Nederland heeft nieuw woord voor actieve oudere: "vitalo", Radio 1-programma "Nieuwe feiten" zoekt "betere naam"
De lezers van de Nederlandse krant Trouw gingen op zoek naar een nieuwe naam voor de actieve 55-plusser. Uit de vele inzendingen koos een deskundige jury met onder anderen de hoofdredacteur van Van Dale Ton den Boon voor het woord "vitalo". Bij Radio 1 denken ze dat Vlaanderen beter kan, en roepen ze de luisteraars op om een originelere naam te verzinnen.
Beluister het gesprek in "Nieuwe feiten" en/of lees hieronder verder
In de krant Trouw hadden ze al het woord "yep" (Young Elderly Person) gebruikt om de leeftijdscategorie van actieve 55-plussers aan te duiden. Daar kwam veel reactie op en de vraag of er geen Nederlands woord gevonden kon worden. De krant begreep de kritiek en daarom wilde ze haar lezers mee laten denken over een nieuwe benaming.
Tientallen suggesties kwamen binnen, van "welzijnskampioenen" over "grijzigers" tot "jop" (jeugdige oudere persoon) en "rimpelridders". Uiteindelijk besliste de jury dus dat het "vitalo" werd. "Het woord past perfect bij de vitale oudere", zegt Ton den Boon in "Nieuwe feiten" op Radio 1. "Het sluit aan bij andere persoonsaanduidingen die eindigen op een "o" zoals klojo of doblo (dom blondje)."
"Het is ook een woord met alleen positieve bijklanken en een goed alternatief voor wat belegen woorden als "oudere", of "senior", verdedigt den Boon de keuze. "Toch zal het woord nog niet direct in Van Dale staan", gaat den Boon verder. "Het woord moet eerst echt ingeburgerd zijn. De Vlamingen kunnen dus zelf ook een woord verzinnen en misschien haalt dat dan ooit het woordenboek."
In het woordenboek
Meer heeft Lieven Vandenhaute, presentator van Nieuwe Feiten niet nodig om de uitdaging aan te gaan en de luisteraars op te roepen een origineel woord te zoeken als alternatief voor "vitalo". Luisteraars kunnen via de website van Radio 1 suggesties doen. Met wat geluk vinden de Vlamingen dan een woord dat in Van Dale terechtkomt.
Taaladviseur van de VRT Ruud Hendrickx is niet echt gelukkig met het Nederlandse nieuwe woord. "Mij doet het denken aan het Italiaanse gerecht Vitello tonnato", zegt Hendrickx. "Ik voel me er als ervaringsdeskundige (Hendrickx is 55 jaar) niet door aangesproken."
Hendrickx begrijpt wel dat er een nood is om een naam voor die actieve 55-plussers te hebben. Mensen in die leeftijdscategorie zijn nu eenmaal veel actiever dan pakweg 50 jaar geleden. Ze hebben nu een heel ander leven. "Woorden die uit zo'n oproep komen, klinken meestal erg ver gezocht", zegt Hendrickx. "Die halen het nooit in de echte taal. Dat weet ik uit ervaring. Je zou eigenlijk iets moeten hebben dat spontaan groeit, dat heeft veel meer kans om echt ingang te vinden."
Ik denk dat je ruzie met mij zou krijgen als je deze 55-jarige een bejaarde noemt
Een goed woord moet volgens Hendrickx aan een aantal voorwaarden voldoen: "Het moet kort zijn, het moet gewoon klinken en het moet ook voor iedereen meteen duidelijk zijn." Goede tips dus voor de luisteraars van Radio 1 die mee op zoek gaan.
"Wij gebruiken bij VRT tot nader order de term "ouderen", besluit Hendrickx. "Niet "ouden" natuurlijk, dat is wat anders, maar het zijn mensen die al ouder zijn maar nog niet oud. De term "bejaarden" gebruiken we in de regel niet omdat die term een heel negatieve bijklank heeft. "Bejaard" is niet alleen maar oud maar ook hulpbehoevend. Ik denk dat je ruzie met mij zou krijgen als je deze 55-jarige een bejaarde noemt."
Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier:
