Waarom het niet makkelijk is om fan te zijn van Kanye West

Het is niet makkelijk om fan te zijn van Kanye West. Wie openlijk sympathie betuigt, wordt meteen aan de tand gevoeld over de controversiële uitspraken die de rapper slash producer de afgelopen jaren met de wereld deelde. In de aanloop van Jesus Is King, het 9de studioalbum dat West vrijdagnacht op vriend en vijand losliet, werd dat eens te duidelijk. Het publiek zat niet te wachten op het halfuur durende hersenspinsel van een man die zich vorig jaar in een TMZ-interview nog liet ontvallen dat “slavernij eigenlijk wel een beetje een keuze was”. Provocatie en inspiratie liggen in de wereld van Kanye West heel dicht bij elkaar.

Zoenoffer

Want telkens wanneer de zogenaamde ‘dragon energy’ in West de bovenhand haalde, trok hij zich terug in arbeid, om bij wijze van zoenoffer nieuw materiaal op de wereld los te laten. Muziek die telkens zodanig grensverleggend bleek dat West gepardonneerd werd. Het betonneerde zijn status van gevaarlijk genie. Nadat hij in 2009 een 19-jarig meisje (Taylor Swift) haar moment van roem ontzegde door op de VMA’s op het podium te springen om te claimen dat die award eigenlijk naar Beyoncé hoorde te gaan, leverde hij ons My Beautiful Dark Twisted Fantasy, een plaat die je onomwonden een van de beste albums van de afgelopen twintig jaar kan noemen. Nadat hij tweette dat “Bill Cosby onschuldig” is, en daarmee de talloze getuigenissen van vrouwen die Cosby jarenlang misbruikte onder de mat veegde, releaste hij het uitmuntende The Life of Pablo.

Je kan de discussie voeren of kunst de kunstenaar hoort te vergoelijken, maar het was een cadans waaraan het publiek gewend was geraakt.

En toen stopte West met zijn medicatie om zijn bipolaire stoornis te behandelen. Schurkte hij tegen Donald Trump en alt-rightfiguren als Ben Shapiro aan. Deed hij die uitspraak over slavernij. En liet hij Ye op de wereld los, een relatief mager album met behoorlijk problematische lyrics waarin hij onder andere de hele #MeToo-beweging in vraag stelt. Olie op het vuur van de toortsendragende massa die het nu wel écht welletjes vond geweest. Het leek onwaarschijnlijk dat West het dit keer goed zou kunnen maken, of Jesus Is King überhaupt een redemption record zou kúnnen zijn, los van de eventuele vernuftigheid ervan.

Godscomplex

Nee, het is niet makkelijk om fan te zijn van Kanye West. Bij iedere release is het afwachten waarmee hij je dit keer om de oren zal slaan. Vraag zijn aanhangers wat hun favoriet Kanye West-nummer is en hun antwoord zal steeds “van welk album?” zijn, omdat zijn platen zo intrinsiek van elkaar verschillen. Elke keer dat je denkt hem door te hebben, slaat hij een volledig andere weg in. Op ieder vlak. Waar Ye de muzikale evenknie van zijn manische depressie was, keerde de rapper begin dit jaar zijn rug naar de chaos om bij zijn thuis tot rust te komen middels wekelijkse bijeenkomsten met een prediker en een gospelkoor dat zijn oeuvre in een godlievend jasje goot.

Korte snippets van die Sunday Service werden op Instagram gedeeld door zijn vrouw Kim Kardashian en de geheimhouding – of bescheidenheid zo u wil – van het gebeuren droeg enkel bij tot de cultstatus ervan. Het leverde Kanye West een Paasconcert op Coachella op en legde de fundering voor Jesus Is King, waarmee hij naar eigen zeggen het woord van God wil verspreiden. “I Am A God” is geëvolueerd naar “Follow God”. En nee, hij heeft het niet over zichzelf. De Kanye West die Yeezus maakte is duidelijk niet dezelfde Kanye West die Jesus Is King maakte. “Everybody wanted Yandhi, then Jesus Christ did the laundry”, rapt hij op zijn nieuwste worp. Of hoe God zijn godscomplex tijdelijk oploste.

Even neurotisch als ingenieus: lees hier onze recensie van Jesus is King

Barometer voor de tijdsgeest

Jesus Is King is misschien niet de plaat waar we op zaten te wachten, maar wel de plaat die signaleert waar we vandaag nood aan hebben. In een seculiere, gepolariseerde maatschappij worden zingevingsvragen prangender, hebben we meer dan ooit nood aan een kompas en West levert een mogelijke uitweg via zijn geloofsbelijdenis. 

Lees hier waarom het niet toevallig is dat Kanye West de religieuze tour opgaat

Zoals het hem betaamt gaat hij daar ver in. Hij tweet Bijbelverzen, vroeg zijn medewerkers om geen voorhuwelijkse seks te hebben en samen met hem op regelmatige tijdstippen te vasten en te bidden. In een YouTube-interview met voormalig radiohost Big Boy wordt de rapper gevraagd of we, nu hij zijn geloof zo innig omarmt, ooit nog nummers als ‘N****s in Paris’ op optredens zullen horen. West moest lachen. “Als je vandaag naar een Apple store gaat, verwacht je toch ook geen iPod 4?”

Weinig artiesten zijn zo begeesterd dat ze bereid zijn een beeldenstorm op hun eigen oeuvre te houden (‘I miss the old Kanye’), maar dat is exact wat West doet, elke plaat opnieuw. Hij is misschien een tikkende tijdbom, maar evenzeer een barometer voor de tijdsgeest die als geen ander een cultuurmaatschappelijke onderstroom weet samen te vatten (‘Chop up the soul, Kanye’). Hem louter bestempelen als muzikant is afbreuk doen aan zijn toewijding. Kanye West is een performancekunstenaar: gisteren een messias, vandaag een apostel. Hij levert geen platen, hij levert producten en is, bij extensie, de verpersoonlijking van dat product. Zelfs als hij daarmee uiteindelijk zichzelf of zijn carrière aan het kruis nagelt.