‘Repatrieer jullie IS-strijders en we delen informatie voor aanklachten’

“Het zou slim zijn voor alle landen om hun IS-strijders en verwanten in gevangeniskampen zo snel mogelijk te repatriëren. Zo niet bestaat het risico dat ze ontsnappen”, zegt Gidwitz, wijzend op de onvoorspelbare oorlogssituatie na de Turkse invasie en het oprukken van Syrische en Russische regeringstroepen. “Er zitten in de gevangeniskampen nog geradicaliseerden die een bedreiging kunnen worden voor Syrië, Turkije, en Europa.”

De VS herhalen het aanbod van een aantal maanden geleden om militair-logistieke steun te geven aan een repatriëringsoperatie van IS’ers naar Europa, ook naar ons land, maar gaan nog een stap verder. Washington is ook bereid te helpen met de bewijzen die verschillende openbare aanklagers nodig hebben. “De strijders zijn allemaal, op een of andere manier, ondervraagd. Bewijzen werden gecatalogeerd en variëren in omvang van strijder tot strijder – van de kleine spelers tot de vreselijke individuen. Wij kunnen helpen met de aanklachten, ook door slagveldbewijzen beschikbaar te maken”, stelt Gidwitz.

Een voorwaarde is dan wel dat ons land akkoord gaat met het terughalen van alle Belgische strijders en hun gezinnen. “Als België ernstig wordt inzake repatriëring, dan zijn we bereid om samen te zitten en informatie te delen die jullie nog niet hebben.”

1,6 miljoen euro voor VN-onderzoek leverde niets op

België staat zelf nog niet ver met het verzamelen van bewijzen tegen onze IS-strijders. De federale regering investeerde al 1,6 miljoen euro in het ‘International Impartial and Independent Mechanism’ – een VN-orgaan dat in Syrië probeert bewijzen te verzamelen over mogelijke oorlogsmisdaden. Maar uit een parlementaire vraag van John Crombez (sp.a) aan minister van Justitie Koen Geens (CD&V) blijkt dat dit geld nog geen resultaat heeft opgeleverd. Zo had het federaal parket in twee dossiers aan het VN-orgaan een vraag gesteld over Belgische verdachten, zonder succes. “Dit toont dat we nergens staan”, zegt Crombez. Gisteren besliste de Brusselse kortgedingrechter ook nog dat de Belgische staat een Syrië-strijdster en haar twee kinderen binnen een termijn van 75 dagen moet repatriëren uit Syrië.

Heikel punt 

Het Amerikaanse aanbod is dus aantrekkelijk, maar de vereiste repatriëringen dreigen een heikel punt te worden. De federale regering heeft zich – ook met steun van gewezen coalitiepartner N-VA – steeds voorstander getoond van berechting in de regio. Versta: door Irak. Alleen ziet Bagdad een internationaal tribunaal niet langer zitten, zo meldt NRC. Bronnen binnen de federale regering beschouwen dit als een vorm van onderhandelen. “Irak wil veel geld voor de berechting van buitenlandse IS-strijders. Dit is een manier om druk te zetten.”

Op 14 november zitten de EU-landen en Irak opnieuw samen over de kwestie in Washington. De VS geloven niet dat een proces in Irak mogelijk is. Gidwitz wijst op de ‘complexiteit’ die een tribunaal met zich zou meebrengen, want daar zouden weleens ‘duizenden beklaagden’ gedaagd kunnen worden. “Het is de verantwoordelijkheid van elk land om voor zijn eigen onderdanen te zorgen.”