De vijf boeken die het leven van Bart Van Loo hebben veranderd

“Het is een onwaarschijnlijk jaar geweest”, blikt Bart Van Loo al terug op 2019. “Ik ben een gelukkig man, "De Bourgondiërs" blijft maar verkopen.” Vanaf volgend jaar trekt Van Loo weer langs de culturele centra met zijn voorstelling over “De Bourgondiërs” en wordt het boek ook in Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk uitgebracht.

“Ik ga niet zomaar vijf boeken opsommen die ik geweldig goed vond, nee, deze vijf titels hebben mijn leven echt veranderd. Ik ga het dus niét hebben over “Schaaknovelle” van Stephan Zweig, niet over de “Radetzkymars” van Joseph Roth, niet over het volmaakte “Oorlog en vrede” van Leo Tolstoj, niet over “De tijgerkat” van Giuseppe Tomaso di Lampedusa, en ook niet over het recente “De geheugenlozen” van Géraldine Schwarz, dat ik net heb gelezen en waar ik redelijk ondersteboven van was.” Zo kreeg u al meteen vijf extra leestips, gratis en voor niets.

“Ik had de halve dorpsbibliotheek al uitgelezen toen ik rond mijn 13e Thea Beckman leerde kennen. Vooral bij haar Honderdjarige Oorlogstrilogie had ik het gevoel dat ik thuiskwam. Ik denk dat ik zoals ontelbare Vlamingen en Nederlanders de avonturen van Marije Wartelsdochter en de kleine Matthis heb verslonden. “Geef me de ruimte”, het eerste deel van de trilogie, was mijn eerste grote leeservaring.

“Dat was het Ware Leven: dikke boeken lezen, trillen van emotie en spanning en – niet onbelangrijk – tegelijk heel wat bijleren. De boeken bleken een tijdbom, want toen ik met “De Bourgondiërs” bezig was, kwamen Beckman en de historische personages waar zij over schreef weer dichterbij. Ja, we zijn zelf, net zoals de wereld om ons heen, de vrucht van het verleden.”

“De prentenboeken van Artis Historia zijn heel belangrijk geweest voor mij. De schoolmeesterachtige teksten van Jean Schoonjans en vooral de verrassende prenten van Jean-Léon Huens pakten mij. Bij sommige historische figuren zie ik nog altijd de tekeningen van Huens voor mijn geestesoog."

"Achteraf bekeken was “’s Lands glorie” een heel Belgische lezing van de geschiedenis. “De Belgen waren een gelukkig volk, ten tijde van de Romeinen”, bijvoorbeeld. Je kan in non-fictie dus ook een loopje nemen met de werkelijkheid, iets waar ik zelf voor op m’n hoede ben.” 

“Non-fictie laten aanvoelen als een roman, hoewel het allemaal klopt, dat is voor mij de erfenis van Artis Historia en Thea Beckman. Wat ik schrijf is géén fictie, maar ik hou wel van de epische drive die een verhaal kan hebben. Zo ver als Alexandre Dumas het drijft, laat ik het niet komen:  “Het is niet erg om de geschiedenis te verkrachten, zolang er maar een mooi kind van komt”. De historische waarheid, voor zover die bestaat, blijft mijn kompas." 

“De eerste schrijver waar ik echt van ben gaan houden, is Honoré de Balzac, zijn portret hangt hier zelfs in mijn living. Daartegenover, bovenop de schouw, staat een mooie uitgave van “La comédie humaine”, zijn romancyclus. Ik zou eigenlijk inkom moeten vragen”, lacht Van Loo.

“Ik was 20 toen ik “Illusions perdues” (“Verloren illusies”, red.) voor het eerst las. Het is een typisch Balzaciaanse roman: de reis van iemand van de boerenbuiten richting Parijs. Een klassieke 19e-eeuwse ontwikkelingsroman, waarbij vooral de eerste bladzijde essentieel is, want daar staat te lezen: “ils jouent un rôle dans cette grande-petite histoire”. Het grote-kleine verhaal, dat is typisch Balzac."

"Hij verenigt de pakkende anekdotes en gevoelens van zijn personages met het grote verhaal van een tijdperk. Als je een hedendaagse roman bekijkt is er niet zo heel veel veranderd tegenover de allerbeste Balzac, hij heeft zonder het zelf te beseffen de moderne roman uitgevonden.”

“Balzac ligt ook aan de basis van mijn eerste boek “Parijs-retour” uit 2006, omdat ik toen ben gaan reizen in het spoor van grote Franse schrijvers, en hij stond bovenaan de lijst. Dit boek heeft dus écht mijn leven veranderd, want daardoor doe ik wat ik nu doe: leven van mijn pen en mijn stem. Al kan je best opletten met passie en hartstocht. Na mijn eerste boek heb ik een jaar thuisgezeten, door fysieke en emotionele problemen. Een levensles, eentje waar ik ternauwernood ben uitgekropen.” 

“Flobby, heb ik hier genoteerd”, lacht Bart Van Loo. Flobby, het koosnaampje voor de 19e eeuwse Franse grootmeester Gustave Flaubert. “Haat is een deugd” is de allerbeste selectie van zijn brieven, een mokerslag. Het was nochtans geen liefde op het eerste gezicht, "Madame Bovary" heb ik drie keer moeten lezen voor ik het echt voelde."

"Die brieven daarentegen kwamen meteen binnen. Zo intelligent, scherp én prikkelend. In die mate dat ik zelf brieven aan hem ben beginnen schrijven. Die sluiten “Parijs retour” af. Ik had ook lang een pocketje op het toilet liggen, om te herlezen.”

“Flaubert kan zágen, maar op een schitterende manier! Flaubert is de heerlijkste mopperaar uit de wereldliteratuur. Mijn vrouw herkent dat mopperen bij mij, trouwens. Ik ben maar een kleine garnaal in vergelijking met Flaubert of Balzac, maar je hebt wel mensen nodig om je aan te spiegelen. Net zoals Flaubert lees ik bijvoorbeeld mijn boeken luidop voor, tijdens het schrijfproces. Als je voorleest voel je of het ritme van de zinnen al dan niet klopt."

“Ik ben opgegroeid met het idee dat Simenon een minderwaardig auteur is, de “boekenbakker” die sneller schreef dan zijn schaduw, maar vandaag beschouw ik  hem als de Balzac van de 20e eeuw.”

“Mijn eerste Simenon koos ik op basis van een cover die ik mooi vond en een titel die me aansprak: “l’Ours en peluche”, later vertaald als “De teddybeer”. Kijk, de datum staat er vooraan in: 6 januari 2003. Ja, ik schrijf in elk boek wanneer ik het las en vaak ook in welk gezelschap ik het las. Zo vertelt elk boek ook een beetje het verhaal van mijn leven.”

“Meteen kreeg ik last van acute Simenonitis, ik las er plots drie per week. Het begin van een heel grote passie, ik heb hier thuis een aparte bibliotheek met een honderdtal van zijn boeken”, besluit Van Loo.

“Het is superherkenbaar en heel slim gedaan. Simenon is de koning van de sfeerschepping, zelfs tijdens een zonnige vakantie voel je nattigheid als het regent in zijn romans. Begin er gewoon in, en laat je meedrijven. Voor mij is hij in ieder geval een levensgezel geworden. ”