Effect van planten om luchtvervuiling tegen te gaan overschat: ‘Zet beter een raam open’

Planten doen veel om een huis er echt huiselijk te laten uitzien. Maar ze doen heel weinig om ook de lucht schoon te houden. Wetenschappers gingen er nochtans van uit dat planten door het filteren van chemicaliën wel degelijk een handje helpen in het huishouden. 

“Dat is inderdaad een misvatting die al enige tijd meegaat”, zegt Michael Waring van  de Drexel-universiteit in het Amerikaanse Philadelphia aan de site Scitechdaily. “Planten zijn geweldig, maar ze maken de lucht in huis of op kantoor eigenlijk veel te traag schoon om echt effect te hebben op de luchtkwaliteit.” 

Waring kwam samen met doctoraatsstudent Bryan Cummings tot die bevinding door twaalf studies te analyseren die in de voorbije dertig jaar zijn gepubliceerd. Hun onderzoek hebben ze uitgebracht in het Journal of Exposure Science and Environmental Epidemiology. 

Volgens de studie is het veel beter om een paar ramen open te zetten of een ventilatiesysteem in te schakelen. Om met planten hetzelfde resultaat te bekomen, zijn tussen tien en duizend stuks per vierkante meter nodig. Tenzij u van uw huis een jungle wil maken, is dat niet bepaald haalbaar. 

De ‘mythe’ dat planten doeltreffende luchtfilters zijn, gaat terug op een experiment van de NASA in 1989. Wetenschappers wilden weten hoe ze in ruimtestations schadelijke stoffen uit de lucht konden halen. Net als andere onderzoekers heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie die testen uitgevoerd in een afgesloten laboratorium. Die omgeving staat erg ver van huiskamers of kantoorruimtes, waar lucht wel vrij kan circuleren. 

“Gewoonlijk werd bij deze onderzoeken een kamerplant in een gesloten kamer gezet”, schrijven de Amerikaanse onderzoekers nu. “Die was vaak niet groter dan een kubieke meter. In de kamer werd dan een chemische stof geïnjecteerd die vaak ook in huis voorkomt. De onderzoekers gingen dan na hoe de stof in de loop van vele uren of dagen werd afgebroken.” 

Door de resultaten van die studies te vergelijken met hoe lucht zich in een normaal gebouw kan verplaatsen, ontdekten de onderzoekers dat planten erg traag slechte stoffen uit de omgeving halen. “Het is een voorbeeld van hoe wetenschappelijke resultaten doorheen de tijd verkeerd begrepen zijn”, zegt Waring. “Het toont aan dat wetenschappelijk onderzoek voortdurend eerdere bevindingen moet herbekijken.” 

Milieu-epidemioloog Tim Nawrot (UHasselt) is niet meteen verbaasd over de resultaten van het onderzoek door Waring. Het onderstreept volgens hem wel hoe belangrijk het is om een huis goed te ventileren. In allerlei huis-, tuin- en keukenproducten zitten allerlei chemicaliën, net als in de materialen die we gebruiken om huizen te bouwen. Eigenlijk, zegt Nawrot, staan die binnenshuis langzaam ‘uit te dampen’. 

“Enkele studies leggen al een link tussen poetsproducten en astma of ademhalingsklachten”, zegt Nawrot. “Uit plaatmaterialen zoals houten OSB-platen – die gebruikt worden voor wanden, vloeren en daken – komt dan weer formaldehyde vrij. Dat is een heel irriterend gas dat zelfs DNA-schade kan veroorzaken. Tot enkele jaren geleden bestond hier geen enkele regelgeving over.”   

Zelf doen we ook aan ‘high impact emissions’ of uitstoot met een hoge impact, zegt Waring aan de website IFL Science. Bijvoorbeeld door te koken. “Bij alles wat verbrandt, dus ook het bakken van vlees, komen ultrafijne partikels vrij”, zegt Nawrot. “Het is dus van belang om een dampkap te gebruiken. Als je een gasfornuis hebt, komen door het verbranden van gas benzeendampen vrij (een stof die bij lang­du­rig in­ade­men werkt als gif, YV). Dan is het zeker belangrijk om de keuken voldoende te verluchten.”