Direct naar artikelinhoud
Al-Baghdadi

Wie was Abu Bakr al-Baghdadi, de al ontelbare keren dood verklaarde onzichtbare kalief?

De leider van de terreurgroep Islamitische Staat Abu Bakr al-Baghdadi bij de uitroeping van het kalifaat in 2014.Beeld ap

Het valt niet meer bij te houden hoe vaak IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi al is doodverklaard, maar deze keer is het dus echt. Amerikaans president Donald Trump heeft zonet bevestigd dat Al-Baghdadi bij een geheime Amerikaanse operatie om het leven is gekomen. Maar wat weten we over hem?

Hij mocht dan wel de leider zijn van een van de meest gevreesde terreurorganisaties ooit, toch is er altijd een waas van geheimzinnigheid blijven hangen rond de figuur van Abu Bakr al-Baghdadi. De weinige beelden van hem gaan zo goed als allemaal terug op het moment dat hij voor het eerst in de wereldwijde openbaarheid verscheen: Al-Baghdadi trok op 4 juli 2014 de aandacht van de wereld toen hij in de historische Iraakse al-Nuri-moskee gelovigen toespraak vanuit de preekstoel: Hij verklaarde er zichzelf tot kalief, zeg maar de religieuze chef van het kalifaat dat terreurgroep IS eerder al had uitgeroepen in Irak en Syrië. Volgens Al-Baghdadi stamde hij af van de familie van de profeet Mohamed, die in de zesde en zevende eeuw leefde.

De beelden die die dag gemaakt werden in de moskee, verspreidden zich al snel over de wereld, aangezien het enkele van de weinige foto’s van ‘Kalief Ibrahim’ - zo noemde Al-Baghdadi zichzelf - zijn. De nieuwe kalief riep aanhangers op naar zijn gebied af te reizen. Duizenden vrijwilligers gaven daar gehoor aan en sloten zich aan bij de soenniti sche jihadisten.

Wie was Abu Bakr al-Baghdadi, de al ontelbare keren dood verklaarde onzichtbare kalief?
Beeld AP

Masker

Al-Baghdi deed er als een van de meest gezochte terroristenleiders van de wereld alles aan om niet gepakt te worden. Hij zou zelfs tijdens bijeenkomsten met zijn commandanten een masker hebben gedragen om onherkenbaar te blijven. Communiceren deed hij enkel met (audio)boodschappen die via die commandanten werden verspreid.

De echte naam van de gevreesde terroristenleider is Ibrahim Awwad Ibrahim Ali al-Badri. Hij groeide op in Samarra, ten noorden van de Iraakse hoofdstad Bagdad. De in 1971 geboren Iraakse extremist had naar verluidt meerdere salafistische predikers in zijn familie.

Baghdadi studeerde islamitische wetgeving in de hoofdstad waar hij zichzelf naar heeft vernoemd. Hoe de jonge geestelijke zich ontpopte tot gewelddadig jihadist is onduidelijk. Feit is dat hij na de Amerikaanse inval in Irak in 2003 een tijd gevangen heeft gezeten in het Amerikaanse Camp Bucca. Hij kwam in 2004 vrij omdat hij niet belangrijk werd geacht. De Amerikanen zagen in hem meer een oproerkraaier dan een militaire bedreiging. Van die periode dateert zijn andere bekende foto.

Al-Baghdadi zat na de Amerikaanse inval in Irak in 2003 een tijd gevangen in het Amerikaanse Camp Bucca.Beeld ap

Al-Qaeda

De Irakees trad in 2010 op de voorgrond als leider van het terroristische al-Qaeda in Irak, of wat daar nog van overbleef. Hij splitste zich later af van al-Qaeda en ging met zijn organisatie verder als Islamitische Staat in Irak en de Levant (ISIL, ook vaak ISIS of Daesh genoemd). De Levant verwijst naar de oude naam voor het gebied aan de oostkust van de Middellandse Zee, dat onder andere Syrië, Israël, Jordanië en Libanon beslaat. De terreurgroep, later omgedoopt tot Islamitische Staat, zwaaide op het hoogtepunt van zijn macht de scepter over gebieden in Syrië en Irak waar miljoenen mensen woonden.

Al-Baghdadi staat als een van de meest gezochte mensen op aarde al enkele jaren op de Amerikaanse most wanted-lijst met een prijs van 25 miljoen dollar op zijn hoofd. Nooit slaagde echter iemand erin zijn schuilplaats te achterhalen dankzij een uitgekiend kat-en-muisspelletje dat hij speelde met de Amerikanen, Irakezen en Russen.  Volgens de Amerikanen trok Al-Baghdadi heen en weer doorheen het stukje Eufraatvallei op de grens van Syrië en Irak en deed hij dat vaak in één enkele auto, met niemand meer dan een chauffeur bij zich. Zo kon hij zich onopvallend verplaatsen en kwam iedere tip over zijn aanwezigheid steevast te laat. Pas in mei 2017 werd bekend dat hij de Iraakse stad Mosoel, die door Iraakse troepen belegerd werd, had verlaten en naar het platteland in het oosten van Syrië was gevlucht.

Koeriers

Zelfs daar zou hij zichzelf niet veilig hebben gewaand en meermaals per dag van locatie zijn veranderd. De aansturing van zijn organisatie zou via verschillende koeriers verlopen zijn, die allemaal andere informatie kregen. Op die manier vermeed Al-Baghdadi dat hij afhankelijk was van een enkele commandant, een tactiek die Osama Bin Laden fataal werd.

In februari 2018 berichtten meerdere bronnen binnen de Amerikaanse overheid dat al-Baghdadi gewond was geraakt bij een luchtaanval in mei 2017 en dat hij omwille van zijn verwondingen gedurende vijf maanden de leiding van IS aan anderen had moeten overlaten. Ook de Russen hadden ondertussen al gemeld dat ze Al-Baghdadi hadden gedood.

In april van dit jaar dook hij opnieuw op in een video van al-Furqan, het persagentschap van IS. Op 16 september publiceerde Al-Furqan een 30 minuten durende audioboodschap van al-Baghdadi, waarin hij opriep om de vrouwen in Iraakse en Syrische kampen te bevrijden.  

Pas in april van dit jaar dook een nieuwe video op van Al-Baghdadi.Beeld AFP