Zo wil Theo Francken (N-VA) zich onderscheiden van het Vlaams Belang

Theo Francken (N-VA) op 24 oktober 2019. © Belga

De gewezen staatssecretaris spreekt alsof hij de regering nooit heeft verlaten. Is dat het recept om het Vlaams Belang af te houden?

Theo Francken krijgt nog geregeld e-mails. Daarin staan bijvoorbeeld vragen over asielprocedures of visa. De mails zijn echter niet bedoeld voor Kamerlid Francken, maar voor staatssecretaris Francken. En dat terwijl hij al sinds 8 december 2018 niet meer in de regering zit.

Het staat buiten kijf dat heel wat mensen de politieke actualiteit vanop een afstand volgen. In de Wetstraatbubbel wordt dat wel vaker uit het oog verloren. Sla linksaf op de Wetstraat en vraag willekeurige voorbijgangers wie de Belgische premier is. Hoeveel keer zal de naam van Sophie Wilmès (MR) weerklinken?

In het geval van Theo Francken speelt er evenwel een ander element mee in dat hardnekkige beeld van de staatssecretaris: hij gedraagt zich er nog steeds naar. Dat bewees de N-VA’er woensdagavond opnieuw tijdens een van zijn vele optredens in het kader van Theo Toert, een traditie die hij begon tijdens zijn tijd in de regering-Michel. Woensdag deed hij de kersverse studentenclub van Jong N-VA aan de Universiteit Antwerpen aan. Later deze maand volgt Beveren-Waas, in december is Diepenbeek aan de beurt.

Tijdens de twee uur durende voordracht wordt het de toehoorders snel duidelijk dat er een rasverteller voor hen staat. Francken leest niet af, krijgt de lachers op zijn hand, kan de zaal muisstil laten worden. Dat de politicus vooraan de aula eigenlijk federaal in de oppositie zit, is nauwelijks merkbaar.

Er is geen alternatief voor het Australisch migratiemodel.

Theo Francken (N-VA)

Melikan Kucam

Zo leveren de mensen van Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) volgens Francken ‘fantastisch werk’, gooit hij een bloemetje naar DVZ-topman Freddy Roosemont, en vertelt hij dat hij die middag nog lunchte met een Syrische vluchteling.

De sfeer doet denken aan de hoorzittingen in de Kamer in de nasleep van de visa-affaire rond Mechels N-VA-gemeenteraadslid Melikan Kucam. Francken, toen al gewoon Kamerlid, moest vooraan plaatsnemen in bevoegde commissie om uitleg te verschaffen. Dat was niet meer dan logisch – de mogelijke onregelmatigheden hebben zich onder zijn auspiciën voltrokken. Maar dat een parlementslid op de rooster werd gelegd alsof hij nog aan de knoppen zat, was een unicum in de recente politieke geschiedenis.

Ook op de Antwerpse stadscampus verdedigt Francken zijn beleid als ware hij nog bevoegd. Hij klopt zich op de borst dat hij de migratiecrisis in 2015 goed heeft aangepakt. ‘Het was elke dag pompen of verzuipen, die maanden waren crazy.’ Hij verdedigt zijn asielquota in 2018, die achteraf onwettig werden bevonden door de Raad van State. ‘Ik wist dat dat dubieus was, maar ik wilde een signaal geven en geen nieuwe asielcentra openen.’ Hij bewierookt het Australisch migratiemodel alsof het nog steeds campagnetijd is. ‘Ik blijf er de boer mee opgaan en ik zal het ook halen. Er is geen alternatief.’

Waar zijn je wetsvoorstellen over de migratiestop, Tom Van Grieken?

Theo Francken (N-VA)

Prietpraat

Daar stopt het niet. Francken doet niet enkel zijn eigen visie uit de doeken. Ook de ideeën van het Vlaams Belang krijgen het hard te verduren. Op twee uur tijd trekt de N-VA’er minstens een half uur uit om de ‘migratiestop’ en de kreet om de grenzen ’toe te doen’ in het belachelijke te trekken. Opmerkelijk, aangezien Francken – in woorden van CD&V-Kamerlid Hendrik Bogaert – ‘het oostfront met het Vlaams Belang bewaakt’.

‘Waar zijn je wetsvoorstellen over de migratiestop, Tom Van Grieken?’, vraagt Francken aan de Vlaams Belang-voorzitter. Hij zal het naar eigen zeggen elke week blijven vragen. De VB-slogan over de ‘Theo-rie versus de Theo-praktijk’, die ontstond tijdens zijn ambtstermijn, vindt de N-VA’er oprecht ‘goed gevonden’. Maar de voorstellen die de partij ertegenover stelt zijn gewoonweg onhaalbaar, zegt hij. Gaan we dan uit de Conventie van Genève stappen? Verlaten we de Europese Unie?

Dat weerwerk tegen Van Grieken en co. legt een bijzonder, maar ook bizar aspect van de verhoudingen tussen N-VA en Vlaams Belang bloot. Sinds de lange regeringsvorming van afgelopen zomer is de relatie tussen beide Vlaams-nationalistische partijen voor altijd veranderd. De twee keken naar elkaar om een regering te vormen. Geen mens die durft uitsluiten dat – indien de zetels het toelaten – er in 2024 geen geel-zwarte Vlaamse regering op de been wordt gebracht.

Tom Van Grieken (VB)
Tom Van Grieken (VB)

Tegelijkertijd blijven het politieke concurrenten. De inschatting van Francken is dat de N-VA rechts genoeg moet blijven op het vlak van migratie en identiteit om het VB af te houden. De Vlaams-Brabander zwaait hiervoor met zijn persoonlijke resultaat in mei, toen hij als een van de weinige N-VA’ers standhield. Maar de verschillen moet duidelijk blijven. Enter de ‘prietpraat’ van het VB. Met zijn onwettige asielquota heeft Francken de juridische grenzen een eerste keer afgetast. Die grens overschrijden, zoals het VB zou willen, is geen optie.

In het Vlaams Parlement komt de bizarre verstandhouding nu al in beeld. Daar voert het Vlaams Belang oppositie tegen de N-VA. De partij broedt op plannen om de N-VA in meerdere commissies tegen haar eigen programma te laten stemmen, luidens VB-parlementslid Bart Claes. Op hetzelfde moment weet het Vlaams Belang drommels goed hoe het de cohesie binnen de Zweedse coalitie echt kan ondermijnen. Zo moest onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) op woensdag zijn voorstel rond taalbadklassen voor anderstalige leerlingen toelichten. Coalitiepartners CD&V en Open VLD bleven desondanks kritisch. Het Vlaams Belang? Dat juichte Weyts toe. ‘Maar ik vraag me af wat uw collega’s bij de andere meerderheidspartijen daarover denken’, aldus Roosmarijn Beckers (Vlaams Belang).

Wie gelooft die voorstellen van het Vlaams Belang toch?

Theo Francken (N-VA)

Dries Van Langenhove

De relatie wordt complexer in het federaal parlement. Daar is sprake van een tweesnijdend zwaard. Belandt N-VA alsnog in de regering, dan zal de situatie van de afgelopen vijf jaar zich herhalen. Lees: met een Vlaams Belang dat vanuit de oppositie de ene scudraket na de andere afvuurt richting de N-VA. Maar dan op steroïden. Omdat de drie VB-zetels groeiden op 26 mei aan tot achttien. Omdat de N-VA zal moeten regeren met de PS. Het VB zal makkelijker en meer toegang krijgen tot concrete cijfers en met lastige parlementaire vragen Francken doen zweten.

Hoe zullen beide partijen dan tegenover elkaar staan als Paul Magnette (PS) zijn gewenste paars-groene coalitie daadwerkelijk leven in kan blazen? Kamerlid Francken zal zich op een moeizame manier moeten manoeuvreren tussen enerzijds het regeringswerk fel te bekritiseren en de zinloosheid van de VB-voorstellen aan te tonen. Mogelijke blokvorming tussen de N-VA en het Vlaams Belang zal stroever verlopen dan wel eens wordt aangenomen.

‘Wie gelooft die voorstellen toch?’, verzuchtte Francken in de Antwerpse aula. Zo’n 18 procent van de kiezers, zo blijkt uit de jongste verkiezingen. Mocht hij samen met Van Grieken in de oppositie belanden, dan wacht hem een lastig karwei om met een minder radicaal eisenpakket ettelijke procentpunten terug te winnen. Francken kan en zal bogen op zijn beleidservaring. Zijn aanpak was te soft voor de ene, te hardvochtig voor de andere, maar hoe dan ook heeft hij adelbrieven die het VB niet snel zal kunnen voorleggen. Dat hij met die aanpak Dries Van Langenhove kon afhouden in Vlaams-Brabant is één ding. Kan hem dat ook lukken in heel Vlaanderen?

Bart De Wever en Theo Francken (beiden N-VA) op 11 juli 2017
Bart De Wever en Theo Francken (beiden N-VA) op 11 juli 2017© Belga

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content