vrijdag voerde de regering de premie voor zero-emissievoertuigen af. De verkeersbelasting zal wel verder worden hervormd in het voordeel van groenere wagens.

“Het bezit van een salariswagen en de terugbetaling van de brandstofkosten leiden tot meer gereden kilometers”, schrijft de regering. “Een aanpassing van dit systeem is vanuit mobiliteits- en milieuoogpunt dan ook aangewezen.” Milieukenmerken van de wagen zouden alleszins sterker moeten doorwegen bij de berekening van het voordeel van alle aard.

Vlaanderen werkt daarnaast een wetgevend kader uit voor ultralage-emissiezones (ULEZ), wat steden en gemeenten de mogelijkheid moet geven om alle voertuigen met een verbrandingsmotor te weren uit de centra.

Voor de huishoudens wordt gemikt op de al aangekondigde green deal met de sector. De overheid “zal een systeem ontwikkelen dat het meeste geschikt is om de oude en vervuilende kachels en open haarden uit te faseren. Dit kan op basis van regelgeving, een ander instrument (financieel, sociaal) of een combinatie van instrumenten.”

“De luchtkwaliteit verbetert jaar na jaar, in tegenstelling tot de perceptie”, zegt bevoegd minister Zuhal Demir. “Als we samen alle verschillende acties uit dit plan tot een goed einde brengen, dan herleiden we het aantal woonlocaties die aan te hoge concentratie stikstofdioxide worden blootgesteld tot nul. Maar uiteraard zal de uitvoering van het plan gemonitord moeten worden en waar nodig bijgestuurd.”

Greenpeace overlegt met zijn advocaat voor het ten gronde reageert op het Luchtbeleidsplan.