De vaststelling van de Spaanse verkiezingen: "Spanje is niet immuun voor opkomst van uiterst rechts"
Bij de Spaanse parlementsverkiezingen is de socialistische PSOE dan wel met voorsprong de grootste partij gebleven, maar de grote overwinnaar is het uiterst rechtse Vox. Die partij is de op twee na grootste geworden van Spanje. Het ziet er bovendien niet naar uit dat de politieke impasse in Spanje nu makkelijk zal opgelost raken.
De Spanjaarden moesten gisteren voor de vierde keer in vier jaar tijd naar de stembus. Bij de vorige verkiezingen in april dit jaar wonnen de socialisten wel, maar haalden geen meerderheid. Premier Pedro Sánchez slaagde er niet in om een coalitie te vormen en dus kwamen er nieuwe verkiezingen.
Een van de belangrijkste vaststellingen van die stembusgang is het resultaat van Vox, de uiterst rechtse partij haalt 52 zetels. "Vox wordt de derde partij amper zes maanden nadat ze voor het eerst het parlement is binnengekomen", zegt VRT-journalist Mieke Strynckx vanuit Spanje. "De partij verdubbelt haar zetels."
Wat zijn de verklaringen? "Voor een deel speelt de Catalaanse kwestie een rol", stelt Mieke Strynckx. "Je hebt die onrust gehad en sindsdien is Vox beginnen te stijgen in de peilingen. Vox heeft daarvan geprofiteerd om zich flink te profileren. Maar het viel me gisteren bij de stembureaus in Madrid toch op dat dat voor veel Vox-stemmers eigenlijk helemaal niet doorslaggevend was."
"Iemand zei me dat hij de boel gewoon eens flink wou dooreenschudden. Misschien is die stem voor Vox dus ook een protest tegen de politieke blokkering. Je hebt natuurlijk ook de algemene verrechtsing in Europa. Misschien speelt ook de invloed van Facebookcampagnes, zeker bij jongeren. En je hebt ook de migratiekwestie."
In ieder geval is nu wel duidelijk dat Spanje niet immuun is voor de opkomst van uiterst rechts, zoals lang werd gedacht
Wat nu?
De politieke blokkering lijkt in elk geval niet meteen te zijn opgelost door de nieuwe verkiezingen. Noch het linkse, noch het rechtse blok haalt op zichzelf een duidelijke meerderheid. "Eigenlijk is het nog moeilijker geworden", aldus VRT-journalist Mieke Strynckx. "Premier Sánchez heeft drie opties."
Ofwel gaat Sánchez toch proberen om een coalitie op links te vormen. "Dat moet hij dan samen doen met Podemos en de afgescheurde partij Más País en daarbij steun vragen aan de Catalaanse separatisten en misschien nog andere partijen. Dat ligt heel moeilijk en lukte vorige keer ook al niet."
Een tweede mogelijkheid is de grote coalitie, tussen de PSOE en de conservatieve PP. "Dat hebben ze allebei bij voorbaat uitgesloten, maar ik denk dat het misschien noodzakelijk zal worden om te praten want het is de enige stabiele meerderheid.
De derde optie is een minderheidsregering van premier Sánchez. "Maar dat zou een zeer onstabiele regering worden en niemand wil dat deze verkiezingen nog eens moeten worden overgedaan."
Beluister hier de uitleg van VRT-journalist Mieke Strynckx in "De ochtend" op Radio 1:
Bekijk hieronder het liveveslag van onze collega André Vermeulen uit "Het Journaal":
