Kan een Formule 1-rijder een klimaatvoorvechter zijn? Lewis Hamilton krijgt kritiek na emotionele oproep

Lewis Hamilton heeft zijn zesde wereldtitel in de Formule 1 bijna binnen, maar de jongste weken komt hij buiten de sportpagina's ook in het nieuws door uitspraken over de klimaatopwarming. Die komen niet uit het niets. Hij is al enkele jaren een overtuigd veganist. Hij eet dus geen vlees of dierlijke producten, en hij roept anderen ook op om hetzelfde te doen. Een tweetal weken geleden postte Hamilton een reeks emotionele boodschappen op Instagram, en dat heeft in de F1-wereld veel reacties losgemaakt.

"Het uitsterven van het menselijke ras wordt steeds waarschijnlijker. We gebruiken te veel van onze grondstoffen. De wereld is een verziekte (messed up) plek. Onze wereldleiders zijn niet op de hoogte of ze geven gewoon niet om het leefmilieu", schreef Hamilton onder meer. En: "Soms heb ik zin om alles op te geven. Waarom zou ik er mij mee bezighouden als de wereld zo'n slechte plek is en de mensen het zich niet aantrekken?"

De posts werden snel weggehaald. En Hamilton stelde zijn fans gerust dat hij de strijd voortzet en dat hij niet zal opgeven. Maar bij de volgende Grote Prijs in Mexico was het activisme van Hamilton wel gespreksonderwerp nummer 1. De Britse autoracer gaf op een persconferentie toelichting bij wat hij zelf doet voor het klimaat. Zo eet hij dus veganistisch en gebruikt hij thuis enkel recycleerbare producten.

Hamilton heeft een tijdje geleden ook een aantal auto's en zijn privéjet verkocht en zich een elektrische Smart aangeschaft. Daarnaast doet hij naar eigen zeggen inspanningen om zijn eigen raceteam Mercedes en de Formule 1 in het algemeen klimaatvriendelijker te maken. Tegen het einde van het jaar wil ik klimaatneutraal zijn, zo beloofde hij.

Lees voort onder de foto.

Dat Hamilton zich opwerpt als een voorvechter voor het klimaat en het milieu, levert hem lof op van sommigen die zeggen dat hij als sportidool voor meer bewustwording kan zorgen. Van anderen krijgt hij striemende kritiek. In de Britse pers wordt hem hypocrisie verweten, want zijn sport heeft -om het mild uit te drukken-  een behoorlijke ecologische voetafdruk.

Omdat de racewagens vele liters benzine slurpen uiteraard, maar vooral omdat enorme hoeveelheden materiaal per vliegtuig en per schip de hele wereld rondreizen. Na afloop van het seizoen zullen Hamilton en zijn collega's op 21 circuits gereden hebben.

Ook enkele collega's spaarden hun kritiek niet. "De Formule 1 is wellicht niet de beste plek om anderen te zeggen wat ze moeten doen", aldus de Finse F1-rijder Kimi Räikkönen. De jonge Nederlander Max Verstappen zag er de humor wel van in. "Ik eet graag hamburgers, dus nee, ik ga niet veganistisch worden", zei hij. Anderen, zoals Sebastian Vettel en Alexander Albon, spraken dan weer expliciet hun steun voor Hamiltons standpunten uit.

Het is een vraag die in het het klimaatdebat vaker gesteld wordt: ben je wel geloofwaardig als activist als je levensstijl niet 100 procent klimaatbewust is? Denk maar aan de discussie rond de spijbelende klimaatjongeren.

Professor ethiek aan de Universiteit Antwerpen Kristien Hens wil Hamilton het voordeel van de twijfel geven. "Je hebt mensen of bedrijven die aan een soort windowdressing doen, die bijvoorbeeld zeggen dat ze geen plastic rietjes meer zullen kopen en voor de rest niets doen. Ik heb niet de indruk dat dat bij hem het geval is. Als ik zijn Instagrampost lees, dan blijkt daaruit echt wel bezorgdheid over het milieu en een soort klimaatangst. Ik denk niet dat hij zoiets schrijft om zichzelf populairder te maken, dat blijkt ook uit de reacties."

Hens heeft het moeilijk met de verwijten van hypocrisie. "Als die man oprecht geconfronteerd is met angst voor het klimaat, wat had hij dan anders moeten doen? Volledig stoppen met alles? Had zijn oproep dan meer uitgehaald? Ik denk niet dat we van vandaag op morgen de Formule 1 zullen afschaffen. Maar iemand die in zo'n omgeving zit en daar toch bij stilstaat, dat vind ik op zich wel goed. Het kan een aanzet zijn voor meer bewustwording in die sport. Want bij het vervuilende aspect daarvan stel ik mij ook wel vragen." 

"Ik denk dat zo iemand als Hamilton een voorbeeld kan zijn. Iemand die zegt: kijk, het is moeilijk en ik kan op dit moment mijn passie, datgene waar ik jaren voor heb geleefd, niet opgeven, maar ik kan wel mijn best doen voor de rest."

"Wat mij interesseert vanuit een meer theoretisch oogpunt is de vraag: waarom denken we dat iedereen volledig moreel moet zijn voor hij zich mag uitspreken? Niemand kan daaraan beantwoorden. En dat leidt tot defaitisme (het gevoel dat er toch niets aan te doen is) en onmacht."

"Hamilton geeft het voorbeeld van vlees eten. Dat is heel lang iets geweest waarover we niet dachten als moreel of immoreel. Nu is dat in die sfeer getrokken. Door de klimaatopwarming wordt meer en meer van hoe we leven in die sfeer van de moraliteit getrokken, waardoor we ook veel meer druk op ons voelen. Hoe moeten we daarmee omgaan? Ik denk dat het antwoord gewoon moet zijn dat we ons best moeten doen, maar we moeten ook erkennen dat niet alles voor iedereen haalbaar is en dat je best doen ook echt wel genoeg is."

"De huidige klimaatcrisis vereist een doorgedreven systemische aanpak. Maar daarvoor ijveren kan best samengaan met begrip hebben voor morele inconsequenties en de innerlijke strijd van individuele personen."