‘Gevaarlijke situatie’ Schiphol blijkt misverstand: “Per ongeluk kapingsalarm geactiveerd, het spijt ons”

De Koninklijke Marechaussee maakte aan het begin van de avond melding van een verdachte situatie aan boord van een vliegtuig dat richting Madrid zou vertrekken. Er waren ruim twintig passagiers aan boord die tijdelijk geen kant op konden. Ruim anderhalf uur na de melding werden zij en de crewleden veilig uit het toestel gehaald.

“Vals alarm. Op de vlucht Amsterdam-Madrid is deze namiddag per ongeluk een waarschuwing geactiveerd die het protocol in gang zet rond kapingen op de luchthaven”, klinkt het in een tweet. De passagiers kunnen alsnog in de loop van de avond vertrekken.

Bronnen binnen veiligheidsdiensten lieten aan onze collega’s van AD weten dat er bij de politie een melding binnengekomen was van een kaping. Uiteindelijk is daar nooit sprake van geweest. Alles wijst erop dat de piloot een (waarschijnlijk duur) foutje begaan heeft. 

Bijgevolg werd een GRIP 3 afgekondigd, een noodsituatie waarbij sprake is van (dreigende) maatschappelijke onrust. Een zwaarbewapend arrestatieteam kwam na de melding onmiddellijk ter plaatse. Ook twee traumahelikopters werden opgeroepen, maar die bleken uiteindelijk niet nodig. 

Verschillende gates werden afgesloten en passagiers werden op afstand gehouden. Er waren veel sirenes te horen en zwaailichten te zien op de wegen richting de luchthaven. Ironisch genoeg was er op datzelfde moment totaal geen paniek te bespeuren bij de reizigers.

De Nederlandse premier Mark Rutte liet verstaan dat hij elk moment kon weggeroepen worden van een boerendebat in Overijssel. “Er is iets aan de hand op Schiphol, we zoeken uit wat precies. Ik laat mij op de hoogte houden. Het is nu even multitasken.”

Vraag blijft wat er nu precies misgelopen is in de cockpit. Volgens ‘De Telegraaf wilde de gezagvoerder aan een stagiair uitleggen wat alle codes betekenen. Vervolgens zou per ongeluk op de ‘send’-knop gedrukt zijn. 

Willem Schmid, voorzitter van de Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers (VNV), laat weten dat er twee manieren zijn om alarm te slaan. “Een piloot kan bellen of via de radio contact opnemen met de verkeerstoren om een kapingsmelding door te geven. De tweede manier is om dit via een apparaatje -de zogenoemde transponder- te doen. Het apparaat staat continu in contact met de verkeerstoren en door het intikken van de viercijferige code 7500 kan de piloot aangeven dat er sprake is van een kaping.”

Volgens vluchtcoördinator Gerben van ‘t Hof bestaat de kans ook dat de piloot een vluchtcode kreeg die op de kapingscode leek. En dat hij zich dus van cijfertje vergist heeft. “Zoiets gebeurt heel zelden, maar het kán wel.” Er treedt dan direct -zonder verdere communicatie- een heel veiligheidsprotocol in werking omdat de piloot in theorie in groot gevaar zou kunnen zijn.  

De VNV wil dat het voorval zo snel mogelijk wordt opgehelderd. “We hebben in elk geval kunnen zien dat de protocollen werken op Schiphol, maar het lijkt me duidelijk dat dit niet te vaak moet gebeuren”, aldus Schmid. “Er moet grondig onderzocht worden hoe dit kon gebeuren.”

Intussen is de rust teruggekeerd. “Ik ben onder de indruk van het scherpe en alerte optreden van de autoriteiten”, besluit de Nederlandse minister van Justitie en Veiligheid Ferdinand Grapperhaus in een tweet.