Profielschets van Stephaan Du Lion, die minstens vier vrouwen vermoordde

Franky Simon deelde graag het busje met de Stef. “Met hem wist je: we hebben een week voor dat hele gebouw, en dan lukte dat. Je kreeg nooit problemen met de baas, en je kon op vrijdag vroeger stoppen. Het was altijd lachen en zwanzen met de Stef, maar het werk ging goed vooruit. Ik hoor nu dat hij door de ramen gluurde en zo zijn slachtoffers uitkoos, maar dat kan niet in onze periode zijn geweest. Wij deden vooral scholen, rusthuizen en ziekenhuizen. We hebben jaren samengewerkt bij glazenwasserij Ariel in Herentals. Of ik geschrokken ben? Ja, het zal nog niet zijn.”

Franky werd in 2014 zelfstandig glazenwasser. Achteraf hoorde hij via via dat de Stef was ontslagen. Dat hij dat als het grofst mogelijke onrecht had ervaren. Dit was dus wat ze met je deden eens je de vijftig voorbij was.

Stephaan Du Lion was van 1999 tot 2003 zelf ook zelfstandige geweest. De goede jaren. Toen mensen nog met elkaar spraken in plaats van te appen. Het viel te overwegen, dacht hij, om net als Franky zijn oude btw-nummer te reactiveren. Dan had je wel een ladder nodig, sponzen en zeemvellen. Hij ging inbreken bij zijn vorige werkgever, werd betrapt en vervolgd. En veroordeeld.

De straf stelde weinig voor, hij hoefde niet naar de gevangenis. Maar hij kreeg wel een oproeping voor een DNA-staalname. De nieuwe wet was op 1 januari 2014 ingegaan. Tot dan toe moest je al iemand hebben vermoord of verkracht, nu had zelfs een vergrijp als ‘poging tot inbraak’ tot gevolg dat iemand een wattenstaafje in je mond stak en dat je speeksel in een plastic zakje werd opgestuurd naar het Nationaal Instituut voor Criminaliteit en Criminologie (NICC).

Pure stress

Ronny Blom wil er gerust meer dan één pint op verwedden dat de Stef het sinds die dag heeft geweten. Dat zijn dagen geteld waren. Ronny is de verantwoordelijke bij de Hobokense vogelpikclub The Booze Brothers.

Ronny: “Wij hadden in onze club een traditie. Na de wedstrijd geef je elkaar een hand en een kus op de kaak. Oké, de wedstrijd is gedaan, een van onze mannen geeft Stef een kus, en die roept: ‘Niet op mijn linkerkant!’ Ik weet niet wat daar opeens zo problematisch aan was. Er zijn woorden gevallen, ik ben daar tussenbeide moeten komen en Stef heeft mij een mot op mijn gezicht gegeven. Ik heb een week een gezwollen lip gehad.

“Wat ik wil zeggen: dit dateert van dik een jaar geleden, een paar weken voor zijn arrestatie. De Stef was onrustig, die laatste weken. Hij keek de hele tijd om zich heen. Pure stress. Met wat ik nu weet, ben ik zeker dat hij wist dat die DNA-databank ieder moment ‘ping’ kon zeggen. En dat de politie hem zou komen vinden.

“Matske, zijn laatste vriendin, denkt hetzelfde. Ze kreeg elke dag slaag. Na zijn arrestatie heeft ze al zijn spullen op 2dehands.be gezet. Zijn pluimkes, zijn kleren. Ze wist: hij zal hier niks meer van nodig hebben.”

Op woensdag 17 juni 1992 ontdekt de dan 42-jarige café-uitbater Joël Le Tanter het half ontblote en met messteken bewerkte lichaam van zijn vriendin Ariane Mazijn (30) in haar appartement langs de Mechelse­steenweg in Antwerpen. De wetsdokter stelt vast dat ze is verkracht en daarna gewurgd met het snoer van haar zonnebank.

Le Tanter zegt bij het binnengaan van het appartement nog geluiden te hebben gehoord die wezen op de aanwezigheid van een man, ongetwijfeld de moordenaar. Toen hij de slaapkamer binnen­ging, was de man al weg.

De Antwerpse moordsectie heeft Le Tanter nooit echt geloofd, bleef hem jarenlang beschouwen als hoofdverdachte. Hoe kon de dader het appartement zijn binnen­geraakt zonder de sleutel waarvan hij als enige een dubbel bezat?

De ‘ping’ in de NICC-databank verbond de dief in de glazenwasserij na 26 jaar met het DNA in het sperma van de moordenaar van Ariane Mazijn.

Fantasiewereld

Carine Hutsebaut studeerde psychologie in Liverpool en criminele wetenschappen in Parijs, en deed haar stage in de jaren 90 bij ex-FBI-agent Roy Hazelwood, een mondiale expert in onderzoek naar seksueel gedreven seriedoders. Hutsebaut was een van de eerste profilers in België, maar opdrachten krijgt ze vooral van Franse en Nederlandse politiediensten. Zo werd ze vorig jaar nog ingehuurd door het Nederlandse cold-case­team dat na twintig jaar Jos D. kon identificeren als moordenaar van de 11-jarige Nicky Verstappen.

Carine Hutsebaut: “Ik heb een profiel gemaakt van Jos D. en zat er achteraf bekeken vrij goed op. Ik gaf hem een mentale leeftijd van 12 of 13 jaar. Ik bedoel: die man ziet er volwassen uit en functioneert als volwassene, maar hij denkt als een kind. Hij had na de moord geprobeerd om Nicky weer aan te kleden, weliswaar met de broek achterstevoren, maar dit is het soort details waar je mee aan de slag kan. Hij had een schuldgevoel, wou het slachtoffer iets van waarde teruggeven. Hij zag zich niet als offender. Zijn fantasiewereld was op hol geslagen. Dat zie je ook bij de glazenwasser, maar toch is het een heel ander type.”

Stephaan Du Lion heeft eind jaren 80 twee veroordelingen vergaard wegens verkrachting. Eén potentieel slachtoffer fluisterde hem op de kermis toe: “Laten we bij mij thuis gaan.” Waarna de politie hem voor haar appartement opwachtte. Zijn eerste echtgenote omschreef hem in Het Laatste Nieuws als een bruut die in het heetst van een zoveelste woede­aanval een gloeiend strijk­ijzer tot op een centimeter van haar gezicht bracht.

Hutsebaut: “Ik zie een geweldenaar, iemand die geen relaties kan onderhouden, verkrachtingen pleegt. Op een gegeven moment wordt hij veroordeeld, en besluit om z’n slachtoffers te doden, zodat ze niet meer kunnen getuigen. Het komt vaak voor dat dit soort figuren jarenlang door de mazen van het net blijft glippen. Omdat ze buiten het denkkader van de traditionele politieagent opereren, en al helemaal in de jaren 80 en 90. Onze politiediensten werden in die jaren – en nu nog voor een stuk – gemonopoliseerd door macho’s. De slechtst mogelijk geplaatste mensen om dit soort gedrag te kunnen lezen.

“Deze man keek heel anders naar de wereld dan jij of ik. Hij stond een raam te zemen, zag een vrouw die alleen thuis was. Hij zag haar bij een volgende klus opnieuw. Hij zag een zonnebank of een strijk­ijzer staan, dacht: hm, een elektrische kabel. Handig. Zij zien zowel die vrouw als dat snoer als decor­stukken van hun fantasie.

“Ik denk niet dat Ariane Mazijn zijn eerste slachtoffer was. Normaal zie je bij impulsieve daders een afkoelingsperiode van achttien maanden na de eerste moord. Ze schrikken eerst van zichzelf, hebben tijd nodig. Ze lopen daar écht mee rond. Achttien maanden is een lugubere standaard. Na achttien maanden ebt dat gevoel weg, en ontstaat de aandrang om nog eens die zone op te zoeken. Waarna er helemaal geen bezinning of afkoeling meer is, eerder een gevoel van onoverwinnelijkheid.”

Misdadigerskit

Stephaan Du Lion bekende vier moorden. Omtrent de tweede kon hij de politie geen naam geven, enkel een locatie en een tijdsaanduiding. Het Duwvaartkanaal in Oelegem, bij Ranst, waar hij in de zomer vaak z’n tentje opsloeg, z’n hengel gooide en de nacht doorbracht met z’n drie pitbulls. Op maandag 12 juli 1993 werd op die plek het lichaam van Lutgarda Bogaerts (28) teruggevonden. Naast haar fiets. Gewurgd met een van haar snelbinders. Ook zij is half ontbloot.

Hutsebaut: “Op basis van wat we nu weten, had Du Lion geen misdadigers­kit bij zich. Sommige daders doen dat wel. Die gaan op pad, en hebben alles bij zich wat ze nodig hebben om iemand te doden. Een wapen, producten om sporen mee te wissen... Hier wijst alles op een dader die geen strategie, maar wel een hoop woede in zich heeft, die de hele tijd lijkt te denken: ‘Iemand gaat hier boeten.’ Voor wat? Ik veronderstel dat hij zich als kind verstoten heeft gevoeld.

“Bij al deze daders zie je, als je een beetje gaat graven, een conflictueuze relatie met de moeder. Hun moeders zijn altijd ongezond dominant en beschermend geweest, of afwezig. De dader wil aandacht. Het naakt of halfnaakt achterlaten van een slachtoffer wijst daarop. Het is een kreet richting samenleving: ‘Kijk eens hier, mensen, wat ik met jullie doe! Jullie, vrouwen!’ Het is meestal een kreet in de richting van de moeder.

“De locatie en de omstandigheden bij de moord op Lutgarda Bogaerts zijn zo goed als identiek aan die op Julie Van Espen. Maar Steve Bakelmans gooit z’n slachtoffer én haar fiets in het kanaal. Hij wil tijd kopen voor zichzelf, vluchten. Onze glazenwasser doet dat niet. Hij laat haar achter naast dat kanaal, opnieuw halfnaakt.

“Hij had het de speurders zoveel moeilijker kunnen maken. Want dat meisje kwam uit Grobbendonk, er waren in 1993 nog geen gsm’s, er was geen signaal dat kon worden getraceerd. Hij verkoos om dat lichaam en de fiets daar gewoon te laten liggen.

“Hij wou aandacht. Hij zat vol razernij en diep vanbinnen wou hij eigenlijk gevat worden. Als je dit type dader juist benadert, zul je ontdekken dat hij ergens best wel trots is op wat hij gedaan heeft.”

Ouderkwestie

Stephaan Du Lion, zo weten ze bij de vogelpikclub, sloeg ooit een café kort en klein na een slecht gevallen opmerking over zijn ouders. Niemand, brieste hij, had het recht om iets te zeggen over zijn ouders.

Ronny Blom: “Er scheelde daar iets, maar wij hebben nooit precies geweten wat. Dat lag zeer gevoelig. Volgens wat wij ervan konden maken, had hij voor zichzelf beslist dat zijn ouders nooit hadden bestaan.”

De derde door Stephaan Du Lion bekende moord is die op Maria Van Den Reeck (46), op vrijdag 9 december 1994 in haar appartement in Borgerhout. Het slachtoffer is verkracht, gewurgd en halfnaakt achtergelaten. Ook hier kwam Du Lion blijkbaar via het raam. Door even te tikken en een streep aan de binnenkant aan te wijzen.

Van Eve Poppe (38) werd het lichaam op zondag 7 september 1997 aangetroffen in haar appartement aan de Argentiniëlaan in Antwerpen. Gewurgd, gestoken, halfnaakt. De enige ooggetuige was haar poes, van wie het gejank na enkele dagen haar buren deed besluiten om eens te gaan kijken. “De politie zei de hele tijd, 22 jaar lang, dat het niet anders kon dan dat de dader een sleutel moest hebben gehad van het appartement”, zegt halfzus Sarah Poppe. “Ik vind dat nu toch wel een beetje zot, dat er nooit is gedacht aan de glazenwasser.”

Controledrang

De Antwerpse moordrecherche ziet in Stephaan Du Lion ook de mogelijke moordenaar van de 17-jarige Tania Van Kerkhoven. Vermoord op de terugweg na een fuif in jeugdhuis De Wommel in Fort II in Wommelgem op vrijdagavond 16 juli 1993, met haar brommertje. Haar lichaam werd de volgende ochtend gevonden in gemeentepark Brilschans in Berchem, vlak bij de woonplaats van Du Lion, toen.

Er zijn nog enkele cold cases die nu worden getoetst aan wat dan ook omtrent de glazenwasser kan worden getoetst, maar hijzelf zweert bij hoog en bij laag dat hij alles heeft verteld wat er te vertellen valt.

De Nederlandse oud-moordrechercheur Dick Gosewehr, die eveneens een opleiding als profiler bij de FBI volgde, ziet juist het feit dat de dader aangeeft dat alles is verteld, als een ernstige indicatie dat dat vooral níét zo is. “Ik denk dat het meer dan aannemelijk is dat hij meer feiten heeft gepleegd”, zegt Gosewehr. “Het hoeft niet alleen om moorden te gaan, maar ook om verkrachtingen waarbij het slachtoffer overleefde. In de Verenigde Staten zijn er veel voorbeelden van seriemoordenaars die slechts een deel van de gepleegde zaken hebben bekend. Het kan te maken hebben met interessant doen, maar ook met macht en aandacht. Het gevoel dat jij bepaalt wat er in jouw onderzoek gebeurt.”

Carine Hutsebaut: “Dit soort gasten is slim genoeg om te weten dat ze niet zo gauw meer gaan vrijkomen. Het enige wat hen nog rest, is een psychologisch spel om controle. Voorwaarden stellen, zoals Marc Dutroux, die op zeker moment pas verder wou praten in ruil voor een pot Nutella. Hoe je daar als politie mee omgaat? Vooral niet op ingaan. Je kan eerder beginnen met het gesprek te sturen in de richting van zijn moeder.”