Zo controleer je zelf of een moedervlek gevaarlijk is

In Nederland heeft het Kankercentrum opgeroepen tot een nationaal plan van aanpak, omdat het aantal nieuwe gevallen van huidkanker maar blijft toenemen en epidemische vormen aanneemt. De situatie bij ons is niet beter, zegt dermatoloog Thomas Maselis. “Sinds het begin van de metingen in 2004 noteren we een toename van het aantal gevallen van huidkanker met 350%. Dat is vergelijkbaar met Nederland.”

Cijfers van de Stichting Kankerregister, die onze redactie opvroeg, bevestigen de trend. In 2017 - het meest recente jaar waarvan gegevens beschikbaar zijn - kwamen er 41.169 nieuwe gevallen bij. Dat zijn er 1.927 (4,9 %) meer dan een jaar eerder. Het aantal melanomen - de meest agressieve vorm - steeg van 3.062 naar 3.361. Ter vergelijking: alle andere kankers samen hebben 67.000 nieuwe patiënten per jaar.

De kans om een huidtumor te ontwikkelen is nu 1 op 75. Zeventig jaar geleden was dat 1 op 1.500. Melanomen ontstaan bij mannen hoofdzakelijk op de romp (circa 40%) en bij vrouwen voornamelijk op de onderste ledematen (circa 40%). Met de leeftijd verschuift de meest voorkomende tumorlocatie zowel bij mannen als vrouwen naar de hoofdhuid.

De voorbije jaren werden heel wat campagnes gelanceerd om mensen alerter te maken voor mogelijke huidkankers. “De bedoeling was om de tijd tussen het ontdekken van de huidkanker en de uiteindelijke behandeling zo kort mogelijk te houden”, zegt Maselis, die ook voorzitter is van Euromelanoma, dat gratis screenings organiseert. “Nu zitten we met het probleem dat zoveel mensen zich willen laten screenen, dat de wachtlijsten overvol raken. Soms moet je vier maanden wachten op een afspraak. Daardoor wordt de tijd tussen het ontdekken van een verdachte vlek en de behandeling ervan ook langer. Dat is een slechte evolutie. Daarbij komt nog dat die tumoren ook allemaal nazorg vergen. Het risico dat er binnen de vijf jaar een nieuwe tumor ontstaat, is 36%. Die patiënten moeten we dus ook nog allemaal in het oog houden.” Met volgend stappenplan kan je je eigen moedervlekken zelf inspecteren.

Wanneer de moedervlek mooi rond of ovaal is, dan is er meestal geen probleem. Is dat niet het geval, en heeft hij een asymmetrische of ietwat vreemde vorm? Raadpleeg dan een specialist.

Zijn de randen mooi gevormd of zijn ze eerder rafelig en wazig? Rafelige randen kunnen wijzen op een gevaarlijke moedervlek.

Een normale moedervlek bestaat meestal uit één kleur. Soms kan de moedervlek echter verschillende kleuren bevatten of kan hij veranderen van kleur. In dat geval laat je de vlek best eens nakijken.

Blijft de moedervlek even groot of is hij recent gegroeid? Ook als een moedervlek groeit of van vorm verandert, is het misschien tijd om bij een specialist aan te kloppen.

Normaal is een moedervlek ongevoelig. Jeukt jouw vlekje, of komt er bloed of vocht uit? Dat is meestal geen goed teken.

Panikeer niet wanneer je een vreemde moedervlek opmerkt. Een moedervlek die op het eerste gezicht gevaarlijk lijkt, kan bij nader onderzoek volledig schadeloos blijken. Is de moedervlek echt alarmerend, dan kan die meestal weggehaald worden met een kleine ingreep. Het is echt van belang dat je je moedervlekken goed beschermt in de zon. Smeer altijd een zonnecrème met factor 30 of 50, ook als de zon niet brandend aanvoelt. Voorkomen is beter dan genezen!