Presidentskandidate Elizabeth Warren wil Amerika redden met memes en selfies

“Sociale media vormen vandaag het meest belangrijke politieke slagveld”, lezen we bij ‘Warren’s Meme Team’ (WMT). De vrijwilligers achter de website voorspellen dat hun favoriet, de Democraat Elizabeth Warren, nooit president van de Verenigde Staten zal worden als ze geen antwoord vindt op de informatie-oorlog op sociale media.

Die wordt volgens WMT gedomineerd door president Donald Trump. Wie online niet over een aanzienlijk clubje toegewijde supporters beschikt, mag het de komende presidentsverkiezingen vergeten. Die onlinesupporters aan rechterzijde zijn beslagen in het maken en delen van memes.

Memes zijn veelal absurde internetcreaties die bestaan uit tekst, beeld en video en bedoeld zijn als bizarre, vluchtige grapjes. Zo had Apple nog maar net zijn Airpods Pro aangekondigd of sociale media werden overspoeld met beelden waarin de oordopjes vergeleken werden met haardrogers of Pingu, de kleine pinguïn.

In politieke context zijn memes uitgegroeid tot een belangrijke manier van communiceren. Met een foto van een slecht ge­fo­to­shopte Mechelse herdershond die een eremedaille ontving omdat hij had geholpen om ISIS-kopstuk Abu Bakr al-Baghdadi te doden, bewees Donald Trump nog maar eens dat hij die communicatiestijl goed beheerst. 

De Amerikaanse MIT-ingenieur en supporter van Elizbeth Warren, Misha Leybovich, vreest dat Trumps stijl in combinatie met een trouw onlinetrollenleger het Democraten heel moeilijk zal maken om de presidentsverkiezingen te winnen. In een openbaar Google-document deelde hij zijn visie over hoe Democraten een antwoord kunnen bieden op digitaal geweld. Elizabeth Warren en haar team zullen de hulp nodig hebben van schrijvers, grafici en ontwikkelaars om de boodschap van Warren online kracht bij te zetten. “Eén ding heeft Trump goed gedaan”, vertelt Leybovich aan The New York Times, “dat is creativiteit uitbesteden aan het publiek. Als je naar de meest populaire memes kijkt, komen die niet uit de Trump-campagne. Zij versterken alleen creaties, ook al zijn die schadelijk.” De ingenieur hoopt met Warren’s Meme Team een gelijkaardige dynamiek te ontwikkelen.

Ico Maly, die verbonden is aan de universiteit van Tilburg en een boek schreef over de sociale mediatechnieken van nieuw rechts, moet hardop lachen wanneer we hem het initiatief van Leybovich voorleggen. Dat is volgens hem een typisch voorbeeld van technologisch determinisme gebaseerd op een foute analyse.

“Hij gaat ervan uit dat de linkerzijde in de Verenigde Staten online niet aanwezig is. Dat klopt helemaal niet. Haar focus ligt niet op memes en trollen, maar op digitale organisatie.” Maly verwijst als voorbeeld naar die andere Democratische presidentskandidaat Bernie Sanders. Hij verzamelde via een digitaal platform en een smartphone-app, de Bern App, al 25.000 vrijwilligers voor zijn campagne in de staat Iowa.

Bovendien maakt ‘Warren’s Meme Team’ een kapitale fout, meent Maly. “Het gaat in tegen alles waar digitale cultuur om draait”, zegt hij, “met name dat alles spontaan, haast organisch moet ontstaan.” Een Google-document maken, in naam van een politieke kandidaat, waarin je de hele werkmethode uitlegt, is dan het laatste wat je moet doen. “Dat wil niet zeggen dat Trump-supporters zich niet organiseren om bepaalde boodschappen de wereld in te krijgen, maar zij doen dat via anonieme accounts op websites zoals 4chan. Dat is iets helemaal anders.”

Het hoeft dan ook niet te verbazen dat wie vandaag de socialemediakanalen van ‘Warren’s Meme Team’ bezoekt, een dode boel aantreft. De carrousel die het ‘Meme Team’ in het belachelijke moet trekken, draait wel al op volle toeren.