Klassieke astmapuffer schadelijk voor klimaat: "Alternatieven zijn in meeste gevallen even efficiënt" 

In de traditionele astmapuffers, de doseeraërosol, is het geneesmiddel opgelost in het drijfgas. Ze bevatten fluorkoolwaterstoffen. En dat zijn heel krachtige broeikasgassen die bijdragen tot de opwarming van de aarde. Het meest voorkomende alternatief zijn poederinhalatoren. Die bevatten geen drijfgassen, maar een poeder dat ingeademd wordt en zo diep in de longen kan doordringen.

In Groot-Brittannië zijn de puffers met drijfgassen het meest gebruikte type van medicatie. In 2017 werden er 50 miljoen voorschriften uitgeschreven voor astmamedicatie en in 7 op de 10 gevallen ging het om de klassieke doseeraërosol. In ons land is de verhouding met de poederinhalator ongeveer 50-50, zegt professor Guy Joos, diensthoofd Longziekten aan de UZ Gent. Hij heeft een vergelijkbaar onderzoek gevoerd, samen met collega's uit Leuven en Luik.

Het kan anders, zeggen de onderzoekers van de Universiteit van Cambridge. Ze verwijzen naar Zweden, waar maar 1 op de 10 voorschriften is voor een doseeraërosol. "In de meeste gevallen is een poederinhalator even efficiënt en het is dikwijls ook eenvoudiger om te gebruiken", voegt professor Joos toe. Bovendien zijn ze niet duurder voor de patiënt.

Een traditionele puffer vervangen door een poederinhalator kan volgens de Britse onderzoekers een uitstoot besparen gelijk aan 150 tot 400 kilogram CO2. Vergelijkbaar met het grondig isoleren van je huis of stoppen met het eten van vlees. 

"Onze bevinding was dat een volledige overstap naar droog poeder het equivalent zou zijn van 20.000 benzinewagens die van de weg worden gehaald", zegt Joos. "Maar als we de helft kunnen vervangen, zou dat al een hele grote stap zijn."

Die evolutie is aan de gang, maar het kan nog beter, zegt Joos. Hij pleit dan ook voor meer bewustwording bij dokters en patiënten. "Bij het opstarten van medicatie zou de arts -natuurlijk in overleg met de patiënt- altijd moeten nagaan of een poederinhalator geen beter alternatief is dan een doseeraërosol."

De onderzoekers erkennen dat overschakelen naar een poederinhalator niet altijd eenvoudig is, omdat patiënten een nieuwe techniek moeten aanleren. Het is ook niet voor iedereen mogelijk, bijvoorbeeld voor kinderen en ouderen. De onderzoekers raden dan ook aan om altijd goed te overleggen met de behandelende arts.

Het is dus niet de bedoeling om patiënten die een klassieke puffer gebruiken, een schuldgevoel aan te praten. Bovendien kunnen ook zij op een aantal zaken letten om de klimaatimpact te beperken. "Het is heel belangrijk om een juiste techniek te hanteren, zodat elke puf telt", zegt dokter Alex Wilkinson, die de Britse studie heeft geleid, aan de BBC. "Patiënten houden ook best bij hoeveel dosissen hun puffer bevat om er geen verloren te laten gaan. En na gebruik is het belangrijk om het toestel niet zomaar weg te gooien, maar binnen te brengen bij de apotheek."

Joos benadrukt het belang van een structurele aanpak. "Als de overheid zou komen met een coherent astmaplan om astma en COPD beter te behandelen, dan zouden er veel minder patiënten de puffers nemen als noodbehandeling en dan dan zouden er ook veel minder patiënten naar de spoedafdeling of hun huisarts moeten gaan voor een extra behandeling na een opstoot."

"Als we mensen een goede onderhoudsbehandeling geven en ze volgen die therapie op de correcte manier, zullen we automatisch zien dat het verbruik van doseeraërsols zal verminderen."

De studie is verschenen in het British Medical Journal (BMJ) en u kunt ze hier lezen.