Direct naar artikelinhoud
Politiek

Eén man beslist over het lot van een paars-gele federale regering: Paul Magnette (PS)

Paul Magnette.Beeld Geert Van de Velde/Humo

Koning Filip mag het oplossen. Hij moet de komende uren en dagen een manier vinden om de federale formatie eindelijk op gang te brengen. Paars-geel lijkt niet levensvatbaar, maar het is nu aan de nieuwe PS-voorzitter Paul Magnette om definitief te beslissen.

De preformateurs Geert Bourgeois (N-VA) en Rudy Demotte (PS) hebben maandag hun opdracht ingeleverd bij de koning. Het ervaren duo is er de afgelopen maand niet in geslaagd een solide onderhandelingsbasis te vinden voor een paars-gele regering met N-VA en PS. De Vlaams-nationalisten en Franstalige socialisten zien momenteel nog te weinig overeenkomsten om samen te kunnen besturen.

Volgens meerdere bronnen komt dit besluit er na intensief overleg tussen N-VA en PS. Hoofdzakelijk op technisch niveau: onder kabinetschefs en hooggeplaatste medewerkers. Maar ook op politiek niveau: onder de officiële onderhandelaars en voorzitters. Bart De Wever en Paul Magnette hebben elkaar minstens een keer rechtstreeks in de ogen gekeken. “Er is urenlang vergaderd”, luidt het.

Het resultaat hiervan is voorlopig nul. Of toch zo goed als nul. Vooral de sociaal-economische visies van N-VA en PS blijken onverzoenbaar. De Vlaams-nationalisten eisen een verstrenging van het arbeidsmarktbeleid. Terwijl de Franstalige socialisten precies het omgekeerde vragen. Een N-VA’er: “De gesprekken lopen steeds vast op dezelfde thema’s: pensioenen, werk, uitkeringen. Daar komen we er niet uit.”

Om deze inhoudelijke patstelling te omzeilen draagt N-VA een aantal kleinere communautaire hervormingen aan. Bevoegdheidsoverdrachten waarvoor grondwettelijk gezien geen tweederdemeerderheid nodig is in het parlement. Maar deze hervormingen zijn onbehapbaar voor PS (en voor MR). In Franstalig België is geen enkele partij bereid om mee te gaan in de confederale agenda van N-VA. Ook na de verkiezingen blijft die er taboe.

“Ik heb veel vergaderingen gehad met de N-VA en heb mijn rol gespeeld als PS-voorzitter. Ik heb onze voorstellen verdedigd, maar N-VA wil daarover niet spreken. Zij denken dat de prioriteit de institutionele vragen zijn, wij denken van niet”, zei Magnette maandagavond in Terzake. Hij herhaalde meteen dat de N-VA niet ‘incontournable’ is. “Er zijn nog meerderheidsformules mogelijk. We moeten zien of de andere partijen bereid zijn een ander spoor te bewandelen.”

Consultaties

Het is onduidelijk hoe de formatie nu verder gaat. Koning Filip houdt het ontslag van preformateurs Bourgeois en Demotte in beraad. Hij wil eerst een consultatieronde houden met de betrokken voorzitters. Magnette en De Wever zijn maandagavond al op het paleis gepasseerd voor een gesprek.

PS-voorzitter Paul Magnette bij het paleis.Beeld Photo News

Uiteindelijk is het één man die beslist over de levensvatbaarheid van paars-geel: Magnette. Want terwijl N-VA niet noodzakelijk is voor een nieuwe regering, is PS dat de facto wel. Als nieuwe partijvoorzitter van PS heeft Magnette bijgevolg het allerhoogste woord in de federale onderhandelingen. Bovendien houdt Magnette nog altijd een alternatief achter de hand: een paars-groene regering.

Het staat vast dat Magnette paars-groen boven paars-geel verkiest. Die eerste formule is een logische voortzetting van de Waalse regering met PS, Ecolo en MR. De tweede komt neer op een verbond met de baarlijke duivel genaamd N-VA. “Magnette kan het risico niet nemen om zich als nieuwe voorzitter meteen te verbranden”, zegt een socialist.

Maar, om de paars-groene droom werkelijkheid te laten worden, is grote voorzichtigheid geboden. Deze formule staat of valt met de steun van de Vlaamse partijen sp.a, groen, Open Vld en/of CD&V. Sp.a en Groen overtuigen zal geen probleem zijn, maar voor Open Vld en CD&V ligt dat anders. Beide partijen hebben zich onlangs on the record uitgesproken voor paars-geel en tegen paars-groen.

“Als je met de PS praat, voel je dat er altijd een paars-groen spook door de kamer waart”, reageert een N-VA’er. “Het is nu aan Magnette om uit te maken welke piste hij serieus wil verkennen. Wij wachten af.” N-VA is alvast niet van plan om zelf de stekker uit paars-geel te trekken. Op die manier zou de partij een vrijbrief geven aan Open Vld en CD&V om toch voor paars-groen te kiezen en hen op de oppositiebanken achter te laten met Vlaams Belang.

Tegenzet

De formatie is nu een wedstrijd ‘glazen bol turen’ geworden. In het ideale scenario van N-VA serveert Magnette paars-geel snel af, probeert hij vervolgens paars-groen, mislukt dat schromelijk, en moet hij met hangende pootjes terugkeren naar N-VA. Dan hebben de Vlaams-nationalisten plots l’embarras du choix

Ofwel proberen ze PS tot toegevingen te dwingen. Ofwel kiezen ze alsnog voor de oppositie. Ofwel bevindt de formatie zich intussen in een dermate affreuze staat dat ook de Franstalige publieke opinie stilaan het nut van een rondje confederalisme inziet. Desnoods worden er nieuwe verkiezingen uitgeschreven rond dit thema.

Elio Di Rupo en Paul Magnette.Beeld Bas Bogaerts

In het voorkeurscenario van PS sterft paars-geel de komende dagen en weken een trage maar gewisse dood. “Waarna geen liberaal en christendemocraat met enig staatsmanschap in zijn aderen nog om paars-groen heen kan”, luidt het.

Al kan Magnette ook eerstdaags voor de vlucht vooruit kiezen. Maandagavond circuleerden er binnen N-VA geruchten dat Magnette paars-geel definitief KO zou slaan in Terzake. Al gebeurde dat uiteindelijk dus niet. Magnette deelde de laatste uppercut (nog) niet uit. Hij noemde paars-geel “heel moeilijk”. Tegelijk erkende hij dat er zich voor paars-groen geen meerderheid aandient.