Hoe bak je koekjes in de ruimte? Astronauten van het ISS testen het uit
Kan je verse koekjes bakken in de ruimte? Dat zal de bemanning van het Internationaal ruimtestation ISS in de komende weken en maanden (hopelijk) mogen proeven. Gisteren is een ruimtetuig met nieuwe voorraad richting het ISS gelanceerd. Aan boord niet alleen de gebruikelijke astronautenkost, maar ook een oven waarmee ze zelf chocoladekoekjes kunnen bakken. En dat niet alleen voor de gezelligheid.
Gisteren werd vanop Wallops Island in de Amerikaanse staat Virginia een ruimtetuig gelanceerd met een nieuw materiaal voor de astronauten in het Internationaal Ruimtestation ISS. Niets bijzonders, op het eerste gezicht, maar dit keer reist een wel heel speciaal toestel mee: een oven waarmee de astronauten echte koekjes met chocolade kunnen bakken.
Voor de gezelligheid? Ja, maar ook voor de wetenschap. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA wil nagaan of en wat de mogelijkheden zijn om vers voedsel te bereiden tijdens ruimtemissies. De NASA plant nieuwe reizen naar de maan, in een nog verdere toekomst komen er misschien wel reizen naar Mars. Dan kan het aangenaam zijn om niet alleen afhankelijk te zijn van vooraf klaargemaakte "astronautenkost".
Kruimels en waterdruppels
Eten en drinken in de ruimte is door de gewichtloosheid niet zo evident. Rondzwevende kruimels of waterdruppels veroorzaken niet alleen viezigheid, maar kunnen ook onherstelbare schade aanrichten. De voorbije decennia heeft de NASA fors geïnvesteerd in ruimtevoedsel, waardoor de tijd dat astronauten aan boord enkel leefden op speciale drankjes of gelletjes al lang voorbij is.
De zes bemanningsleden van het ISS krijgen om de paar maanden pakketten met gevriesdroogd, voorgekookt of gedehydrateerd voedsel. En dat lijkt helemaal op het eten op de aarde, met groenten, fruit, soep, pasta, vlees, snacks, sausjes, dessertjes... Aan boord van het ISS zijn speciale toestellen om het eten op te warmen op de daarvoor meest geschikte manier.
Maar toch, niets gaat boven de geur, de smaak en vooral de huiselijkheid van vers gebakken koekjes.
Koekjes zonder zwaartekracht
Enter de Zero G Oven, een kleine elektrische oven die speciaal ontworpen is om te kunnen functioneren in gewichtloosheid ("Zero G" staat voor "zero gravity", geen zwaartekracht dus, red). Het werkt volgens het principe van een broodrooster, met elektrische verwarmingselementen, en kan een maximumtemperatuur van 363,3 graden Celsius bereiken.
Met het toestel kan een koekje tegelijk gebakken worden, op een temperatuur van 163 graden Celsius. Geschat wordt dat het 15 tot 20 minuten duurt voor het koekje klaar is. Daarna kunnen de astronauten het laten afkoelen op een apart rek. En ja, de typische geur die vrijkomt als je zelf thuis koekjes bakt, zal ook doorheen het ISS te ruiken zijn.
Het deeg voor de chocoladekoekjes is afgelopen zomer al naar het ISS gestuurd. in een speciale siliconen verpakking. Daar wordt het bewaard in de diepvriezer die het ISS rijk is. Het deeg is geleverd door hotelketen DoubleTree, onderdeel van het Hilton-imperium, en is hetzelfde deeg als dat waarmee de gratis welkomkoekjes voor de gasten in de hotels gebakken worden.
"De ruimte comfortabeler, leuker en lekkerder maken"
De Zero G Oven is ontwikkeld door Zero G Kitchen, een bedrijf geleid door Ian en Jordana Fichtenbaum uit New York. Hun doel is om een keuken in de ruimte te creëren, één toestel per keer. En hoe konden ze anders dan starten met een oven? "Je wil toch de geur van koekjes hebben", zegt Jordana Fichtenbaum. "De keuken is het hart van het huis voor mij, en de oven, dat is waar het gebeurt. Niet meer dan gepast om de ruimte meer comfortabel te maken, leuker. En ook lekkerder."
Het is hetzelfde recept, hetzelfde koekje zoals je dat op aarde krijgt
"En dat is ook zo mooi aan dit alles", aldus Fichtenbaum. "Het is hetzelfde recept, hetzelfde koekje zoals je dat op aarde krijgt." Het is naast het technische ook dat psychologische aspect van zelfgebakken koekjes dat de NASA wil onderzoeken. Want op lange missies van huis, is een gevoel van huiselijkheid best wenselijk.
Een koekje, een brij of een pannenkoek?
Wanneer de astronauten in het ISS aan hun koekjesexperiment zullen kunnen beginnen, is nog niet duidelijk, al kan dat nog weken duren. Ze zullen in ieder geval niet alle koekjes zelf kunnen opeten, ze moeten er drie bewaren en terugsturen voor onderzoek.
Hun eerste koekje wordt alleszins de test. Komt het uit de oven als een brij of lijkt het meer op een pannenkoek dan op een koekje? Eén troost hebben de astronauten alleszins: zelfs op aarde verloopt koekjes bakken niet altijd volgens plan.