Direct naar artikelinhoud
#MeToo

Twee jaar na #MeToo: nieuwe campagne zet gedragsregels op scherp

‘Is ‘t oké? Niet zeker? Check het!’ Dat is de slogan van de nieuwe campagne.Beeld Sensoa

Een flirterig berichtje, een vluchtige hand, een uitnodiging om na de werkuren iets te gaan drinken, een uit de hand gelopen nacht. Als het over seksuele zeden gaat, is het voor veel mensen niet meer duidelijk wat wel en niet kan. Een nieuwe campagne van de organisaties Sensoa, zij-kant en vzw Zijn moet daarbij helpen.

“Is ’t oké? Niet zeker? Check het!” Dat is de slogan van de nieuwe campagne die Sensoa, het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid, samen met de progressieve vrouwenbeweging zij-kant en de vzw Zijn vandaag lanceert. De campagne kost 80.000 euro en wordt gefinancierd door Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V).

Met nieuw educatief materiaal voor middelbare scholen, filmpjes met influencers en een zelftest willen de organisaties een antwoord op #MeToo bieden. “Vaak is niet duidelijk waar de grenzen liggen”, zegt Sensoa-woordvoerder Boris Cruyssaert. “Nochtans is het glashelder: alles mag, tenminste als de andere partij daar de toestemming voor geeft. Dat kan expliciet of impliciet, maar vaak ontbreekt die toestemming. Met de campagne willen we bereiken dat mensen zich zelfverzekerder voelen als ze zich in een grijze zone bevinden, door hen mee te geven hoe je kunt handelen.”

Eindtermen

Het educatief pakket ‘Mijn wens, mijn grens’ voor scholen is bedoeld voor en opgedeeld in verschillende leeftijdscategorieën. Er zijn lespakketten voor kleuters, 6 tot 9-jarigen, 12 tot 14-jarigen, 14 tot 16-jarigen en 16 tot 18-jarigen. 

“Wat doe ik bij ongewenste aanrakingen? Hoe communiceer ik als iets me niet zint? Welke wetten gelden online? Die vragen komen aan bod, op maat van elke leeftijdsgroep”, zegt Cruyssaert. “Maak er alstublieft geen karikatuur van: we gaan kleuters niet inwijden in seks en seksueel grensoverschrijdend gedrag. We willen hen weerbaarheid aanreiken, hen leren te communiceren wat ze wel en niet leuk vinden.”

Hoewel het thema vervat zit in de eindtermen, verschillen de kwaliteit en de mate waarin kinderen en jongeren les krijgen over relaties en seksualiteit sterk tussen Vlaamse scholen. Dertig procent van de bevraagde middelbare scholieren gaf in eerder onderzoek aan geen relationele en seksuele vorming (RSV) te hebben gekregen. Ook de pakketten van Sensoa zijn niet verplicht, “maar tachtig scholen hebben alvast interesse laten blijken”, zegt Cruyssaert.

Zelftest

Gezichten van de campagne zijn onder anderen Tom De Cock, Jitske Van de Veire, Tinne Oltmans en Flo Windey, bekend van het StuBru-programma Flowjob. “Ik heb de indruk dat #MeToo wat naar de achtergrond is verdwenen,” zegt Windey, “terwijl die vraagstukken nog erg leven bij mijn leeftijdsgenoten. Hoe moet je vragen of je iemand mag kussen? Mensen weten soms niet goed wat te doen.”

“En wat doe je als iemand over de schreef gaat?”, vraagt Windey zich af. “Een wildvreemde man heeft op de bus eens zijn hand op mijn dij gelegd. Ik heb daar best heftig op gereageerd door te roepen en ergens anders te gaan zitten.”

De ‘Goedele Liekens van Studio Brussel’ stelt ook haar eigen gedrag ter discussie. “Ik knijp supergraag in billen, zelfs bij mensen die ik niet goed ken. Ik bedoel dat ludiek, maar denkt iedereen daar wel hetzelfde over? De laatste tijd ben ik me gaan realiseren dat mensen dat misschien helemaal niet oké vinden.”

Op de campagnewebsite horenzienenpraten.be – met illustraties van de bekende Gentse illustrator Eva Mouton – vind je behalve meer info over de campagne ook een zelftest om het eigen seksuele gedrag te beoordelen. “Als ik iemand wil versieren en die persoon reageert niet, dan dring ik verder aan.” Wat zou u antwoorden op die stelling? Vaak, soms of nooit?

Consequent zijn

Dat seksueel grensoverschrijdend gedrag bestaat en dat het een probleem is, blijkt al langer uit cijfers. Volgens het laatste Sexpert-onderzoek maakte 8,1 procent van de bevraagde Vlamingen seksueel grensoverschrijdend gedrag mee na hun 18de: 13,8 procent van de vrouwen, tegenover 2,4 procent van de mannen. Bij minderjarigen is de situatie nog erger.

Ook op de werkvloer blijft seksueel grensoverschrijdend gedrag een prangend thema. IDEWE, een externe dienst voor bescherming en preventie op het werk, bevroeg tussen 2016 en 2018 45.121 Vlaamse werknemers over hun ervaringen. Daaruit bleek dat 8,3 procent in de zes maanden vooraf te maken kreeg met ongewenst seksueel gedrag.

Volgens Elfi Baillien, hoofddocent sociale risico’s aan de KU Leuven, is de belangrijkste voorspeller de organisatiecultuur. “Hoe duidelijker de regels en normen, hoe solider de basis om ongewenst gedrag op het werk aan te pakken. Je moet zeggen: hier ligt de grens, dit tolereren we niet. Het is ook belangrijk om daarin consequent te zijn: niet zeggen dat je ongewenst gedrag serieus neemt, maar vervolgens niets doen als effectief iemand over de schreef gaat.”

Sensoa hoopt dat andere bedrijven en organisaties de komende jaren met de slogan ‘Is ’t oké? Niet zeker? Check het!’ aan de slag gaan. Cruyssaert: “Het is een positieve campagne die hopelijk uitnodigend werkt. We wijzen niemand met de vinger.”

Wie met vragen over geweld, misbruik en kindermishandeling zit, kan terecht bij de hulplijn op het gratis nummer 1712 en op 1712.be.