Grootste beursgang van een bedrijf is succes: aandeel van oliegigant Saudi Aramco stijgt met 10 procent op een dag
De Saudische oliemaatschappij Aramco is vanochtend voor het eerst genoteerd op de beurs. Het aandeel steeg met 10 procent en levert de Saudi's 25,6 miljard dollar op. Het overtreft daarmee de Chinese groep Alibaba als grootste beursintroductie. De beursgang past in een plan om de economie te diversifiëren, weg van enkel olie en gas. Saudi Aramco is meer dan een bedrijf: het is de ruggengraat van de Saudische monarchie en de kern van de aloude alliantie met de Verenigde Staten.
Saudi Aramco ging vanochtend naar de beurs van de Saudische hoofdstad Riyad. Het aandeel steeg op de eerste dag 10 procent hoger, dat is de maximaal toegelaten koerswinst die mogelijk is in Riyad. Het had dus nog hoger kunnen zijn.
De beursgang levert de Saudi's 25,6 miljard dollar op, meer dan de vorige recordhouder, de Chinese internetwinkel Alibaba bij diens beursgang in 2014. In totaal waardeert dat Saudi Aramco op 1.880 miljard dollar en dat is meteen het bedrijf met de grootste marktwaarde. Wel is slechts 1,5 procent van de aandelen naar de beurs gebracht en die "free float" is een van de kleinste van grote bedrijven. De controle blijft dus wel degelijk stevig in handen van de Saudische overheid. (Lees verder onder de foto).
Dat Saudi-Arabië plannen had voor een beursgang, was in 2016 al aangekondigd. Dat moest passen in de grote strategie van kroonprins (en wellicht de volgende koning) Mohammed Bin Salman om de economie van zijn land te diversifiëren, weg van enkel olie en gas. Ook toerisme en groene energie spelen daarin een rol. De beursgang van Saudi Aramco is echter altijd uitgesteld, deels door de schommelende olieprijzen, maar ook omdat de machthebbers in Riyadh blijkbaar een naar marktnormen te hoge introductieprijs wilden binnenrijven. Dat is de prijs die beleggers van het eerste uur moeten betalen voor een aandeel.
Wel kan u in Riyadh enkel aandelen kopen als u de nationaliteit bezit of die van bevriende Golfstaten (Koeweit, Bahrein, de Emiraten...) of u een permanente verblijfsvergunning heeft. Voor buitenlanders is investeren beperkt tot grote institutionele beleggers met minimum 5 miljard dollar in kas en die minstens 5 jaar actief zijn. Via fondsen kan u uiteraard indirect wel participeren.
Moeder van alle olie- en gasbedrijven
Saudi Aramco is niet enkel de grootste olieleverancier, maar ook het grootste bedrijf ter wereld. De waarde wordt op 1.880 miljard dollar geschat, dat is veel meer dan Apple, Microsoft of Google/Alphabet of Chinese mastodonten. (Lees verder onder de foto).
Het is ook een erg winstgevend bedrijf: in de eerste zes maanden van dit jaar tekende Saudi Aramco een winst van 46,9 miljard dollar op. Die werden zo goed als volledig doorgesluisd naar de enige aandeelhouder: de Saudische staat (lees koninklijke familie). Saudi-Arabië is ook de tweede uitvoerder van olie ter wereld (na de Verenigde Staten) en bezit een kwart van alle bewezen oliereserves (tweede na Venezuela). Saudi Aramco is niet enkel eigenaar van de eigen olievelden, maar is ook actief in het Verre Oosten, in Europa en de VS. Zo is de grootste Amerikaanse raffinaderij eigendom van Saudi Aramco.
Bovendien is de Saudische olie van erg goede kwaliteit en ligt die relatief laag onder de grond. Er zijn dus geen diepe boringen nodig, er is land zat voor pijpleidingen en installaties. Saudi-Arabië heeft dan ook erg lage exploitatiekosten, slechts een zesde van de kost bij oliewinning via boorplatformen in de Noordzee of de Golf van Mexico. Een vergelijking van die kosten in 2016 vindt u hier bij "The Wall Street Journal".
De waarde van Saudi Aramco wordt op minstens 1.200 miljard dollar geschat
Toch zijn er natuurlijk ook risico's: zo schommelen olieprijzen nogal naargelang de geopolitieke spanningen in de Golf (met Iran), was er onlangs de zware aanval op olie-installaties van Abqaiq en Khurais waardoor de olieproductie van Saudi-Arabië met de helft terugviel en is er uiteraard de beweging weg van olie naar meer duurzame energievormen.
De schendingen van de mensen- en vrouwenrechten en de moord op journalist Jamal Khashoggi hangen ook als een schaduw boven het Saudische koninkrijk.
Strategische as met de Verenigde Staten
Saudi Aramco ging ook het strategische bondgenootschap met de Verenigde Staten vooraf. Dat pact ontstond begin 1945 op het VS-marineschip USS Quincy in de Rode Zee toen president Franklin Roosevelt daar de hand schudde van Abdel Azzib ibn Sa'ud, de stichter van het huidige Saudische koninkrijk. Sindsdien is Saudi-Arabië rijk geworden door de uitvoer van olie en stabiliseert het de wereldmarkt, terwijl de VS de veiligheid van het koninkrijk garandeert, desnoods militair.
(Lees verder onder de foto).
Aramco (Arabian American Oil Company) is echter ouder en dateert uit 1933 toen de Amerikaanse maatschappij Socal (later Chevron) een contract voor olie-exploitatie tekende met de Saudi's. Die hadden toen net een groot deel van het Arabische schiereiland (inclusief de heilige steden Mekka en Medina) veroverd en zagen in de VS een alternatief voor de Britten die toen de olie in het Midden-Oosten controleerden.
(Lees verder onder de foto).
Het verstandshuwelijk tussen beide totaal verschillende culturen werkte en in de jaren 50 deelden Amerikaanse oliegroepen de helft van de aandelen in Aramco met de Saudi's. Die moesten absoluut te vriend worden gehouden in de Koude Oorlog, de wereldwijde machtsstrijd tussen het Westen met de VS op kop en de communistische Sovjet-Unie (1945-1991).
Na de oliecrisis van 1973 wilden de Saudi's de volledige controle over Aramco, dat sinds 1988 als Saudi Aramco door het leven gaat. Sinds de jaren 80 is dat bedrijf volledig in Saudische handen. Voor de regerende familie is de controle over Saudi Aramco cruciaal om de eigen bevolking met subsidies en welvaart aan zich te binden en om invloed te projecteren in grote delen van de moslimwereld. Verwacht dus niet dat de beperkte aandelenverkoop de controle van de Saudi's over de maatschappij zal verwateren. Daarvoor is Saudi Aramco te belangrijk.
