Bezoekerscentrum Lam Gods in Sint-Baafs niet op tijd klaar, toch geen ramp

Een historisch gebouw is geen evidente plek voor de permanente tentoonstelling van een wereldkunstwerk. Dat ondervinden de bouwers van het nieuwe bezoekerscentrum. Het Lam Godsretabel, mogelijk het beroemdste en belangrijkste kunstwerk ooit in onze contreien gemaakt, komt vanaf volgend jaar naar de nieuwe tentoonstellingsplek, de Sacramentskapel in de kooromgang. 

In overleg met alle betrokkenen heeft de kathedrale kerkfabriek beslist om de opening van dat centrum enkele maanden uit te stellen. Anders worden de  kwaliteitsnormen niet gehaald. Ook de vele archeologische vondsten vertragen de bouw.

Het bezoekerscentrum kost 4,3 miljoen euro. In werkelijkheid is dat centrum geen loketten- of informatiezaal, maar een heus circuit, een parcours doorheen verschillende delen van de kerk, van de crypte waar een 3D-beleving wordt geïnstalleerd over de geschiedenis van de kerk en het Lam Gods, tot aan de Sacramentskapel, de definitieve locatie van het meesterwerk.  

Sinds de Tweede Wereldoorlog hangt het voor zowat twee derde  gerestaureerde Lam Gods van Hubert maar vooral Jan Van Eyck (1390 Maaseik - 1441 Brugge) in de zogenoemde Villakapel, en daar blijft het nog even. In januari komen de gerestaureerde onderste panelen van het binnenluik erbij, inclusief het centrale stuk. Maar de gerestaureerde buitenluiken verhuizen in januari naar het Museum voor Schone Kunsten in Gent, voor de tentoonstelling "Van Eyck. Een optische revolutie". Die duurt tot eind april, en dan komen die delen ook tijdelijk naar de Villakapel. 

Na de tentoonstelling in het MSK, begin mei, begint de online ticketverkoop voor het vernieuwde bezoekerscentrum. Dat had op 26 juni de deuren moeten openen. Maar het wordt dus oktober. Dat brengt evenwel het Midzomernachtfeest op die 26 juni niet in het gedrang.

Het gerestaureerde centrale deel hangt vanaf die dag namelijk in de Sacramentskapel in de kathedraal, in een hypermoderne geacclimatiseerde glazen constructie, langs alle kanten zichtbaar, voor eeuwig!      

De broers Van Eyck hebben het Lam Gods geschilderd in 1432. Het is een soort didactisch stripverhaal, met een revolutionair nieuwe perspectieftechniek, van bijna de hele katholieke kennis op dat ogenblik. Het werk stelt het offer van Jezus voor, gesymboliseerd door het bloedende lam. Opdrachtgever was Jodocus Veydt. Daarom kwam het retabel terecht in de Veydtkapel, een van de kleinere kranskapellen waar nu een fotografische kopie hangt.

Na de diefstal van eerst 2 en uiteindelijk één paneel, en na de roof door de nazi's en de terugkeer naar Gent na de Tweede wereldoorlog, verhuisde het drieluik naar de Villakapel, links van de ingang van de kathedraal. Daar hangt nu nog voor korte tijd het frame met de gerestaureerde delen, en foto's van de nog niet voltooide luiken. Uiteindelijke bestemming midden volgend jaar is de grootste kranskapel trappen op aan het hoogkoor, de sacramentskapel. Twee derde van het Lam Gods is nu gerestaureerd. Maar het geld is op. Er is een nieuw dossier nodig voor de rest, na het Van Eyck-jaar. Nieuw geld kan geen probleem zijn, gezien de uitzonderlijke kwaliteit van de restauratie en het belang ervan voor het imago van Vlaanderen.  

Onmogelijk te zeggen hoe lang de restauratie nog zal duren, mogelijk nog een paar jaar, alles samen een decennium tot voltooiing gerekend vanaf het begin in 2012. De bovenste delen van het kunstwerk moeten nog worden aangepakt. De restauratie staat onder de leiding van het KIK, het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium. Informatie over het Van Eyck-jaar vindt u hier.