800 skeletten gevonden onder Sint-Baafskathedraal in Gent: "Ze zijn gewassen en liggen nu te drogen"

Op 4 maart zijn in de Sint-Baafskathedraal in Gent verbouwingen begonnen. In de marge daarvan zijn ook archeologen aan de slag gegaan en die hebben een grote hoeveelheid menselijke resten blootgelegd: 800 volledige skeletten en 5.000 kilogram losse botten.

"De aantallen overdonderen ons", zegt Ludo Collin van de kathedraal. “We wisten dat het terrein achter de kathedraal, waar nu het bisschopshuis staat, een kerkhof was voor de mensen van het centrum van Gent.” Dat kerkhof was in gebruik van de vroege middeleeuwen tot 1748. “Het blijft een confronterende ontdekking. Bij de menselijke resten zaten heel veel kinderlichamen. Dat wijst op een grote kindersterfte."

“Het kerkhof heeft 700 jaar gefunctioneerd”, gaat Collin verder. “Mensen werden in zes tot zeven lagen boven elkaar begraven. Ergens is het hoge aantal dus niet verwonderlijk. De 800 volledige geraamtes zijn met grote zorg opgegraven. Ze zijn intussen allemaal gewassen en liggen nu op rekjes te drogen. Daarna worden ze aan verder onderzoek toevertrouwd.”

“Het archeologisch team zal de skeletten grondig onderzoeken en er een groot verslag van opstellen. Men zal proberen na te gaan waaraan de mensen gestorven zijn. Was er bijvoorbeeld een epidemie? Ze gaan ook onderzoeken hoe het komt dat er zoveel kinderen lagen. We vonden zelfs een aantal skeletten van vrouwen waarop nog het skelet van een kindje lag. We vermoeden dat het vrouwen zijn die in het kraambed gestorven zijn.”

“De losse botten zijn van minder groot wetenschappelijk belang, maar we willen ze wel op een eerbiedige manier opruimen. We zullen ze daarom onderbrengen in leegstaande grafkelders op Campo Santo. Daar zullen we ze voorzien van een tekst die naar de herkomst verwijst. In de Sint-Baafs­kathedraal zelf gaan we ook een gedenkplaat plaatsen.”

"Zulke vondsten komen steeds vaker voor omdat steeds meer werk­zaamheden in de buurt van kerken plaatsvinden", zegt Anton Ervynck van het Agentschap Onroerend Erfgoed op zijn beurt in "De wereld vandaag" op Radio 1.

"Vlaanderen heeft de verplichting ingevoerd om gescheiden rioolstelsels aan te leggen. Dat gaat onvermijdelijk over marktpleinen die vroeger deel waren van een kerkhof. Mensen staan er dikwijls niet bij stil, maar rond elke kerk ouder dan 1800 lag een kerkhof. Die zijn later opgeheven, maar in veel gevallen zijn ze nooit helemaal geruimd. Er liggen dus nog skeletten en vaak gaan die ver in het verleden terug, soms tot de volle middeleeuwen."

Beluister hier het gesprek met Anton Ervynck in "De wereld vandaag" en/of lees hieronder voort:

"Eigenlijk is deze vondst van 800 skeletten nog weinig. Je zit met een kerkhof rond de belangrijkste kerk van Gent, die waarschijnlijk al in de 10e eeuw bestond. Rond 1300 was Gent een stad van 65.000 inwoners. Die liggen natuurlijk niet allemaal rond de Sint-Baafskathedraal, maar er moeten in de loop der eeuwen toch duizenden en duizenden mensen begraven zijn."

"Dikwijls was het plaatsgebrek al in de middeleeuwen zo groot dat men toen al moest gaan ruimen. Dat verklaart waarom die ondergrond zoveel losse botten bevat. Dat zijn allemaal resten van graven die door jongere graven zijn verstoord. De opgravingen lopen trouwens nog door, dus we gaan op een hoger aantal skeletten eindigen."

"Dikwijls zitten die skeletten erg ondiep. Als men oude bestrating van straten en marktpleinen wegneemt, heb je al in de eerste tientallen centimeters onder het oppervlak de eerste resten. Bij dergelijke werken is het de regel dat men meestal het aantal begravingen onderschat."