Voormalige VS-ambassadeur voor Oekraïne voelde zich “bedreigd” door Trump

Trump wordt ervan beschuldigd dat hij de Oekraïense president tijdens een telefoongesprek onder druk zette om een corruptieonderzoek in te stellen naar zijn politieke rivaal Joe Biden en diens zoon Hunter, die werkte voor een Oekraïens gasbedrijf. Tijdens het telefoongesprek zei Trump aan Zelenski dat Yovanovitch “wat dingen zou doormaken”. Hij omschreef de vrouwelijke ambassadeur ook als “slecht nieuws”.

Op 11 oktober getuigde toenmalige VS-ambassadeur voor Oekraïne Marie Yovanovitch voor de commissies Binnenlandse Zaken, Inlichtingen en Toezicht van het Huis van Afgevaardigden. Vandaag publiceerden de Democraten het transcript van haar getuigenis. 

Yovanovitch vertelt dat ze eind 2018 voor het eerst te horen kreeg dat Trumps persoonlijke advocaat Rudy Giuliani zich mengde in het VS-beleid aangaande Oekraïne. Giuliani wilde een onderzoek naar Biden en diens zoon om informatie te vinden “die mogelijk schadelijk zou zijn voor zijn gooi naar het presidentschap”, getuigde ze. Giuliani schakelde bovendien de toenmalige Oekraïense openbare aanklager Joeri Loetsenko in om “leugens” over haar te verspreiden, om zo haar imago in de VS te beschadigen, aldus de diplomate.

Bovendien probeerde Giuliani ook een toeristenvisum voor de VS te verkrijgen voor de voormalige Oekraïense openbare aanklager Viktor Shokin, die dat eerder geweigerd werd omwille van “gekende corrupte activiteiten”. Als vicepresident had Joe Biden destijds, samen met andere Westerse landen, aangedrongen op het ontslag van Shokin, omwille van vermoedens van corruptie. 

De Republikeinen beweren echter - zonder daarvoor bewijzen te hebben - dat Biden wilde dat Shokin ontslagen zou worden omdat hij een onderzoek wilde instellen naar Burisma, een Oekraïens energiebedrijf waarvoor zijn zoon Hunter werkte.

Yovanovitch, die in mei door Trump onverwachts werd teruggeroepen als ambassadeur voor Oekraïne, vertelde aan de commissies over de manier waarop bondgenoten van Trump en conservatieve media haar aanvielen en haar loyauteit aan de president in vraag stelden. Onder andere Donald Trump Jr., de zoon van de president, en Rudy Giuliani maakten kritische opmerkingen over haar op sociale media.

“Als de zoon van de president zegt: we moeten deze clowns terughalen, of hoe hij ook naar me verwees, dan maakt dat het moeilijk voor mij om een geloofwaardige ambassadeur in een land te zijn”, merkte Yovanovitch op. De vrouw was naar eigen zeggen geschokt toen ze te horen kreeg dat Trump wilde dat ze haar positie als ambassadeur zou opgeven.

Yovanovitch vertelde dat ze zich bedreigd voelde door Trumps opmerking tijdens het telefoontje met Zelenski dat ze “wat dingen zou doormaken”. “Ik weet niet wat het betekende. Ik was erg bezorgd. Dat ben ik nog steeds.”

De ambassadeur zei verbaasd te zijn dat ze ter sprake kwam tijdens het telefoongesprek tussen de presidenten en over het feit dat Trump over haar “of eender welke ambassadeur op die manier zou spreken tegen een buitenlandse ambtsgenoot.”

De diplomate kreeg naar eigen zeggen van de Oekraïense minister van Justitie te horen dat ze “voorzichtig” moest zijn.

Gordon Sondland, de Amerikaanse ambassadeur voor de Europese Unie, had er vervolgens bij haar op aangedrongen om via Twitter haar steun aan de president te betuigen. “Hij zei, weet je, je moet het groots aanpakken of naar huis gaan. Je moet tweeten dat je de president steunt”, aldus Yovanovitch.

In april kreeg ze te horen dat ze moest terugkeren naar de VS. Haar baas “zei dat het voor mijn eigen veiligheid, voor mijn eigen welzijn was, mensen waren bezorgd”, aldus Yovanovitch.

Meerdere getuigen hebben aangegeven dat Sondland, een voorname sponsor van de Trump-campagne, een belangrijke rol speelde in het Amerikaans beleid aangaande Oekraïne, hoewel dat laatste land geen deel uitmaakt van de EU. Sondland getuigde eveneens in het kader van het afzettingsonderzoek. Het transcript van zijn getuigenis wordt morgen verwacht.

Michael McKinley, een voormalige topadviseur van minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo, vertelde aan de onderzoekscommissies dat hij zijn job opzegde toen bleek dat het ministerie van Buitenlandse Zaken besliste om Yovanovitch niet te verdedigen tegen de kritiek van Trump en zijn politieke bondgenoten.

McKinley uitte ook zijn bezorgdheid over “het schijnbare gebruik van onze overzeese ambassadeurs voor binnenlandse politieke doeleinden”. “Ik heb het gevoel dat dit niet de manier is waarop we de integriteit behouden van het werk dat we buiten onze landsgrenzen verrichten. Overzees moeten we onpartijdig zijn”, zei hij.